Morgunblaðið - 18.03.2010, Blaðsíða 12

12 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. MARS 2010
Eftir Unu Sighvatsdóttur
una@mbl.is
„MÉR finnst þetta mjög jákvætt
skref sem þarna er tekið, mér sýnist
að þær kröfur sem við höfum sett
fram við stjórnvöld séu að flestu leyti
ef ekki öllu til skila haldið,“ segir Gylfi
Arnbjörnsson, formaður Alþýðu-
sambands Íslands.
Gylfi segist í megindráttum ánægð-
ur með þann aðgerðapakka sem ríkis-
stjórnin kynnti í gær, þar sé að finna
úrræði sem ASÍ hafi lengi mælt fyrir,
s.s. frjálsa greiðsluaðlögun að norskri
fyrirmynd. Þá líst honum vel á hug-
myndir um nýtt embætti umboðs-
manns skuldara.
„Ég fagna því að efla eigi það starf
sem hefur verið í Ráðgjafarstofu
heimilanna. Við höfum talið það mjög
mikilvægt að stofnanaleg umgjörð í
kringum þetta sé skilvirkari og það sé
unnið af meiri yfirsýn. Ég treysti því
að í þessu frumvarpi verði gert ráð
fyrir þeim fjármunum sem þurfa til að
mæta þeim mikla fjölda heimila sem
þurfa aðstoð.“
Mjög langt gengið, segir Gylfi
Hvað varðar ummæli forsætisráð-
herra að með aðgerðunum sé búið að
ná utan um vandann segist Gylfi vilja
hafa fyrirvara á því, fylgjast verði með
hvernig fram vindur. „En ég er þeirr-
ar skoðunar að það sé mjög langt
gengið í því að mæta vandanum og vel
að þessu staðið.“
Annar tónn er hinsvegar í Hags-
munasamtökum heimilanna, sem telja
við fyrstu sýn að ekki sé nógu langt
fram gengið með aðgerðunum.
„Það er athyglisvert að það eru
fimm ráðuneyti sem koma þarna fram
og þeim er mikið í mun að selja þá
staðhæfingu að mikið hafi verið gert.
Þarna er verið að slá svolítið um sig,“
segir Friðrik Ó. Friðriksson, formað-
ur samtakanna.
Umfang vandans vanmetið
Samtökin meta það sem svo, byggt
á talnagrunni Seðlabankans og skatta-
gögnum 2008, að tugir þúsunda heim-
ila séu á leiðinni í eða þegar komin í
verulega greiðsluerfiðleika. „Þetta
gæti verið af stærðargráðunni 45 þús-
und heimili,“ segir Friðrik. „Miðað við
það er svolítið sláandi að félagsmála-
ráðherra sé ákaflega ánægður að nú
sé einn og hálfur milljarður lagður til
hliðar á greiðslujöfnunarleið, að 450
manns séu í greiðsluaðlögun og 350
manns komin í sértæka skuldaaðlög-
un. Þetta eru um 800 manns sem nota
þessi úrræði, en það eru tugir þús-
unda heimila sem standa frammi fyrir
gríðarlega þröngri stöðu.“
Friðrik er þeirrar skoðunar að úr-
ræði ríkisstjórnarinnar séu ekki í
samræmi við umfang vandans og
leggur áherslu á að viðurkenna þurfi
að forsendubrestur hafi orðið og ráð-
ast í almenna leiðréttingu skulda.
„Þarna eru innleidd úrræði sem eru
vissulega réttarbót og skref í rétta átt,
en taka engan veginn á því að forða
fólki frá því að lenda í greiðsluerfið-
leikum.“
Embætti umboðsmanns skuldara
sé liður í sömu stefnu. „Fólk fer í
gegnum þetta með betri réttarstöðu,
en fer samt í gegnum þetta. Það á að
þvinga verulegan hluta íslenskra fjöl-
skyldna inn í nauðasamninga, sem
þýðir að þúsundir íslenskra fjöl-
skyldna munu búa við skert fjárræði
um komandi ár.“
Langt gengið eða skammt?
 Forseti Alþýðusambands Íslands er ánægður með aðgerðir ríkisstjórnarinnar
 Hagsmunasamtök heimilanna segja að þvinga eigi fjölskyldur í nauðasamninga
Gylfi
Arnbjörnsson
Friðrik Ó.
Friðriksson
Morgunblaðið/Ómar
Nýjung Árni Páll kynnti frumvarp um greiðsluaðlögun að norrænni fyrirmynd, sem verður undir forræði félagsmálaráðherra en ekki dómsmálaráðherra.
Með Árna á myndinni eru Ragna Árnadóttir, Steingrímur J. Sigfússon, Jóhanna Sigurðardóttir og Gylfi Magnússon á blaðamannafundinum í gær.
Eftir Hlyn Orra Stefánsson
hlynurorri@mbl.is
„Við trúum því að með þessu höfum
við náð utan um vandann,“ sagði Jó-
hanna Sigurðardóttir forsætisráð-
herra eftir að aðgerðir til að bregðast
við skuldavanda heimilanna höfðu
verið kynntar blaðamönnum í gær.
Stefnt er að á annan tug nýrra að-
gerða og úrræða sem að sögn Jó-
hönnu mun þýða að ríkisstjórnin hafi
frá hruni ráðist í um fjörutíu aðgerðir
vegna skuldsetningar heimila.
Meðal þess sem kynnt var á fund-
inum er nýtt greiðsluaðlögunarfrum-
varp að norrænni fyrirmynd, þar sem
lögð eru til heildstæð lög um
greiðsluaðlögun sem gilda um allar
kröfur. Ríkisstjórnin lagði áherslu á
að í frumvarpinu felst að greiðsluað-
lögun færist frá dómsmálráðuneyti
til félagsmálaráðuneytis, sem endur-
spegli viðurkenningu á því að um fé-
lagslegt úrlausnarefni sé að ræða.
Jafnframt verður komið á fót emb-
ætti umboðsmanns skuldara, sem
mun hafa það hlutverk að gæta hags
lántakenda og m.a. hafa milligöngu
um samskipti við lánardrottna. Emb-
ættið verður fjármagnað af lána-
stofnunum, sem að sögn Árna Páls
Árnasonar félagsmálaráðherra á að
virka sem hvati fyrir slík fyrirtæki til
að stunda „ábyrga lánastarfsemi“.
Þá mun fjármálaráðherra, Stein-
grímur J. Sigfússon, leggja til að hóf-
legar niðurfellingar lána verði skatt-
frjálsar en ekki stórfelldar niður-
fellingar. Eftir er þó að skilgreina
hvað telst vera stórfellt.
Meðal nýrra aðgerða, kynntar af
Rögnu Árnadóttur dómsmála- og
mannréttindaráðherra, er að eigend-
ur íbúðarhúsnæðis munu geta óskað
eftir því að búa áfram í húsnæði í allt
að tólf mánuði eftir nauðungarsölu,
en greiða fyrir það húsaleigu. Þá mun
hún leggja til að við nauðungarsölur
verði markaðsverð eigna ávallt dreg-
ið frá kröfu, en ekki það verð sem
fékkst í uppboði, og einnig úrræði
fyrir þá sem hafa setið frá því fyrir
hrun uppi með tvær fasteignir en
geta ekki selt.
Reynt verður að draga úr vægi
verðtryggingarinnar, m.a. með því að
heimila Íbúðalánasjóði að bjóða
óverðtryggð lán. Gylfi Magnússon
efnahags- og viðskiptaráðherra
kynnir síðar í mánuðinum skýrslu um
kosti og galla þess að afnema verð-
tryggingu. Einnig vinnur Gylfi að
breytingum sem miða að því að girða
fyrir að hægt sé að leggja á skuldara
innheimtukostnað sem ekki er til-
greindur í reglugerð.
Enn á eftir að fara yfir úrræði
vegna bílalána, sem undanfarið hafa
verið mikið í umræðunni. Sagði Árni
Páll að unnið væri að úrlausn málsins
í samstarfi við fjármögnunarfyrir-
tækin.
Telja sig nú hafa náð utan
um skuldavanda heimila
 Ráðherrar kynntu í gær á annan tug nýrra úrræða og aðgerða vegna skulda
Í HNOTSKURN
» Á fundi ráðherranna komfram að með því sem kynnt
var í gær hefði ríkisvaldið
gripið til 40 aðgerða vegna
skuldavanda heimilanna frá
hruni haustið 2008.
» Ríkisstjórnin sagði margahafa nýtt sér úrræðin. Sem
dæmi hefðu 45% verðtryggðra
húsnæðislána verið greiðslu-
jöfnuð en 42% gengis-
tryggðra.
» Nýju úrræðin, sem eru áannan tug talsins, verður
byrjað að leggja fram í formi
frumvarpa eftir helgi, og
stefnt að því að öll hafi verið
lögð fram fyrir 1. apríl.
Dæmi um fyrirhugaðar aðgerðir
Komið verður á fót embætti umboðsmanns skuldara
sem á að gæta hagsmuna lántakenda
Hóflegar niðurfellingar skulda verða skattfrjálsar,
en stórfelldar niðurfellingar skattlagðar
Fólki verður gert kleift að búa í húsnæði í 12 mánuði
þrátt fyrir nauðungarsölu eða gjaldþrot
Nýju kaupleigukerfi verður komið á fót hjá
Íbúðalánasjóði með eignum sem sjóðurinn á
Dregið verður úr vægi verðtryggingar með því að
auka framboð af óverðtryggðu fjármagni
„MÉR finnst
þetta vera gam-
alt vín á nýjum
belgjum, það er
verið að segja
hluti sem löngu
voru ákveðnir og
frá aðgerðum
sem gripið var til
allt frá október
2008,“ segir
Bjarni Bene-
diktsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins. „Í öðru lagi þá fyllist ég
ekki bjartsýni um að nú séu hlut-
irnir að fara að lagast þegar helsta
hugmyndin er sú að koma á nýrri
ríkisstofnun,“ segir Bjarni og vísar
í embætti umboðsmanns skuldara.
Hann segir auk þess nauðsynlegt
að þegar aðgerðir sem þessar séu
kynntar tali menn skýrt, en það
geri ríkisstjórnin ekki, s.s. hvað
varðar hugmyndir um skattlagn-
ingu á niðurfellingu skulda. „Hvað
er átt við með stórfelldum niður-
fellingum? Ætla menn að gera
þetta afturvirkt? Þetta er mjög
óljóst og mér finnst þetta vera lítil
skref miðað við umfang vandans
eins og hann blasir við mér. Ég hef
enga trú á því að þetta dugi til.“
„Hef enga
trú á því að
þetta dugi “
Lítil skref að lausn
Bjarni
Benediktsson
„ÉG á eftir að
skoða útfærsluna
á þessum hug-
myndum betur,
en vil hinsvegar
segja að það er
þörf á því að fara
í almennilegar
leiðréttingar,“
segir Margrét
Tryggvadóttir,
þingmaður
Hreyfingarinnar. „Þetta er skref í
rétta átt, en þetta er ekki nóg. Ef við
eigum að upplifa samfélagið okkar
sem réttlátt þá verða að koma til al-
mennar leiðréttingar, því það varð
hérna algjör forsendubrestur.“ Mar-
gréti líst hinsvegar vel á hugmyndir
um umboðsmann skuldara og eins
að komið verði á kaupleigukerfi hjá
Íbúðalánasjóði. „Það er eitt og ann-
að jákvætt í þessu, en mér finnst
ekki nógu langt gengið.“
Enn þörf á
leiðréttingu
Margrét
Tryggvadóttir
Fermingartertur
að hætti Jóa Fel
15% afsláttur af kransaturnum
og fermingarbókum