Morgunblaðið - 13.11.2009, Síða 25

Umræðan 25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2009
VORIÐ 2007 var
hrint af stað verkefni á
vegum Samtaka evr-
ópskra klúbbhúsa
(EPCD) sem miðaði
að því að byggja upp
og efla klúbbhúsin
sem miðstöðvar þekk-
ingar og lærdóms fyrir
fólk í bata eftir geð-
ræn veikindi, og auka
möguleika geðsjúkra til þess að afla
sér menntunar og atvinnu úti í sam-
félaginu. Verkefnið var kallað Euro-
pean learning communities for train-
ing of people with mental illness
(ELECT). Að verkefninu stóðu sam-
tök klúbbhúsa og einstök klúbbhús í
sjö Evrópulöndum, þar á meðal
klúbburinn Geysir á Íslandi. Verk-
efnið var til tveggja ára og fjar-
magnað með styrk frá Mennta-
áætlun Evrópusambandsins.
Menntun er valkostur
Þegar verkefnið hófst var það
meðal annars kynnt í stuttri grein í
Morgunblaðinu. Rétt er að kunn-
gera nokkrar niðurstöður verkefn-
isins og horfa aðeins til framtíðar um
hvernig Klúbburinn Geysir hefur
áhuga á að efla klúbbinn í íslensku
samfélagi með það fyrir augum að
nám og aukin menntun verði val-
kostur fyrir fólk sem glímir við geð-
ræn veikindi. Vonir eru bundnar við
að aukinn stuðningur við námsmenn
í klúbbhúsinu auðveldi þeim að snúa
aftur út í samfélagið og vera metnir
þar að verðleikum.
Verkefnið var skipulagt þannig að
það mætti nýtast klúbb-
húsunum við uppbygg-
ingu námsaðstöðu og
bættra úrræða í klúbb-
húsinu sjálfu fyrir
námsmenn og hvaða
leiðir væru farsælar til
þess að ná til skóla-
yfirvalda með samstarf
í huga.
Meðal annars var
safnað saman efni í
handbók sem byggist á
reynslu sem er til stað-
ar um góðar vinnuaðferðir, auk þess
að afla upplýsinga hjá þátttökulönd-
unum um hvaða hindranir væri við
að glíma hjá þeim klúbbhúsum sem
ekki höfðu náð tilætluðum árangri
við uppbyggingu námsstuðnings. Öll
upplýsingaöflun og framkvæmd
miðaði að því að handbókin yrði hag-
nýtt verkfæri fyrir klúbbhús sem
hafa áhuga á að tryggja félögum
möguleika til menntunar sem leið í
endurhæfingarmarkmiðum sínum.
Menntadeild verður
að veruleika
Í mars á þessu ári gerði Klúbb-
urinn Geysir framkvæmdaáætlun,
sem var einn liður í Elect verkefninu
til þess að innleiða menntastuðning í
klúbbnum og að byggja upp mennta-
deild fyrir félaga sem áhuga hafa á
námi í menntastofnunum úti í sam-
félaginu. Menntadeildin er nú orðin
að veruleika og er samþætt starfi
skrifstofudeildar klúbbsins. Deildin
hefur eigin aðstöðu þar sem nem-
endur geta unnið að verkefnum
tengdum námi sínu, auk þess sem
þeim stendur til boða að gera per-
sónulegar markmiðsáætlanir tengd-
ar námi, stuðningur við gerð verk-
efna, auk annarrar hagnýtrar
aðstoðar svo sem aðstoð við umsókn-
ir og samband við námsráðgjafa og
skólastjórnendur.
Menntun sem þáttur í þroska ein-
staklingsins í daglegu lífi verður sí-
fellt mikilvægari í samfélaginu.
Hugmyndafræði klúbbhúsahreyf-
ingarinnar er meðal annars byggð á
mikilvægi vinnu og þátttöku í sam-
félagi svo einstaklingurinn nái að
vaxa og dafna. Þessi viðmið eru
ennþá í fullu gildi, en til þess að
fylgja þróuninni og mæta nýjum
kröfum og þörfum einstaklinga og
samfélags verður að hafa í huga að
hugmyndir og viðhorf til vinnu hafa
breyst mjög á undanförnum árum.
Elect-verkefnið miðar meðal ann-
ars að því að takast á við þær grund-
vallarbreytingar að nám sé metið til
jafns við atvinnu. Áherslan á valdefl-
ingu er einnig skýr innan
klúbbhúsahreyfingarinnar. Klúbb-
húsinu ber að styðja félagana til
þess að ná markmiðum sínum varð-
andi menntun og það skal gera á
þann hátt að mannauður þeirra nýt-
ist.
Uppbygging mennta-
deildar í Klúbbnum Geysi
Eftir Benedikt
Gestsson »Hugmyndafræði
klúbbhúsahreyfing-
arinnar er meðal annars
byggð á mikilvægi vinnu
og þátttöku í samfélagi
svo einstaklingurinn nái
að vaxa og dafna
Benedikt Gestsson
Höfundur er verkefnastjóri
í Klúbbnum Geysi.
UNDANFARIN ár
hefur „Dagur Orðs-
ins“ verið haldin há-
tíðlegur í Grafarvogs-
kirkju. Fyrsti
dagurinn í þessari
röð, í nóvember 2006,
var eðlilega tileink-
aður séra Sigurbirni
Einarssyni biskupi.
Það var ógleyman-
legur dagur þar sem
Sigurbjörn sjálfur prédikaði og
fjölskylda hans tók þátt í hátíð-
ardagskánni. Flutt voru lærð er-
indi um Sigubjörn biskup, áhrif
hans á kirkju og allt þjóðlíf á síð-
ustu og þessari öld. Öll hátíðardag-
skráin var fest á filmu. Þar er ein-
stakt efni til staðar sem á eftir að
vinna úr. Því næst var dagskráin
tileinkuð séra Auði Eir sem var
fyrsta konan til að taka prests-
vígslu hér á landi. Á sama hátt tók
fjölskylda hennar þátt í hátíð-
ardagskránni. Í fyrra var minning
séra Friðriks Friðrikssonar heiðr-
uð. Þar tóku þátt öll þau félög sem
hann stofnaði. Þar voru til staðar
fulltrúar frá KFUM og K., Knatt-
spyrnufélaginu Val, Karlakórnum
Fóstbræðrum, Knattspyrnufélag-
inu Haukum og fulltrúar Skátanna
en séra Friðrik stofnaði fyrsta
skátafélagið á Íslandi, sem bar
nafnið Væringjar. Í þetta sinn er
dagurinn, sunnudagurinn 15. nóv-
ember, tileinkaður prestinum, tón-
skáldinu, þjóðlagasafnaranum og
heiðursborgaranum séra Bjarna
Þorsteinssyni.
Bjarni var fæddur 14. október
árið l861 og lést 2. ágúst l938.
Bjarni lærði ungur að aldri söngva
og sagnir í foreldrahúsum á Mel í
Staðarhraunssókn. Faðir hans var
ágætur söngmaður og glæddi
sönghneigð með börnum sínum og
móðirin var söngfróð og bók-
hneigð. Séra Bjarni segir í þjóð-
lagasafni sínu: „Snemma hneigðist
hugur minn í þá átt að gefa hinum
innlendu lögum gaum og læra
þau.“
Síðar réðst séra Bjarni í það að
gefa út þjóðlagasafn sitt, sem hann
hafði safnað saman af mikilli elju-
semi með ferðalögum um allt land.
Hann fékk ekki byr hér heima til
að gefa þjóðlögin út. Þóttu þau
ekki merkileg, fékk hann jafnvel
mótbyr, og gert var gys að honum
að ætla að gefa út þessi lög sem
hann hafði safnað saman. Varð
hann að leita út til Danmerkur
með að gefa út hið myndarlega
þjóðlagasafn, en það kom út á ár-
unum 1906-1909. Jón Ásgeirsson
tónskáld segir að þjóðlagasafnið sé
merkilegasta verk íslenskrar tón-
listarsögu. Bjarni stundaði nám í
Menntaskólanum í Reykjavík. Að
loknu stúdentsprófi hóf hann nám
við Prestaskólann. Þaðan lauk
hann námi árið l888 ásamt þrettán
öðrum kandidötum. Síðar það ár,
þann 30. september, tók Bjarni
prestvígslu frá Dóm-
kirkjunni. Séra Bjarni
var vígður til Siglu-
fjarðar, eða til Hvann-
eyrarprestakalls eins
og það hét þá. Þar átti
séra Bjarni eftir að
marka og taka þátt í
merkri sögu Siglu-
fjarðar. Fyrst starfaði
hann í kirkjunni litlu á
Eyrinni. Hann vann
síðan að því að söfn-
uðurinn eignaðist sína
glæsilegu kirkju,
Siglufjarðakirkju. Enn í dag er
hún ein stærsta kirkja landsins.
Þegar séra Bjarni starfaði á
Sigufirði, en hann þjónaði Siglu-
fjarðarsöfnuði í ein 47 ár, samdi
hann mikið af sönglögum. Má þar
nefna mörg lög eins og Ég vil
elska mitt land, Kirkjuhvol, Sólset-
ursljóð o.s.frv. Merkasta framtak
hans sem tónskálds var án efa að
semja Hátíðasöngvana, sem enn í
dag eru fluttir í kirkjum landsins á
hátíðum. Öll þekkjum við orðin úr
hinni helgu bók sem eru sungin á
aðfangadag, „Sú þjóð sem í myrkri
gengur mun sjá mikið ljós“ og á
jóladag „Barn er oss fætt, sonur er
oss gefinn,“ á hvítasunnudag „Lof-
aður sé Guð drottinn, Ísraels guð“.
Hér mætti einnig nefna upphafs-
stef á gamlársdag og á nýársdag.
Á Siglufirði vann Bjarni merk
störf. Hann barðist fyrir kaupstað-
arréttindunum árið 1918. Hann sat
í fyrstu bæjarstjórninni. Hann
teiknaði aðalskipulag Siglufjarð-
arkaupstaðar, stofnaði vatnsveit-
una og stýrði elsta sparisjóði
landsins, Sparisjóði Siglufjarðar.
Hann gerði samning fyrir Siglu-
fjarðarkirkju hvar prestsjörðin
Hvanneyri afhenti landareign
prestsetursins og Hvanneyrará var
afhent kaupstaðnum. Í staðinn
fékk Siglufjarðarkirkja samning
um að hún fengi frítt rafmagn til
upphitunar. Samningurinn sem var
undirritaður af ráðherra og bæj-
arstjórn endar á þessum orðum
„Þessi samningur er óuppsegj-
anlegur um aldur og ævi.“ Séra
Bjarni var á sinni tíð gerður að
fyrsta heiðursborgara Siglufjarðar,
og hefur oft verið nefndur „faðir
Siglufjarðar“.
Nú, þegar hundrað og tíu ár eru
liðin síðan Bjarni Þorsteinsson gaf
út Hátíðasöngva sína ætlum við í
Grafarvogskirkju að minnast hans
á degi orðsins og tónanna.
Dagur Orðs
og tóna
Eftir Vigfús Þór
Árnason
Vigfús Þór Árnason
»Hundrað og tíu ár
eru liðin síðan
Bjarni Þorsteinsson gaf
út Hátíðasöngva sína og
á þeim tímamótum verð-
ur hans minnst í Graf-
arvogskirkju.
Höfundur er sóknarprestur.
Nýtt norrænt
loftlagsfrumkvæði
Norræni þróunarsjóðurinn og Norræna umhverfisfjármögnunarfélagið
hafa sett af stað nýtt fjármögnunarfyrirkomulag fyrir loftlagsverkefni í
fátækustu löndum heims.
Nýja frumkvæðið, Norræna loftslags frumkvæðið (Nordic Climate Facility),
er ætlað norrænum samtökum, stofnunum og fyrirtækjum. NCF veitir
250.000 – 500.000 evru styrk til verkefna sem minnka losun gróðurhúsaloft-
tegunda eða sem styðja aðlögun að afleiðingum loftlagsbreytinga í
þróunarlöndum.
Frestur til að skila inn umsóknum um styrk rennur út þann 29. janúar 2010.
Frekari leiðbeiningar og upplýsingar eru á:
www.ndf.fi
www.nefco.org