Morgunblaðið - 20.10.2009, Page 22

22 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 2009
Æskuvinur minn,
Þorvaldur Ásgeirsson,
dó langt fyrir aldur
fram föstudaginn 2.
október. Við höfum
verið vinir í hartnær
fimmtíu ár frá því að
við kynntumst í fyrsta bekk gagn-
fræðadeildar Miðbæjarskóla. Við vor-
um þar fjórir vinir sem höfum haldið
vinskap okkar allan þennan tíma, að-
allega fyrir tilstuðlan Þorvaldar, sem
alltaf hefur verið sérstaklega traustur
og ræktarlegur vinur. Meðal annars
stóð hann fyrir mánaðarlegum spila-
kvöldum um langt árabil.
Við Þorvaldur reyndum snemma
fyrir okkur í fyrirtækjarekstri. Meðal
annars stofnuðum við sextán ára
gamlir fyrirtæki sem framleiddi og
seldi hátísku herrabindi og höfuðskýl-
ur fyrir stúlkur og seldum í verslanir
Þorvaldur Ásgeirsson
✝ Þorvaldur Ás-geirsson fæddist í
Reykjavík 1. janúar
1948.
Hann andaðist 2.
október sl. og fór útför
hans fram í kyrrþey.
um allt land. Við sáum
um efniskaup og að
sníða vörurnar og réð-
um svo saumakonur í
sauminn. Þetta gekk
bærilega hjá okkur.
Annað fyrirtæki stofn-
uðum við á svipuðum
tíma sem annaðist þak-
málun á húsum, oft við
stórhættulegar aðstæð-
ur. Við högnuðumst vel
á þessu enda voru skatt-
ar og önnur opinber
gjöld ekki að þvælast
fyrir okkur. Hagnaðurinn varð þó
ekki mosavaxinn í vösum okkar. Þor-
valdur fór í Tækniskólann og útskrif-
aðist sem byggingatæknifræðingur
og starfaði við byggingariðnaðinn alla
ævi sína bæði sem framkvæmdaaðili
og eins við byggingaeftirlit. Hann
byggði fjölda húsa fyrir eigin reikning
en það verk sem hæst rís og mun
halda uppi orðstír hans sem vandaðs
hönnuðar og byggingarstjóra er að
sjálfsögðu verslunarmiðstöðin Fjörð-
ur í Hafnarfirði. Hann stóð þar vakt-
ina af samviskusemi og ótrúlegum
dugnaði og leysti úr fjölda bygginga-
fræðilegra vandamála á degi hverjum.
Leiða má líkur að því að hann hafi yf-
irkeyrt sig þar á vinnu við mjög erf-
iðar aðstæður þar sem öll spjót stóðu
á honum.
Þorvaldur hafði alla hæfileika sem
prýða best þá sem fást við bygging-
arframkvæmdir. Hann var mjög góð-
um gáfum gæddur og hafði fádæma
gott verksvit. Hann var afburða
snöggur að greina þau vandamál, sem
upp komu og fljótur að finna traustar
og hagkvæmar lausnir. Þegar hann
var búinn að sjá leiðina sem best var
að fara var hann fastur fyrir og hélt
ákveðinn áfram í átt að lokamarkmiði.
Hann kvæntist snemma Áslaugu
konu sinni og þau eignuðust þrjú börn
Sturlu, Tinnu og Hrafn, auk þess
gekk hann Rakel, dóttur Áslaugar, í
föður stað. Þau Áslaug voru mjög
samhent við að búa börnum sínum
kærleiksríkt og gott heimili. Hann var
afar stoltur af börnum sínum og öllu
því sem þau gerðu og talaði mikið um
þau og eins var það með barnabörnin
tvö. Því miður hallaði mjög undan fæti
hjá Þorvaldi á síðustu árum þegar
sjúkdómur hans tók völdin.
Ég kveð minn gamla vin með þungu
hjarta og bið þess að ástvinir hans
varðveiti góðu minningarnar um
hann. Við vinirnir munum gera það.
Helgi Baldursson.
Kveðja frá
nemendum í
MPHEx við H.R.
Fyrir rúmu ári síðan settumst við á
skólabekk til að takast á við nýja teg-
und meistaranáms í lýðheilsu- og for-
ystufræðum við Háskólann í Reykja-
vík. Þegar bryddað er upp á nýjung
af þessu tagi þarf traustan lærimeist-
ara. Hann fengum við í Guðjóni
Magnússyni. Viska hans og þekking
var djúpstæð og höfum við fengið að
njóta ríkulega af. Um það hvað prýða
mætti góðan stjórnanda sagði hann
að í hnotskurn þyrfti sá að „hafa
áhuga á fólki“. Í þeim efnum var Guð-
jón einstök fyrirmynd og til hinsta
dags var hann í stöðugu sambandi
jafnt við okkur nemendur sína sem
ráðamenn í heilbrigðismálum og
áhrifafólk í lýðheilsu úti í heimi. Hann
var ötull talsmaður úrbóta í heilbrigð-
ismálum í víðasta skilningi. Skoðanir
sínar setti hann fram með skýrum og
rökvísum hætti og með hag með-
bræðra sinna að leiðarljósi. Því er
fráfall Guðjóns mikill missir, ekki að-
eins okkar og Háskólans í Reykjavík
heldur ekki síður fyrir íslenskt og al-
þjóðlegt heilbrigðisstarf.
Við munum sárlega sakna Guðjóns
og minnast hans með þakklæti og
hlýjum huga. Honum til heiðurs vilj-
um við leitast við að halda uppi merk-
inu og starfa í þágu heilsu og heil-
brigðis. Fjölskyldu hans vottum við
innilega samúð okkar.
F.h. nemenda í MPHEx,
Jón Baldursson.
Samstarfsmaður til margra ára,
Guðjón Magnússon, er látinn, langt
fyrir aldur fram. Guðjóni kynntist ég
fyrst í Stokkhólmi á áttunda áratugn-
um. Hann var þar í námi. Nokkrum
árum síðar var Guðjón skipaður að-
stoðarlandlæknir og hafði þá lokið
doktorsprófi í félagslækningum.
Hófst þá samvinna sem varði um 15
ára skeið og aldrei bar skugga á.
Milli landlæknisembættis og heil-
brigðis- og tryggingamálaráðuneytis
er og þarf að vera mikil samvinna.
Það samstarf var alltaf gott meðan ég
var ráðuneytisstjóri, en aldrei var
það betra en um eins árs skeið þegar
Guðjón var settur landlæknir. Á
þessum árum unnum við Guðjón náið
saman, m.a. í fjölmörgum nefndum
þar sem hann kom að sem fulltrúi
landlæknisembættisins. Vil ég sér-
staklega nefna nefnd sem samdi
fyrstu íslensku heilbrigðisáætlunina.
Einnig var Guðjón á þessu tímabili
formaður landsnefndar um alnæmis-
varnir. Nefndin vann mikið og þarft
starf undir hans forystu.
Sumarið 1990 hafði embætti stað-
gengils ráðuneytisstjóra verið
ómannað um eins árs skeið. Ráðherra
skýrði mér frá því að hann hefði boðið
Guðjóni embættið. Guðjón setti ýmis
skilyrði fyrir því að taka embættið að
sér, skilyrði sem mér fannst óað-
gengileg fyrir ráðuneytið. Skýrði ég
ráðherra frá þeirri skoðun minni.
Ráðherra gekk að skilyrðum Guð-
jóns. Næstu fimm árin varð samvinna
Guðjón Magnússon
✝ Guðjón Magn-ússon fæddist í
Reykjavík 4. ágúst
1944. Hann varð
bráðkvaddur á heim-
ili sínu í Kaupmanna-
höfn 4. október sl. og
fór útför hans fram
frá Hallgrímskirkju
15. október.
Meira: mbl.is/minningar
okkar því enn nánari
og meiri en áður og
stóð þar til ég lét af
embætti í árslok 1995.
Samstarf okkar
Guðjóns var sem fyrr
prýðilegt og unnum við
saman að fjölmörgum
framfaramálum á sviði
heilbrigðisþjónustu.
Meðal þeirra var upp-
byggingin að Sogni.
Guðjón vann á þessum
árum einnig að marg-
víslegum málum er
lutu að breytingum á
skipulagi heilbrigðiskerfisins s.s. til-
raunum til að koma aftur á tilvísana-
skyldu og niðurlagningu starfsemi
Heilsuverndarstöðvarinnar.
Við starfslok mín sótti Guðjón um
embætti ráðuneytisstjóra. Ég taldi
Guðjón í hópi þeirra umsækjanda
sem helst kæmu til greina í embættið
og sjálfkjörinn ef ráðherra vildi að
áfram væri læknismenntaður maður
ráðuneytisstjóri. Svo fór að ráðherra
valdi annan í embættið. Ég taldi sjálf-
gefið að Guðjón yrði skipaður land-
læknir þegar það embætti losnaði
nokkrum árum seinna. Ég tel að Guð-
jón hafi tvímælalaust verið hæfastur
þeirra sem um það embætti sóttu.
Aftur fór svo að ráðherra skipaði ann-
an. Guðjón hvarf þá til starfa á er-
lendum vettvangi og sinnti þeim af-
bragðsvel. Hann var um árabil rektor
við Norræna heilsuverndarháskól-
ann í Gautaborg. Síðan réð hann sig
til forystustarfa við Evrópuskrifstofu
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinn-
ar í Kaupmannahöfn. Í þessum störf-
um gat Guðjón sér gott orð sem af-
bragðsstarfsmaður, ötull og fylginn
sér, eins og vænta mátti.
Guðjón var mikill metnaðarmaður í
öllu sem hann tók sér fyrir hendur.
Hann bar hag íslenskrar heilbrigðis-
þjónustu mjög fyrir brjósti og vann
mestan hluta starfsævi sínar í hennar
þágu.
Að leiðarlokum sendum við Guð-
rún hugheilar samúðarkveðjur til
Sigrúnar, sonanna og fjölskyldna
þeirra.
Blessuð sé minning Guðjóns
Magnússonar.
Páll Sigurðsson.
Mig setti hljóðan er ég fékk þær
sorgarfréttir að einn besti vinur okk-
ar hjóna, Guðjón Magnússon, hefði
orðið bráðkvaddur í Kaupmannahöfn
þá fyrr um daginn. Þessi fregn kom
eins og þruma úr heiðskýru lofti þar
sem stutt er síðan við vorum í góðu
yfirlæti hjá þeim Sigrúnu í Garða-
bænum og höfðum ráðgert að hittast
aftur í október. Við Guðjón vorum
samstúdentar frá Menntaskólanum í
Reykjavík, hófum samtímis lækna-
nám við Háskóla Íslands og vorum
þátttakendur í félagsstarfi Vöku fé-
lagi lýðræðissinnaðra stúdenta. Leið-
ir okkar lágu aftur saman við sérnám
í Stokkhólmi og stofnuðum þá ásamt
öðrum Félag íslenskra lækna í Sví-
þjóð.
Á Stokkhólmsárunum myndaðist
sterkt vináttuband milli fjölskyldna
okkar sem hafa haldið æ síðan. Eftir
störf hjá landlækni og heilbrigðis-
ráðuneyti hér heima tók Guðjón við
starfi rektors við Norræna heilbrigð-
isháskólann í Gautaborg. Ég dvaldi
þar af og til á þessum árum og það
gladdi mig og aðra íslenska náms-
menn hvað nemendur og starfsfólk
gáfu Guðjóni gott orð sem stjórnanda
og kennara. Guðjón bjó á þessum ár-
um í fjarbúð frá eiginkonu sinni Sig-
rúnu og eyddum við því töluverðum
tíma saman. Kynntist ég þá vel
hversu skipulagður hann var í starfi,
vinnusamur, ráðagóður og fróður um
sitt sérsvið og málefni líðandi stund-
ar.
Eftir veru sína í Gautaborg starf-
aði hann sem framkvæmdastjóri við
Evrópudeild WHO í Kaupmannahöfn
og kom ég þar af og til, að hans
beiðni, sem ráðgjafi varðandi skipu-
lega leghálskrabbameinsleit. Mér er
því vel kunnugt um að hans var þar
sárt saknað er hann hætti störfum
vegna aldurstakmarka WHO. Vegna
starfa sinna fyrir WHO þurfti hann
að ferðast mikið innan og utan Evr-
ópu. Ég nefndi stundum við hann að
öll þessi ferðalög, vinnufundir og
skýrslugerðir hlytu að taka á hann en
hann gerði lítið úr enda sagðist hann
nú hafa Sigrúnu sína sér við hlið sem
væri ólíkt betra en þegar hann var
einn í Gautaborg.
Eftir að Guðjón hætti störfum fyrir
WHO taldi ég að nú myndi hann
slaka á en það var öðru nær. Fyrr en
varði var hann búinn að taka að sér
prófessorsstöðu við Háskólann í
Reykjavík, ráðgjafastörf fyrir ýmsa
innlenda og erlenda aðila, auk stöðu
stjórnarformanns við sinn gamla
skóla í Gautaborg. Þau hjón bjuggu
því á víxl í Garðabæ og Kaupmanna-
höfn þaðan sem Guðjón fór reglulega
á vinnufundi utan Danmerkur.
Guðjón mat konu sína mikils og bar
aldrei skugga á samband þeirra öll
þau ár sem við áttum samleið. Synir
þeirra, Arnar Þór og tvíburarnir
Heiðar Már og Halldór Fannar, eru á
líkum aldri og Vilborg dóttir okkar
hjóna og fylgdumst við gagnkvæmt
með uppvexti og þroskaferli
barnanna. Velferð sona og fjöl-
skyldna þeirra var honum hugleikin
en um leið var hann áhugasamur um
hag dóttur minnar og fjölskyldu
hennar.
Það er erfitt að sætta sig við að
samverustundir okkar verði ekki
fleiri, stundir þar sem við með gagn-
kvæmu trausti ræddum og krufðum
svo margt til mergjar.
Kæri vinur. Við Sigrún söknum þín
sárt og biðjum drottinn að blessa Sig-
rúnu þína og fjölskyldu á þeim tíma
saknaðar sem framundan er.
Kristján Sigurðsson.
Guðjón Magnússon var skrifstofu-
stjóri í heilbrigðisráðuneytinu og
staðgengill ráðuneytisstjóra þegar ég
kom til verka sem ráðherra heilbrigð-
ismála árið 1991. Miklir efnahagserf-
iðleikar steðjuðu þá að þjóðinni; at-
vinnuleysi og tekjufall bæði heimila
og ríkissjóðs. Þá eins og nú var sá
einn nauðugur kostur að grípa til að-
gerða í ríkisfjármálum þó vandinn nú
sé til muna meiri og þeim mun alvar-
legri krafan um samdrátt í útgjöldum
hins opinbera. Þær aðgerðir, sem
gripið var til árið 1991 og næstu ár á
eftir, voru ekki auðveldar né vinsæl-
ar; síst þær aðgerðir, sem grípa
þurfti til vegna nauðsyn samdráttar
útgjalda til heilbrigðismála. Sumar
þeirra voru síst að skapi eða gerðar
með stuðningi heilbrigðistéttanna.
Heilbrigðismenntað fólk í ráðuneyt-
inu var oft sömu skoðunar og starfs-
systkini utan ráðuneytisins en vann
engu að síður ötullega og af trú-
mennsku að þeim verkum, sem því
voru þar falin. Einn þessara starfs-
manna var Guðjón Magnússon, sem
fljótlega varð einn þeirra, sem ég
treysti mest á sakir þekkingar hans,
dugnaðar og ósérhlífni. Ég lærði
fljótt að meta mannkosti Guðjóns,
skaplyndi hans, trúmennsku í starfi
og einstaka hæfni til þess að leysa
vandamál. Nú – þegar bráðum tutt-
ugu ár eru liðin frá þessum tíma –
hefur reynslan orðið sú, að nánast
ekkert af því, sem við beittum okkur
fyrir í heilbrigðismálum árin eftir
1991, hefur verið látið ganga til baka
þrátt fyrir hina hörðu gagnrýni og
það eina, sem hörfað var með og máli
skiptir, virðist nú aftur vera komið á
dagskrá tuttugu árum síðar, meira að
segja stutt af þeim, sem mest beittu
sér gegn slíkri lausn þegar við Guð-
jón unnum að henni saman.
Eftir að samstarfi okkar í ráðu-
neytinu lauk skildum við að skiptum
enda lá fyrir Guðjóni að starfa á er-
lendum vettvangi um ára bil. Kunn-
ingsskap okkar héldum við engu að
síður og tókum gjarna tal saman ef og
þegar við hittumst. Fyrir rösku einu
ári lágu leiðirnar saman aftur. Guð-
jón tók þá að sér ásamt dr. Geir
Gunnlaugssyni verkefni við skipu-
lagningu og uppbyggingu heilbrigð-
ismála við Apaflóa í Malaví, sem Þró-
unarsamvinnustofnun Íslands hefur
unnið að í rösk níu ár og hefur nú ný-
verið samið um við lýðheilsudeild Há-
skólans í Reykjavík að við deildin
sinnti sem ráðgjafi stofnunarinnar.
Geir var gamall og reyndur ráðgjafi
ÞSSÍ en Guðjón nýr. Þeir tvímenn-
ingar voru einstaklega samstilltir og
góðir samstarfsmenn og í ljós kom nú
sem jafnan áður að Guðjón var ein-
staklega hæfur til þess að leysa
vandamál, að greina kjarnann frá
hisminu og finna farsæla lausn. Við
hjá ÞSSÍ hugðum því gott til sam-
starfs við Guðjón og mátum hann
mikils.
Nú er Guðjón látinn langt fyrir ald-
ur fram. Þróunarsamvinnustofnun
Íslands missti þar góðan liðsmann,
heilráðan, sanngjarnan og traustan.
Fyrir hönd minnar stofnunar og
starfsmanna hennar, svo og í eigin
nafni, sendi ég eiginkonu Guðjóns,
börnum og öðrum ættingjum einlæg-
ar samúðarkveðjur. Góður maður er
genginn.
Sighvatur Björgvinsson,
frkvstj. Þróunarsam-
vinnustofnunar Íslands.
Þegar litið er yfir hvernig líf okkar
og Guðjóns hefur verið samofið í nær
þrjátíu ár kemur upp í hugann mynd
af einstaklega fallegri og sterkri
ábreiðu. Meginþræðirnir í þeim vefn-
aði eru yfirgripsmikil þekking hans
og hæfni hans til að miðla af sér,
traust, umhyggja og einlæg vinátta.
Ábreiðuna skreyta glitrandi steinar
vináttu Sigrúnar, marglitir þræðir
sonanna og tengdadætra og átta silf-
urþræðir sem gætu táknað barna-
börnin og lyfta upp litum ábreiðunn-
ar.
Leiðir okkar og Guðjóns lágu sam-
an á margvíslegum vettvangi. Kynni
okkar hófust þegar hann var leiðbein-
andi við meistaraverkefni Vilborgar í
lýðheilsufræðum. Það samstarf var
rétt að byrja þegar hann, sem starf-
andi landlæknir, bauð henni starf
sem hjúkrunarfræðingur við Land-
læknisembættið. Öll þau ár sem Guð-
jón var rektor Norræna lýðheilsuhá-
skólans sat Vilborg í stjórn skólans
og þegar hún hætti þar í stjórn á síð-
asta ári tók Guðjón við þeim kyndli.
Þegar hann kom til starfa hjá Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnuninni var
Vilborg þar við störf. Og aðeins
nokkrum dögum áður en Guðjón lést
hélt hann fyrirlestur á námskeiði sem
Leifur hefur umsjón með við lækna-
deild Háskóla Íslands. Þetta eru
nokkrir þræðir af mörgum í faglegu
samstarfi okkar og Guðjóns.
Guðjón hugsaði stórt og var víð-
sýnn, og einlægur áhugi hans á
mannúðarmálum hafði sterk áhrif á
störf hans í þágu heilbrigðis og heil-
brigðisþjónustu. Hann var fljótur að
greina aðalatriði frá aukaatriðum og
hafði einstaka hæfileika að setja mál
sitt fram með skýrum og greinargóð-
um hætti. Hann var framsýnn og vildi
vinna að framþróun í öllum þeim
verkefnum sem hann tók sér fyrir
hendur. Hann var Íslandi til sóma
hvar sem hann fór. Upp úr faglegu
samstarfi okkar myndaðist einlæg
vinátta. Margir þræðir ábreiðunnar
urðu til utan vinnu, við stór eða lítil
tilefni, innanlands og erlendis, við
bara tvö, þrjú, fjögur eða í miklu fjöl-
menni. Grunnþræðir hennar styrkt-
ust líka þegar Heiðar Már og Sigríð-
ur Sól systurdóttir Vilborgar ákváðu
að feta lífsgönguna saman. Guðjón
var mikill fjölskyldumaður og Sigrún
var hans besti vinur og akkerið í lífi
hans. Arnar Þór, Halldór Fannar,
Heiðar Már og fjölskyldur þeirra
skiptu Guðjón gríðarlega miklu máli.
Þau voru honum öll svo mikils virði
og jafn elskuð af honum. Um það
ræddi hann oft. Nú notum við ábreið-
una til að verma okkur við missinn
sem er við fráfall hans. Við þökkum
fyrir allt sem Guðjón Magnússon var
okkur, og biðjum góðan Guð að blessa
minningu hans.
Vilborg Ingólfsdóttir
og Leifur Bárðarson.
 Fleiri minningargreinar um Guð-
jón Magnússon bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.