Morgunblaðið - 09.05.2009, Síða 34

34 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. MAÍ 2009
✝ Ragnar Her-mannsson fæddist
á Bjargi í Flatey á
Skjálfanda 11. febr-
úar 1922. Hann lést á
Heilbrigðisstofnun
Þingeyinga 29. apríl
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru Sig-
urveig Ólafsdóttir
ljósmóðir, f. 12. júlí
1894, d. 24. sept-
ember 1986, og Her-
mann Ingjaldur Jóns-
son, útvegsbóndi í
Flatey á Skjálfanda,
f. 11. ágúst 1895, d. 11. mars 1982.
Systkini Ragnars eru Jón (látinn),
Hildur, Ásta (látin), Bára og Unn-
ur.
Hinn 14. nóvember 1946 kvænt-
ist Ragnar Jóhönnu Sesselju Krist-
jánsdóttur frá Hrísey, f. 23. sept-
ember 1923, d. 26. apríl 1977.
Foreldrar hennar voru Guðrún
Jónsdóttir húsmóðir og Kristján
Jónasson sjómaður. Börn Ragnars
og Jóhönnu Sesselju eru: 1) Dreng-
ur f. 17. júní 1946, d. 27. júní 1946.
2) Sigrún, f. 20. mars 1948, gift
Gesti Gunnarssyni, f. 27. febrúar
1942. Dætur þeirra eru: a) Ragna,
f. 1971, í sambúð með Stefáni Sæ-
Tekla Rögn, f. 2003, Embla Þöll, f.
2006 og Grétar Myrkvi, f. 2007, b)
Guðrún Elísabet, f. 1983, í sambúð
með Jóni Aðalsteini Sveinssyni, f.
1976; sonur þeirra er Jón Tumi, f.
2008, c) Kristín, f. 1987, í sambúð
með Ásmundi Þór Sveinssyni, f.
1985; sonur þeirra er Ragnar Val-
ur, f. 2008, d) Hrönn, f. 1989.
Á Akureyri tók Ragnar hið
minna fiskimannapróf Stýrimanna-
skólans í Reykjavík 30. janúar
1945. Ragnar og Jóhanna Sesselja
byggðu sér hús í Flatey 1948 og
nefndu það Sæberg. Frá Flatey
stundaði Ragnar sjómennsku ásamt
föður sínum og systkinum. Árið
1967 fluttu Ragnar og Jóhanna
Sesselja til Húsavíkur þegar eyjan
lagðist í eyði. Frá Húsavík stundaði
Ragnar áfram sjómennsku ásamt
Jóni bróður sínum. Árið 1980 hætti
Ragnar að halda heimili og fluttist
til Hermanns, sonar síns, og Dóm-
hildar og bjó þar í góðu yfirlæti.
Ragnar hóf á efri árum að skera
út í tré og sótti þá mörg námskeið
hjá Hannesi Flosasyni útskurð-
armeistara í Reykjavík. Mörg
verka Ragnars eru til sýnis í Safna-
safninu á Svalbarðsströnd og einn-
ig í Art Gallery Reykjavík. Síðustu
árin bjó Ragnar á Hvammi, dval-
arheimili aldraðra á Húsavík.
Útför Ragnars verður gerð frá
Húsavíkurkirkju í dag, 9. maí og
hefst athöfnin klukkan 13.
mundi Jónssyni, f.
1975; sonur hennar
frá fyrra sambandi er
Ásgeir Tómas Guð-
mundsson, f. 1993;
Stefán á þrjú börn af
fyrra sambandi, b)
Eyrún, f. 1983. 3)
Helga, f. 30. júní
1950, gift Kristni
Guðna Hrólfssyni, f.
29. apríl 1951. Börn
þeirra eru: a) Sig-
urhanna, f. 1979, í
sambúð með Þórði
Bjarka Arnarsyni, f.
1979; dóttir þeirra er Hrafnhildur,
f. 2008, b) Brynjar, f. 1981 og c)
Sesselja, f. 1989. 4) Hermann, f. 3.
júní 1951, í sambúð með Dómhildi
Antonsdóttur, f. 6. nóvember 1953.
Börn þeirra eru: a) Þorbjörg, f.
1974; sonur hennar er Arnór Ingi
Heiðarsson, f. 1998, b) Ragnar, f.
1980, kvæntur Bertu Maríu Hreins-
dóttur, f. 1979; synir þeirra eru
Hermann Veigar, f. 2005 og Sig-
urður Karl, f. 2008, c) Ásta, f. 1984.
5) Erla, f. 8. nóvember 1957, gift
Ómari Ingimundarsyni f. 18. ágúst
1955. Dætur þeirra eru: a) Jóhanna
Sesselja, f. 1978, gift Ólafi Grét-
arssyni, f.1976; börn þeirra eru
hugsað sér að búa einn, og bjó eftir
það með börnum sínum, fyrst Erlu
systur og svo hjá mér og fjölskyldu
minni, allt til ársins 2001 þegar hann
flyst á Dvalarheimilið Hvamm á
Húsavík, eftir rúmlega 20 ára sam-
búð.
Pabbi hafði sterkar skoðanir og lá
ekkert á þeim. Sambúðin var ekki alla
daga snurðulaus. Börn á misjöfnum
aldri, fullorðnir og svo afi höfðu hver
sína skoðun á því hvernig hlutunum
væri best komið. Á Hvammi efldist til
muna það áhugamál hans sem hann
hafði um skeið fengist við, en það var
að skera út í tré. Eftir hann liggur
mikið safn muna bæði í einkaeigu og á
Safnasafninu á Svalbarðsströnd. Það
var með útskurðinn eins og alla aðra
vinnu hjá pabba. Það var ekki dundað
við neitt. Kærar þakkir til starfsfólks
á Hvammi og Heilbrigðisstofnun
Þingeyinga fyrir vinsemd og umönn-
un.
En stundum aftur ég aleinn má,
í ofsarokinu berjast.
Þá skellur niðadimm nóttin á,
svo naumast hægt er að verjast.
Ég greini ei vita né landið lengur,
en ljúfur Jesús á öldum gengur,
um borð til mín í tæka tíð.
(Þýð. Vald. V. Snævarr.)
Farðu í friði, pabbi minn.
Hermann Ragnarsson.
Fallinn er frá á Húsavík heiðurs-
maðurinn Ragnar Hermannsson.
Ragnar var afkomandi Jóns þess
Ingjaldssonar sem ætlaði til Brasilíu
en dagaði uppi í Flatey á Skjálfanda.
Sammerkt með þeim feðgum öllum
Jóni, Hermanni og Ragnari var að
gefast aldrei upp, einnig að finna nýj-
ar leiðir til lífsbargar þegar annað
brást. Hermann fór í það eitt vorið
fyrir margt löngu, ásamt Hinriki
skipstjóra á Sólvöllum, að salta grá-
sleppuhrogn í 20 tunnur. Tunnurnar
sendi svo Bernharð Petersen sem
kynningarefni langt út í lönd. Þetta
framtak varð þess valdandi að til varð
ný atvinnugrein, grásleppuhrogna-
vinnsla, sem blómstrar nú sem alrei
fyrr. Það varð því svo að þótt Bras-
ilíumenn fengju ekki Jón Ingjaldsson
fengu þeir kavíar á viðráðanlegu
verði í fyllingu tímans. Heima í Flat-
ey tvöfölduðust tekjurnar og menn
þurftu ekki lengur að lifa tvöföldu lífi,
öðru á Suðurnesjum og hinu norður í
landi. Söguhetja vor, Ragnar, reri
átján vertíðir frá Keflavík og Sand-
gerði, á þeim árum sem aðstæður
voru þannig að bátarnir fóru kollhnís
og komu inn með veiðarfærin hang-
andi eins og jólaskraut milli mastr-
anna. Sumir fóru bara út en komu
aldrei að landi aftur.
Fyrst hitti ég Ragnar á samdrátt-
arskeiði okkar Sigrúnar Ragnars,
það var í Laugabrekku á Húsavík þar
sem þau Ragnar og hans góða kona
Lella höfðu komið sér upp nýju húsi
eftir að ekki var lengur hægt að vera í
eyjunni. Þegar þetta var lifði hann
einföldu lífi, reri með Jóni bróður sín-
um á Bjarma, fóru þeir á sjó kl. sex á
morgnana og komu inn klukkan sex á
kvöldin, lönduðu í frystihús og áttu frí
um helgar. Fór ég nokkrum sinnum
með þeim á sjó. Ragnar hafði gengið í
stýrimannaskóla hjá Stebba í skúrn-
um en Stebbi þessi var afkomandi
Stjörnu-Odda og var jafnvígur á rósa-
málun og rauðmagaveiðar, auk þess
sem hann kunni allt þarna á milli.
Meðfram stýrimannaskólanum lærði
Ragnar líka að smíða þarna í skúrn-
um. Vegna þessarar skipstjórnar-
kunnáttu hefir Ragnar líklega talist
skipstjóri á Bjarma, skammaði hann
Jón alveg þindarlaust. Löngu seinna
las ég sjóferðasögu Jóns Oddssonar
sem sagði frá því undarlega fyrirbæri
að miklir skipstjórar og aflamenn
legðu einn háseta í einelti. Þar sem
Jón var eini undirmaðurinn á skipinu
lenti þetta á honum. Heilinn í Jóni
virkaði eins og fimm lampa útvarp
þar sem óæskilegar útsendingar
renna beint niður í jarðsambandið,
svo þetta virtist ekki há honum neitt.
Þegar útgerðin var öll, um 1990, hófst
fjórða lífið hjá Ragnari, hann dreif sig
suður og lærði myndskurð hjá fær-
ustu meisturum, gerðist eins konar
Picasso norðursins, þróaði sinn eigin
stíl og nú eru verk hans á fínustu
listasöfnum. Þetta var sagan af beit-
ustráknum sem aldrei gafst upp og
lét draumana rætast án opinberrar
íhlutunar. Svo þakka ég þér Ragnar
fyrir það sem þú gafst mér.
Gestur.
Nú þegar leiðir okkar Ragnars
skiljast um stund finnst mér gott að
fá að minnast hans með nokkrum orð-
um enda hefur hann haft góð áhrif á
líf mitt frá því við hittumst fyrst.
Þegar við Helga fórum að búa árið
1978 varð það árlegur viðburður að
fara norður á Húsavík og heimsækja
fólkið hennar. Það var ekki lítill akkur
fyrir mig að komast á sjóinn með
Ragnari og rifja upp gamla daga sem
strákur vestur á Ísafirði með föður
mínum. Ragnar reri bæði á línu og
færum auk þess sem við lögðum
stundum reknetastubb fyrir utan
höfnina á Húsavík. Þetta voru
skemmtilegar stundir sem við áttum
saman. Ragnar var glöggur bæði á
veður og fiskimið. Hann þekkti
Skjálfandann eins og lófann á sér og
sagði mér af miðum sem gæfu lúðu,
hárkarl, síld, ufsa og af gjöfulum
þorskmiðum. Ég gleymi því aldrei
þegar við vitjuðum nets einn morg-
uninn að þá maraði belgurinn í kafi og
var Ragnari strax ljóst að við netið
varð ekki ráðið á þeim báti sem við
vorum á, svo mikill var fengurinn.
Var þá fenginn stærri bátur til að ná
netinu og aflanum. Ragnar var mjög
nákvæmur í öllum hlutum, allt frá því
hvernig var gengið frá hnútum og ég
tali nú ekki um þrif á bátnum. Örygg-
ismál voru honum alltaf ofarlega í
huga. Hann var með þeim fyrstu sem
fengu sér NMT-farsíma og gaman er
að rifja upp hvílíkt ferlíki hann var, en
bera þurfti hann á öxlinni. Þegar við
fórum í ferðir til Flateyjar þá til-
kynnti hann alltaf brottfarar- og
komutíma og fjölda farþega til Sigló,
sem var og hét.
Árið 1948 byggði Ragnar hús í
Flatey sem þau Lella nefndu Sæberg.
Það hlýtur að hafa verið mikið þrek-
virki að undirbúa og byggja sér hús á
eyju sem hafði lítið sem ekkert bygg-
ingarefni til staðar. Forsteypa þurfti
hleðslustein og handmoka grunninn.
Segja má að Ragnar hafi byggt húsið
á eigin spýtur með lítilli aðstoð iðn-
aðarmanna.
Það var svo árið 1985, sem fjöl-
skyldan ákvað að taka til hendinni í
Sæbergi og bæta úr fjarverunni en
húsið hafði staðið autt frá 1967. Allir
hafa lagst á eitt við endurbæturnar
og Ragnar hafði alltaf sterkar skoð-
anir á því hvernig átti að framkvæma
hlutina. Oft er þröngt á þingi og það
er skemmtilegt til þess að vita hversu
mjög barnabörnin og barnabarna-
börnin hafa gaman af því að fara út í
eyju á slóðir forfeðranna.
Kæri Ragnar, þú hafðir gaman af
rökræðum, hafðir skoðanir á öllum
sköpuðum hlutum og hvernig þeim
væri best fyrir komið fyrir þjóðina.
Þegar við hittumst í síðasta skipti fyr-
ir um mánuði síðan og ljóst var að
hverju stefndi þá tókstu því með hug-
rekki og æðruleysi. Það væri kominn
tími til að hitta þá sem á undan væru
farnir og ekki síst Lellu sem fór alltof
ung. Þú varst þá farinn að hugsa um
ættfræði sem ég hef aldrei heyrt þig
tala um. Gaman væri að einhver tæki
að sér að finna út hvers vegna 9 ára
gamall forfaðir þinn, Jón Ingjaldsson,
fluttist úr Kjósinni með frænda sín-
um norður í Þingeyjarsýslu og endaði
í Flatey og skildi þar eftir sig stóran
ættboga af vel gerðu fólki.
Kristinn Guðni Hrólfsson.
Kæri vinur. Mig langar að minnast
þín með örfáum orðum.
Þegar þú fluttir til okkar í Bald-
ursbrekkuna þekktumst við heldur
lítið þrátt fyrir fjölskylduheimsóknir
og kaffisopa stöku sinnum. Það
reyndi því strax á samvinnu okkar.
Eitt af því fyrsta sem þú vildir koma á
hreint var hvað þú ættir að borga fyr-
ir fæði og húsnæði og þegar við höfð-
um gengið frá því var hægt að halda
áfram.
Ég komst fljótt að því að þú vildir
helst ekki þurfa að biðja neinn um
neitt nema þú fengir að borga fyrir.
Þú fórst ekki fram á mikið af mér,
eiginlega ekki neitt. Ég smurði nestið
þitt ef þú ætlaðir á sjó, þvoði fötin þín
og gaf þér að borða. Eftir því sem
tíminn leið fórum við að þekkjast bet-
ur og þá fóru hlutirnir að gerast. Þú
Ragnar Hermannsson
Sætum af blundi
sóldýrð guðs þig vekur
þar, sem að engin er þjáning til.
Vel þú á jörðu
verk af hendi leystir
á meðan entist aldur til.
Hressum því huga,
hefjum augu grátin –
yfir hið jarðneska stundarstríð,
þangað sem ástvin
okkar bar guðs vilji,
sem ræður allra æfitíð.
(Hulda)
Vertu sæll, elsku afi,
takk fyrir mig.
Arnór Ingi.
HINSTA KVEÐJA
Margir íbúar Húsavíkur hafa tekið
eftir eldri manni á gangi um götur
bæjarins. Virðulegur með hatt og
staf. Þetta var faðir minn, Ragnar
Hermannsson frá Flatey á Skjálf-
anda. Það fór ekkert framhjá honum
sem gerist fyrir neðan „Bakkann“.
Hugurinn leitar til Flateyjar þar
sem hann fæddist og ólst upp. Lífið í
Flatey snerist fyrst og síðast um lífs-
baráttuna og vinnuna við hana.
Strákar í Flatey fóru að vinna eins og
fullorðnir karlmenn kornungir. Það
þurfti að sækja sjóinn til að afla fiskj-
ar, koma aflanum í land og vinna
hann þar, allt með handaflinu einu
saman. Pabbi ólst upp við að vinna og
vinna mikið. Hann hélt útgerð ásamt
föður sínum, Hermanni, og bróður
sínum, Jóni, í Flatey. Útgerð Bjarma
og fleiri báta auk fiskverkunarhúss-
ins í landi krafðist margra handtaka.
Þeir bræður byggðu sér og fjölskyld-
um sínum myndarleg steinhús í Flat-
ey.
Einn er sá atburður sem er mér af-
ar minnisstæður. Við feðgar vorum
eitt sinn að vorlagi að vitja gráslepp-
unetja uppi á Dal. Ég hef verið svona
10-12 ára þegar þetta var. Snögglega
gerir norðaustanbrælu og báturinn
okkar Vísir, hlaðinn grásleppu, fyllist
af sjó. Að fylgjast með pabba ausa og
ausa og beita öllu sem hann átti til að
bjarga okkur þarna og koma okkur
aftur til eyjarinnar, færði mér sönnun
á því hversu harðfylginn og mikill sjó-
maður pabbi var. Um þennan atburð
var aldrei talað. Það þurfti ekkert að
orðlengja það. En ég veit að við vor-
um hætt komnir þennan dag.
Pabbi leit ekki á sjómennskuna
sem hetjudáð eða afrek sem unnin
væru, einungis sem vinnu sem varð
að vinna. Sem best kom í ljós þegar
sjómannadagsráð vildi heiðra hann
fyrir nokkrum árum. Hann þvertók
fyrir að taka við slíku. Hann taldi sig
bara vera að sinna sinni vinnu.
Flatey á Skálfanda fór í eyði árið
1967 og okkar fjölskylda flutti til
Húsavíkur. Þegar mamma dó, árið
1977, kom í ljós að pabbi, þessi maður
sem hafði svo harða skel, missti með
henni lífsakkerið sitt. Hann gat ekki
varst skapmikill maður með ein-
dregnar skoðanir sem þú lést alveg í
ljósi. Við tókumst því oft á í um-
ræðum um menn og málefni, töluðum
bæði hátt og mikið og vissum bæði
best! Svo voru líka þær stundir sem
við ræddum viðkvæmari mál, og kom
þá oftar en ekki upp hve mikla ein-
semd þú upplifðir oft eftir að Lella dó.
Þú sagðir við mig „Það getur enginn
skilið sem ekki hefur reynt“.
Við áttum líka okkar skemmti-
stundir og ber þá sérstaklega að
nefna er við sátum og horfðum á Dall-
as. Þar sem JR var orðinn eins og
þinn persónulegi vinur.
Þú tókst að þér kartöflugarðinn á
lóðinni, en fluttir svo kartöfluræktina
í félag við Óa, Halldór, Gunna Hvann-
dal (látinn), o.fl., þar sem ekki voru
bara ræktaðar kartöflur, heldur fé-
lagsskapur sem átti vel við þig.
Þú komst líka stundum heim með
mat sem ég þekkti ekki til og þig
langaði að sjóða eða súrsa. Ekki man
ég hvað við vorum að sjóða, því þú
varðst að segja mér til um matseld-
ina, þegar ég tók lokið af pottinum og
þótti lyktin ekki góð og spurði: „Ertu
viss um að þetta sé ekki skemmdur
matur?“ Þá svaraðir þú: „Þetta, nei
þetta er sko algjört sælgæti og alveg
á stemmunni“.
Þú brytjaðir alltaf rabbabarann í
sultuna, það var þá eitthvað að gera
þann daginn. Það var alveg reglulega
tekið til umræðu hvort væri betra, sil-
ungur úr vatni eða sjó og það varst þú
með alveg á hreinu! Þú fórst líka með
okkur í sumarbústað í tvö skipti og
leiddist svo mikið að engu munaði að
þú labbaðir af stað heim. Í seinna
skiptið bjargaði það öllu að við vorum
við lítið vatn og var þar hægt að róa á
lítilli bátkænu með krakkana. Öll
verk sem þú byrjaðir á þurfti helst að
klára sem fyrst. Við héldum stundum
að kartöflurnar fengju ekki tíma til að
vaxa. Það var gott að vita af þér
heima þegar ég var að sinna áhuga-
málinu, Leikfélagi Húsavíkur, sem
þér fannst reyndar taka allt of mikið
af mínum tíma.
Á þessum rúmum tuttugu árum
sem þú hélst heimili með okkur þurfti
stundum að finna réttu leiðina til að
láta þrem kynslóðum koma saman.
Þegar upp er staðið erum við reynsl-
unni ríkari. Það verður skrýtið að
þurfa ekki lengur að hafa þig með í
daglegum takti mínum, en ég veit
hversu sáttur þú varst þegar þú
kvaddir og það gerir allt léttara fyrir
mig.
Hafðu þakkir fyrir samfylgdina.
Þín tengdadóttir,
Dómhildur Antonsdóttir.
Þegar ég hugsa til afa Ragga koma
margar góðar minningar upp í huga
mér; þegar við lulluðumst út í Flatey
á Örinni og manni þótti sem ferðin
ætlaði aldrei enda að taka, þegar
hann tók okkur krakkana með sér í
róður og maður meig í saltan sjó, þeg-
ar ég í matvendni minni fór að há-
skæla eftir að hann setti kartöflu á
diskinn minn, og hversu skrítið mér
þótti það alltaf þegar hann kallaði
mig Brynka.
Ein er sú minning um afa minn
Ragnar sem mér hefur alltaf þótt
sýna mér hvaða persónu hann hafði
að geyma og hefur því fyrir vikið ver-
ið mér kærari en flestar aðrar. Þann-
ig var að ég var nýkominn úr ferð
heim úr Flatey og fór beint uppá
Hvamm til að heilsa uppá hann. Á
einum stað í samtali okkar minntist
ég á að ég væri þreyttur eftir báts-
ferðina og væri að hugsa um að leggja
mig ef ég fengi til þess tækifæri síðar
um daginn. Þá hváði kallinn og hann
sagðist aldrei leggja sig; hann fyndi
að vísu fyrir þreytu á daginn, svona
rétt eins og hitt gamla fólkið, en hann
bara leyfði sér aldrei að leggja sig.
Þetta hefur lengi síðan verið mér
hugkvæmt sem einkenni þess manns
sem afi minn hafði að geyma ásamt
því að sýna hvað kynslóðir okkar eru
ólíkar.
Kæri afi, eftir ævistarf sem þú get-
ur verið stoltur af hefur þú nú lagt þig
til þinnar hinstu hvílu. Megir þú hvíla
í friði.
Brynjar Kristinsson.
 Fleiri minningargreinar um Ragn-
ar Hermannsson bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.
Alvöru blómabúð
Allar skreytingar unnar af fagfólki
Kransar • Krossar • Kistuskreytingar
Sími: 553 1099 • Fax: 568 4499
Heimasíða: www.blomabud.is
Netfang: blomabud@blomabud.is
Minningarkort
535 1825
www.hjarta.is 5351800