Organistablaðið - 01.05.1969, Qupperneq 10

PÁLL ÍSÓLFSSON:
U M KARL STRAUBE
NiSurl.
Tækniyfirburðir lians urðu brátt
undrunarefni, menn furðaði á ]>ví,
hvað hægt væri að fá út úr orgel-
inu, hljóðfærið var sem nýtt í
höndum hans. 1 stuttu máii sagt:
hann tók að umskapa orgelleik-
inn, hefja hann á það stig, sem
samboðið var þessu stórkostlega
hljóðfæri og verkum Bachs og
annarra meistara Iiðna tímans.
Hann vildi gera orgelleikinn sam-
bærilegan pianóleik nútímans,
sem náð hefur svo mikilli full-
komnun. Á Bachs tímum var org-
elið öndvegis liljóðfæri og var t.d.
kallað „drottning hljóðfæranna“,
nú var það orðið ambátt, og enginn eða a.m.k. fáir hugsuðu sér það
nema til uppfvllingar kirkjusöngnum. Síðan Mendelsohn spilaði org-
elsónötur sínar á orgel Thomasarkirkjunnar til ágóða fyrir mvnda-
styttu af Bach í Leipzig, hafði orgelið að mestu þagað sem konserthljóð-
færi. Straube fann nú köllun hjá sér til að vekja á ný hina glæsi-
legu orgellist 17. og 18. aldarinnar. Orgelin eru fyrst og fremst
kirkjunnar iiljóðfæri, ekkert annað iiljóðfæri megnar að túlka há-
leitar og trúarlegar tilfinningar, eins og orgelið. En orgelið er eigi
að síður eitt hið fullkomnasta konserthljóðfæri. Það er í raun og
veru samsafn fjölda hljóðfæra og kemst næst því að líkjast hljóm-
sveit að því leyti. Enda þótt Bacli byggði tónlist sína á trúarlegum
grundvelli og væri kirkjunnar tónskáld, þá samdi hann þó fjölda
orgelverka, sem fyrst og fremst má telja til konserttónlistar. Það
kom að vísu fyrir, að Bachs verk væru leikin ennþá, t.d. lék Reimann
nokkur þeirra. En algengast var þá að heyra leikna á orgelið róm-
antiska músik, t. d. eftir Mendelsohn og Rheinberger. Þá var með-
10 ORGANISTABLAÐIÐ