SunnudagsMogginn - 08.05.2011, Blaðsíða 21

8. maí 2011 21
Björn Gunnarsson, læknisfræðilegur forsvarsmaður
sjúkraflugs, segist sjá mikil tækifæri fyrir Íslendinga
varðandi sjúkraflug til Færeyja og Grænlands í framtíð-
inni. Íslendingar þjónusta þegar austurströnd Græn-
lands og þar sem mun ódýrara er fyrir yfirvöld þar að
senda sjúklinga til Íslands en Danmerkur má gera ráð
fyrir að aukning verði þar á.
Hvað Færeyjar varðar segir Björn sjúkraflugvél ekki
fyrir hendi þar og þreifingar hafi þegar átt sér stað í þá
átt að Íslendingar taki að sér þjónustu við Færeyinga.
Eitt af því sem skipti máli í því sambandi er flugvöll-
urinn í Vatnsmýrinni; sjúklingur í Færeyjum geti verið
kominn inn á Landspítalann einum og hálfum tíma eftir
að hann fer í loftið ytra.
Björn metur aðstæður þannig að semji Grænlendingar
við Íslendinga um sjúkraflug víðar en frá austurströnd-
inni gæti orðið um að ræða 50 ferðir á ári; kostnaðurinn
við eina ferð til Danmerkur sé líklega um 500.000
danskar krónur, um það bil 10 milljónir íslenskra. „Nú
taka þeir upp símann og hringja, við fljúgum og þeir
borga fyrir flugtímann og fyrir lækninn. Þeir taka engan
þátt í uppbyggingu starfseminnar en þó þeir greiddu
meira en gert er í dag yrði sjúkraflug til Íslands alltaf
margfalt ódýrara fyrir þá heldur en að halda áfram að
senda sitt fólk til Danmerkur, auk þess sem það er miklu
einfaldara og tekur skemmri tíma“ segir Björn Gunn-
arsson. Sömu sögu megi segja af Færeyingum.
Mikil tækifæri
í Færeyjum og
á Grænlandi
in er eingöngu notuð fyrir sjúkraflug, sem fyrr greinir.
„Við höfum rekið aðra flugvél sömu tegundar sem er í
eigu Isavia; notum hana þegar þessi er í viðhaldi eða á
álagspunktum.“
Þrjár áhafnir Mýflugs vinna eingöngu við sjúkraflug,
alls sex flugmenn. „Þessi hópur sérhæfir sig í því að
sinna þessu verkefni vel og við höfum mikinn metnað í
því sambandi. Í fullskipaðri áhöfn eru aldrei færri en
þrír; flugstjóri, flugmaður og sjúkraflutningamaður. Að
auki eru oft læknir eða ljósmóðir um borð. Í vélinni eru
tvö legupláss og hún er mjög vel útbúin, jafnvel til þess
að flytja mjög alvarlega veikt fólk.“
Hann ítrekar mikilvægi þess að lendingarstaður flug-
vélar sé stutt frá sjúkrahúsi því sjúkraflug sé sannarlega
kapphlaup, eða kappflug, við tímann. Hver mínúta geti
skipt máli.
„Við höfum gríðarlega góða reynslu af Reykjavík-
urflugvelli, eins og hann er staðsettur og útbúinn. Ef við
getum sinnt útkalli fyrir norðan, austan eða vestan
vegna aðstæðna á flugvöllum þar eða veðurs getum við
alltaf lent í Reykjavík. Þar eru þrjár brautir og við höf-
um haft not fyrir þær allar í hinum verstu veðrum og
eftir því hvernig vindar blása. Reykjavíkurflugvöllur
hefur sem sagt aldrei lokast á okkur! Hann er vel í borg
settur og vel útbúinn sem er afar mikilvægt. Í raun
ómetanlegt.“
Þorkell tekur svo til orða að hávær hópur vilji flug-
völlinn burt en aldrei hafi almennilega komið fram
hvernig eigi að bæta aðstöðu fyrir sjúkraflug á móti.
„Þessi minnihlutahópur, sem vill völlinn burt, hefur
haldið því grímulaust fram að málið snúist um peninga
og ekkert annað. Mikið er talað um meint lóðaverðmæti
í Vatnsmýrinni en það er eins og mannslífið skipti
minna máli. Það setur að mér ugg hvernig margir
borgarfulltrúar hafa komið fram í þessu máli; við á
landsbygginni kjósum þá ekki og því hugsa þeir ekki
um okkar hag. Langflestir virðast vilja flytja völlinn en
enginn tekið upp hanskann fyrir okkur. Sárafáir hafa
hagað sér eins og þeir séu borgarfulltrúar í höfuðborg
allra landsmanna.“
Flugstjórinn segir að í Reykjavík sé ríkjandi vindur úr
öllum áttum! „Ein brautin er lítið notuð, svokölluð
norðaustur- og suðvestur-braut, en suma daga höfum
við enga aðra getað notað. Það má kannski kalla það lán
í óláni að því var afstýrt að samgöngumiðstöðin rysi því
með því átti að eyðileggja þessa braut.“
Þorkell kveðst ekki efast um að tilgangurinn með því
að leggja nýja Vatnsmýrarveginn hafi verið að þröngva
flugvellinum burt. „Að því hefur verið unnið leynt og
ljóst og mér finnst mjög alvarlegt hvernig borgaryf-
irvöld hafa staðið að því. Harðir andstæðingar flugvall-
arins í borgarstjórn hafa unnið af eins mikilli stjórn-
kænsku og hægt er. Hefði umrædd braut verið lögð
niður hefði örugglega komið upp sú staða einhvern
tíma, í sterkri suðvestan- eða suðaustanátt – og örugg-
lega nú þegar miðað við hvernig veðrið hefur verið – að
borgin hefði lokast fyrir okkur. Þá hefðum við reyndar
alls ekki getað lent á suðvesturhorninu, alveg sama hve
mikið hefði legið við, því í Keflavík er ekki flugbraut í
þessari stefnu. Við hefðum því ekki komist suður með
sjúkling við þær aðstæður.“
Þorkell segir að til þess sé ætlast að allir landsmenn
leggi peninga úr lífeyrissjóðum til þess að byggja hinn
nýja Landspítala í miðbænum og það yrði svívirða ef
tengslin yrðu síðan slitin með því að minnka flugvöllinn
verulega eða leggja hann niður.
„Um leið og Reykjavíkurflugvöllur yrði tekinn burtu,
ein flugbraut eða meira – ég tala nú ekki um ef hann
verður lagður niður og sjúkraflugvél þyrfti að lenda
annars staðar – verða færðar mannfórnir. Einhverjum
kann að þykja dálítið harkalegt að taka svona til orða,
en þetta er engu að síður staðreynd.“
Morgunblaðið/RAX
’
Ef það væri raunhæf
lausn að notast ein-
göngu við þyrlur í
sjúkraflugi væri löngu
byrjað á því – en sannleik-
urinn er sá að það er ekki
hægt og verður aldrei gert.
Þorkell Ásgeir Jóhannsson yfirflugstjóri
Mýflugs við sjúkraflugvél fyrirtækisins
á Reykjavíkurflugvelli.
og sagði mér, þegar ég spurði hvort þetta væri gott
eða slæmt, að líklega væri það slæmt. Hann gæti þó
ekki verið alveg viss því mælingar segðu ekki allt.“
Eftir að lent var í Reykjavík var brunað með Starra á
Landspítalann við Hringbraut og hann sendur beint í
hjartaþræðingu. Allt var tilbúið þegar hann kom.
„Þeir sögðu mér seinna, læknarnir, að hugsanlega
hefði ekki mátt miklu muna þennan dag. Bólgan hefði
verið farin að þrengja mjög að hjartanu. Þetta var
óvenju slæmt; læknar sögðu mér að svona alvarlegt
tilfelli kæmi ekki upp nema á um það bil 10 ára fresti.
Ég hefði því getað farið í hjartastopp.“
Starri sagði læknana hafa tjáð sér að miklu skipti
hve fljótt hann komst á Landspítalann. „Það skipti
gríðarlegu máli að þeirra sögn að lenda á Reykjavík-
urflugvelli. Til Keflavíkur er lengri flugtími, það er
lengur verið að koma sér út af flugvelli og það tekur
dálítinn tíma að keyra til Reykjavíkur og í gegnum
borgina niður á spítala.“
Starri segist gera sér grein fyrir því að hann hefði
getað dáið þennan dag. „Mælingar sýndu að ég væri
líklega að fá kransæðastíflu eða hjartaáfall, en sem
betur fer reyndist svo ekki vera heldur var vökva-
húsið í kringum hjartað orðið svo fullt og bólga á
himnu þannig að mjög var þrengt að hjartanu og það
hafði því minna pláss en áður til að slá.“
Starri segir að í sínu tilfelli hafi skipt miklu máli að
sjúkraflugvél var fyrir hendi á Akureyri og að hægt
var að lenda í Reykjavík. „Mér fannst líka aðdáun-
arvert hve allt gekk vel fyrir sig og hve þjónustan er
góð; fluglæknirinn kom ótrúlega fljótt, var með mér
allan tímann og gat strax sagt læknunum á Landspít-
alanum allt sem þeir þurftu að vita. Ég man að þegar
verið var að búa mig undir að fara í þræðingu átti að
taka úr mér blóðprufu til að mæla gildin en þá var
hann þegar með þær upplýsingar.“
Hann segist öllum sem að komu ævinlega þakk-
látur. „Mér fannst aðdáunarvert hve allt gekk vel fyrir
sig og hve allir voru vissir á sínu hlutverki, bæði á
Akureyri og í Reykjavík. Það var gaman að sjá hve all-
ir unnu vel saman sem ein heild. Mér fannst reyndar
dálítið skrýtið hve læknarnir voru ungir – strákar að-
eins yngri en ég, sem ég mundi eftir úr skóla! En þeir
voru frábærir.“
Starri kveðst oft undrast umræðu um að Reykjavík-
urflugvöllur verði færður og byggt í Vatnsmýrinni,
„sérstaklega þegar talað er um hve byggingarlandið
þar sé mikils virði. Að ég tali nú ekki um þegar blogg-
að er um þessi mál því stundum er spurt hve margir
hafi þurft að lenda alvarlega veikir á Reykjavík-
urflugvelli! Fyndist fólki í lagi þótt það væru ekki
nema örfáir á hverju ári sem létu lífið vegna þess að
þeir gætu ekki lent í Reykjavík heldur þyrftu að fara
til Keflavíkur? Fólk skilur kannski ekki alvöru málsins
fyrr en það lendir í því að veikjast heiftarlega einhvers
staðar úti á landi og þarf að komast sem fyrst á Land-
spítalann. Þá skynjar það hve mikilvægt er geta lent í
Reykjavík.“
t í skyndi á Landspítalann