SunnudagsMogginn - 19.12.2010, Síða 55

19. desember 2010 55
H
alló!“
Blaðamaður hleypir sjálfum sér inn, fylgir
handskrifuðum skilaboðum á útidyrahurð-
inni, þar sem stendur: „Dyrabjallan er bil-
uð. Gakktu bara inn og kallaðu halló!“
Eins og hann sé sögupersóna í skáldverki. Nema höf-
undurinn birtist í stigaganginum.
„Þetta er eins og í sveitinni, bara opið og fólk valsar
inn og út. En ég er að fara að kaupa dyrabjöllu,“ segir
skáldið Gerður Kristný.
Best að teikna upp sögusviðið. Tvennar dyr liggja út
frá stigaganginum, aðrar inn í vinnuherbergið og hinar
inn í íbúðina. „Þannig get ég lokað tveimur hurðum
þegar drengirnir verða fullfyrirferðarmiklir og labbað í
vinnuna,“ segir hún brosandi.
Samtalið fer fram í íbúðinni við Bauganes í Skerjafirði,
þar sem Gerður Kristný skrifar helst á daginn, Dean
Martin á fóninum og út um stofugluggann mótar fyrir
Keflavík og Snæfellsjökli í bláleitri síðdegisbirtunni.
Blaðamaður nýtur góðs af því að Gerður Kristný las upp
í Skagafirði um liðna helgi, því þaðan eru smákökurnar
á borðinu. „Þess vegna valdi ég Kristján sjáðu til, þá
fylgdi þessi fína tengdamóðir með,“ segir hún hlæjandi
og vísar til eiginmannsins, Kristjáns B. Jónassonar, sem
einnig hefur viðurværi af bókum.
Í Skírnismálum segir frá jötnameynni Gerði Gymis-
dóttur, sem Skírnir, skósveinn Freys, sækir til Jöt-
unheima handa húsbónda sínum. Og þangað sækir
skáldið Gerður Kristný efnivið í ljóðabókina Blóðhófni,
sem tilnefnd er til Íslensku bókmenntaverðlaunanna.
Það liggur beint við að spyrja, hvort það hafi verið
nafnið, sem vakti fyrst forvitni?
„Já, ég hef alltaf haft krónískan áhuga á mannanöfn-
um – hvað þau þýða og hvaðan þau koma. Ég vissi að
Gerður væri jötunmeyja og las sem krakki söguna af því
þegar hún kemur til Ásheima; Freyr verður svo hrifinn
af henni að hann lætur sækja hana og hún telst þaðan í
frá ein af ásynjum. Mér fannst það hlyti að vera upphefð
fyrir óbreytta jötunynju. Ég áttaði mig ekki á því fyrr en
síðar, að í fyrsta lagi segir hún nei, hún vill ekki fara, og
í öðru lagi er hún keypt því Freyr borgar Skírni fyrir
sendiförina með sverði sínu og svo fær hann líka hest til
fararinnar, sjálfan Blóðhófni.“
Hún brosir.
„Þessi saga sýnir að karlar sem kaupa konur farast í
ragnarökum. Þá saknar Freyr sverðsins síns.“
Svo bætir hún í þankann:
„Maður hlýtur að velta því fyrir sér, hvernig það sé
að líta út um gluggann, sjá hest bíta og vita að á sér hafi
verið skipt fyrir hross. Þetta er löngu fyrnt mansalsmál,
en alveg tímabært að draga það fram.“
– Af hverju ertu svona gerð að vilja
skrifa?
„Ég er bara svona Gerður,“ svarar hún og
hlær. „Ég veit það ekki, mér fannst þetta svo
heillandi. Ég byrjaði að ríma vísur sem krakki
og ætlaði að verða myndlistarkona, teiknaði
myndir frá morgni til kvölds. En mér fannst
vanta sögur við myndirnar sem ég teiknaði,
þannig að ég fór að semja. Og einhvern veg-
inn urðu sögurnar frekari.“
– Þú veltir ekki aðeins nöfnum fyrir þér,
heldur líka orðum. Maður fær á tilfinninguna að þú
slípir þau og fægir, þar til glampar á þau.
„Ég heyri stundum orð sem ég bara verð að nota.
Heilu ljóðin snúast stundum um stemninguna sem þetta
eina orð veitir mér. Já, já, ég get alveg tekið undir það.“
– Það er ansi mögnuð frásagnaraðferð að segja
fornar hetjusögur frá sjónarhóli þeirra sem minna
mega sín.
„Mér fannst líka ýmislegt vanta inn í Skírnismál. Hvar
er mamma Gerðar? Hvað gerist eftir að hún kemur til
Freys? Sagan endar eftir að Skírnir kemur til hans og
segir að daman sé á leiðinni, hún komi eftir níu nætur.
Og hvað gerir hún í níu nætur? Hún er jörðin og það
þýðir ekki að láta hana hefna sín eða vera í ægilegum
ham. Hún bara kveður heimkynni sín, kveður mömmu
sína. Og verða fagnaðarfundir þegar Gerður hittir Frey?
Ég fékk að fylla upp í frásögnina.
Svo er misjafnt hvað stenst. Skírnir hótar Gerði með
ergi, sem sagt að hún verði lesbía. Það þykir ekki
merkileg hótun nú til dags. Ég velti fyrir mér hvaða
hótanir Skírnis hægt væri að nota í Blóðhófni á meðan
ég var við ritstörf á Hrauni í Öxnadal. Þá áttaði ég mig á
því, að það versta sem hann segir er að hún verði alltaf
ein og horfi heljar til. Hún eigi þar með aldrei eftir að
sjá það góða í heiminum, og ég hirti það frá höfundi
Skírnismála. Þá lætur hún undan.“
– Þetta er einnig bragur um tryggð og heimþrá –
maðurinn er alltaf að leita upprunans. Eins og í ljóða-
brotinu:
Þar er landið mitt
vafið náttkyrri værð
steypt í stálkaldan ís
Þetta er kunnugleg lýsing!
„Já, hún þarf að yfirgefa landið sitt og
fer ekkert þangað aftur – það er ekkert
Blóðhófnir Express. Já, þetta er heimþrá,
hún saknar heimkynna sinna. Og ég
ímynda mér Jötunheima óttalega íslenska á
meðan Ásheimar eru eins og sænskur
sumardalur.“
– Mikið eru smákökurnar góðar!
„Ég veit, amma Valla kann þetta alveg.“
– Hvað næst?
„Ég er farin að semja næstu ljóðabók, sem verður
hefðbundinn samtíningur héðan og þaðan. Svo nýtti ég
biðina á flugvellinum í Dubaí á dögunum og plottaði
eina skáldsögu – það var skemmtilegt. Ég keypti mér
líka Vogue, sem ég ætla að eiga um aldir alda,“ segir
hún, stendur upp og sækir blaðið. „Eins og þú sérð er
búið að tússa yfir öll brjóstin. Gengur það, Pétur?“
Blaðamanni verður orðavant.
„Þetta er perralegasta starf sem ég get hugsað mér.
Það situr fólk líklega í stórum sal og tússar yfir brjóstin í
Vogue-tímaritum, mig langaði ekkert til að sjá brjóstin
á Charlotte Gainsburg fyrr en búið var að tússa yfir þau!
Kannski er þarna heill salur af konum í búrkum, það
eru áreiðanlega konur sem gera þetta, sem fletta Vogue
og Marie Claire með tússpennann á lofti. Eins gott þær
komast ekki yfir Svar við bréfi Helgu eftir Bergsvein
Birgisson!“
Texti Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Ljósmynd: Kristinn Ingvarsson kring@mbl.is
Síðasta orðið…
Gerður Kristný
Ég er bara svona Gerður
’
Það
versta
sem
hann segir er
að hún verði
alltaf ein og
horfi heljar til.