Saga - 2000, Side 356

354
RITFREGNIR
því hver væri sögufróðust Evrópuþjóða. Þar sem það var gert (t.d. í
spumingum um Hitler eða iðnbyltinguna) stóðu íslensku nemendumir
sig vel, ekki síst þegar haft er í huga að unglingar einungis fjögurra þjóða
höfðu minna sögunám að baki en þeir. Þá höfðu kennarar þeirra hlotið
minni sérmenntun í sögu en flestir aðrir. tslensku nemendumir töldu
sögu mikilvæga og lýstu yfir vilja til að læra hana. Þeir höfnuðu því ein-
dregið að hún væri eitthvað löngu liðið sem kæmi þeim ekki við (bls. 64).
Á hinn bóginn kom í Ijós að nemendur og kennarar þeirra skynja það sem
gerist í sögutímum ekki á sama hátt. Nemendur voru sannfærðir um að
helsta markmið kennslunnar væri að þeir lærðu að þekkja staðreyndir.
Kennarar vildu hins vegar leiða nemendum fyrir sjónir hversu heillandi
sagan væri og settu staðreyndalærdóminn í 4. sæti á markmiðalistanum
(bls. 66). Á það má þó benda að þótt nemendur segðust finna lítið fyrir of-
angreindu markmiði kennara sinna fannst þeim sagan engu að síður mun
meira heillandi en jafnöldrum þeirra annars staðar á Norðurlöndum
(Ungdom og historie, bls. 142). Það hlýtur að þurfa að staldra við þessar
niðurstöður. Af hverju stafar ólík upplifun kennara og nemenda á sömu
kennslustundunum? Ræða kennarar markmiðin ekki nóg við nemendur
eða er þetta eðlileg afleiðing af gamaldags og lítt spennandi kennsluað-
ferðum sem voru allsráðandi í sögutímum fslenskra grunnskóla 1995
(bls. 71)? Kannski er einhverjum huggun í því að sama misræmið kom
fram alls staðar í Evrópu. Frekari huggun ætti þó að vera að því að hér
getur söguvitundarkönnunin komið til hjálpar eins og vikið verður að síð-
ar. Sumar niðurstöðurnar stangast mjög á við það sem halda mætti að
óathuguðu máli. Þannig sýnir norrænn samanburður að heit föðurlands-
ást íslendinga og Finna leiðir ekki endilega til þess að þeir hafi meiri
áhuga á eigin sögu en hinar Norðurlandaþjóðimar sem allar eru á svip-
uðu róli hvað það varðar, íslendingar og Norðmenn þó áhugasamastir
(Ungdom og historie, bls. 96). Og einhverjum kann að koma á óvart að
norrænir unglingar em ekkert jafnréttissinnaðri eða uppteknari af lýð-
ræði og mannréttindamálum en gerist og gengur í Evrópu. Aðrar við-
teknar hugmyndir hljóta staðfestingu í könnuninni, svo sem orðlögð
bjartsýni íslendinga sem virðist síst í rénun. íslensku þátttakendumir em
einna ákveðnastir í þeirri trú að almennt stefni allt til hins betra, aðeins
Portúgalar em bjartsýnni (bls. 197). Og eins og búast mátti við skiptir trú-
in unglingana miklu máli þótt innan við helmingur þeirra kannaðist við
að tilheyra mótmælendakirkjunni og yfir 12% segðust vera í rétttrúnaðar-
kirkjunni (bls. 147). Um íslensku þátttakendurna í heild segir í Æsku og
sögu: „virðast íslenskir unglingar tiltölulega góðir og velviljaðir öllum,
hlynntir lýðræði, jafnrétti, mannréttindum, þjóðræknir og trúaðir"
(bls. 122).
Annar af fmmkvöðlum þessarar könnunar, Magne Angvik, segir í
Ungdom og historie: „Vi vet mer om hvilket forhold unge mennesker har til