SunnudagsMogginn - 19.12.2010, Síða 37

að Guð sé að skipta sér af heiminum. Þró-
unarkenningin sé eiginlega svolítið á skjön
við þá hugmynd.
Verðugt verkefni
„Loks ber að athuga að þeir menn sem ég
skrifa um eru upplýstir menntamenn en í
raun er ótrúlegt hvað glænýjar hugmyndir
voru fljótar að berast til Íslands. Um leið
ber að hafa í huga að enn á eftir að rann-
saka hvernig almenningur tók þessu. En
leiðin til að finna það væri að skoða sendi-
bréf frá þessum tíma. Það er það sem er
langskemmtilegast og hafa slíkar rann-
sóknir verið gerðar í Bretlandi og Banda-
ríkjunum. Þannig að þetta væri skemmti-
legt rannsóknarefni fyrir ungan sagn- eða
þjóðfræðing. Það er nauðsynlegt að kafa
ofan í persónurnar líka,“ segir Steindór.
Morgunblaðið/Ernir
1859
Bók Darwin Uppruni Tegund-
anna kemur út. Darwin áleit
ekki aðeins að svipaðar tegund-
ir ættu sameiginlega áa heldur
að öll dýr og allar plöntur, alls
staðar og á öllum tímum, væru
skyld innbyrðis. Voru 1.250
eintök prentuð og seldust þau
upp nærri samdægurs.
1864
Darwin
hlýtur hina
svokölluðu
Copley Medal-
viðurkenningu
fyrir rannsóknir
sínar í jarð-,
dýra-, og grasa-
fræði.
1871
Önnur bók
Darwins,
Hvernig
maðurinn kom
til, kom út og
sló í gegn rétt
eins og hin
fyrri.
1882
Charles Robert
Darwin deyr hinn 19.
apríl og er ákveðið
að hann skuli jarð-
settur í Westminster
Abbey líkt og mörg
stórmenni Breta.
Þar á meðal Ísak
Newton.
19. desember 2010 37
Tæknivæðing og framfarir í læknavís-
indum hafa leitt af sér að hið nátt-
úrulega val virkar ekki jafn sterkt á
fólk og það gerði. Annað var að segja
um forfeður okkar á Íslandi sem gátu
skýlt sér fyrir veðri og vindum en varð-
andi sjúkdóma og annað slík var hér
gríðarlegt val. Val virðist þannig til að
mynda hafa orðið til þess að hér er
blóðflokkurinn O algengur sem er á
skjön við löndin í kringum okkar. Nú-
tímamenn hafa hins vegar getað
klippt sig að hluta til úr tengslum við
þetta náttúrulega val þó að rannsóknir
sýni að það hafi enn nokkur áhrif á
okkur.
Áhrifaminna val
M
argir tengja grísahrygg með puru við jólin, í dag er ég einn af
þeim. Þegar ég var yngri og síðast þegar ég bjó á höfuð-
borgarsvæðinu fyrir 17 árum var puruhryggurinn ekki endilega
jólalegur þar sem hann var alltaf á boðstólum í hádeginu á náms-
árum mínum á Hótel Holti.
Þó að fleiri borði reykt grísakjöt yfir hátíðirnar en nýtt, þá er purusteik úr
hrygg eða síðu orðin partur af jólahlaðborðum veitingahúsa. Þetta er fallegur
siður sem sennilega kemur til okkar frá Danmörku og til þeirra frá Þýskalandi.
Ég tengdi ekki purusteikina við jólin fyrr en eftir að ég hafði búið í nokkur ár í
Munkaþverárstræti á Akureyri, og upplifað fjölskyldujólaskemmtun með ná-
grönnunum á heimili
vina okkar Rikka og Al-
lýjar, en húsfreyjan er
dönsk og töfraði alltaf
fram hefðbundinn
jólafrokost sem á eftir
fylgdu fjölskylduleikir og
skemmtilegar ser-
imóníur.
Annar jólalegur siður
tíðkaðist á hótelinu á
þessum tíma, það var að
bjóða upp á skötu með
öllu tilheyrandi á Þor-
láksmessu. Það var þó
ekki algilt á veitinga-
húsum höfuðborgarinnar
á þeim tíma eins og það
er í dag, sem mér finnst
fagnaðarefni, að veit-
ingamenn og Íslendingar
almennt heiðri þennan
skemmtilega jólasið.
Kanski er það bara góð
lausn að fólk sæki sköt-
una á veitingastaði í stað
þess að fylla híbýli sín af
skötulykt daginn fyrir
jól. Ég vil nota þetta tækifæri nú til þess að senda kveðju til allra Norðlendinga
sem hafa sótt skötuhlaðborð hjá okkur fjölskyldunni undanfarin ár um leið og
ég treysti veitingamönnum á Akureyri til að taka á móti þeim og vona að þetta
raski ekki öðrum jólasiðum þeirra.
Okkur fjölskyldunni hefur verið tíðrætt um aðra jólahefð sem við eigum
með Akureyringum og munum sakna mikið en það er rjúpusúpan sem við
fjölskyldan höfum gefið bæjarbúum í miðbænum að kvöldi Þorláksmessu síð-
astliðinn áratug. Þetta á eflaust eftir að vera skrítið Þorláksmessukvöld, því
einhvern veginn byrjuðu jólin, þegar rjúpusúpuilmurinn blandaðist skötu-
lyktinni, það er hreinlega spurning hvort við feðgar þurfum ekki að gera súpu
handa höfuðborgarbúum um þessi jól, hver veit.
Nýr grísahryggur með puru
Fyrir 6 manns
2,5 kg grísahryggur með puru
2 msk. salt
1 tsk. hvítur pipar
1 laukur (skorinn í 4 bita með hýði)
1 hvítlaukur (skorinn í tvennt með hýði)
5 msk. sætt sinnep
3 msk. dijon-sinnep
2 msk. hunang
5 dl grísasoð
1dl rjómi
Aðferð
Skerið grunna skurði í puruna með 5 til 10 millimetra millibili, blandið salti og
pipar saman og nuddið vel á puruna og allan hrygginn, setjið hrygginn á grind
ofan á ofnskúffu þar sem laukurinn og hvítlaukurinn er settur. Hitið ofninn í
210°C, setjið hrygginn inn og eldið í 20 mínútur áður en hitinn er lækkaður í
165°C og hryggurinn eldaður í 1,5 til 2 klukkustund eða þar til kjarnahitinn er
u.þ.b. 70°C eða þangað til safinn sem rennur úr kjötinu eftir að prjóni er stung-
ið í það er tær. Þá er kjötið tekið úr ofninum og helmingnum af soðinu hellt yfir
laukana í ofnskúffunni og skófirnar skafnar vel og soðið síðan sigtað í pott og
látið standa í 5 mínútur þannig að fitan fljóti ofan á. Gott er að fleyta meiri-
hlutanum af fitunni ofan af og henda, að því loknu er hveiti stráð ofan á soðið
til að binda fituna og það þykkir einnig sósuna þegar hún sýður. Sósan er soðin
í 10 mínútur, smökkuð til með sinnepinu, hunangi, salti, pipar og að lokum
rjómanum. Sjóðið sósuna í 2 til 3 mínútur eftir það og berið fram.
Purusteik er fallegur
siður á jólum
Matarþankar
Friðrik V