SunnudagsMogginn - 08.05.2011, Blaðsíða 35

8. maí 2011 35
Rúnar vakti fyrst athygli með stuttmyndinni sinni Síðasti
bærinn en í þeirri mynd sýndi hann að hann hefur gott vald
á frásagnartækni og hæfileika til að segja sögu. Myndin
fjallar um gamlan mann í afdal sem hefur misst eiginkonu
sína og því orðinn einn í dalnum og finnst vera kominn tími
á sig sjálfan. Myndin var tilnefnd til Óskarsverðlauna.
Stuttmyndin Smáfuglarnir vakti ekki síður athygli og fékk
tilnefningu á Cannes-hátíðina sem er ásamt Óskarsverð-
launahátíðinni hin virtasta í heimi í dag. Smáfuglarnir
fjallar um unga stráka sem eru að farnir að finna fyrir full-
orðinstilfinningum. Þriðja stuttmynd Rúnars, Anna, er á
svipuðum slóðum enda fjallar hún um tólf ára stelpu sem á
sama tíma og hún er farin að finna fyrir kenndum til hins
kynsins er heimur hennar að hrynja við skilnað foreldra
hennar. Myndin vakti mikla athygli og var valin á Cannes-
hátíð stuttmynda. Stuttmyndir Rúnars hafa unnið svo
mörg verðlaun að hann hefur lifað á verðlaunafé frá hátíð-
um síðustu árin á meðan hann hefur undirbúið tökur á
sinni fyrstu bíómynd, Eldfjall, sem verður heimsfrumsýnd í
Cannes eftir viku en verður ekki frumsýnd hér á Íslandi
fyrr en í haust.
Myndir Rúnars
ing hjá öllum hugsanlegum og óhugsanlegum sjóðum
enda höfðum við ekkert fé á milli handanna. En það er
takmarkað hvað það er hægt að þróa sig svona innan fá-
tæktarmarkanna. Þetta breyttist allt eftir Síðasta bæinn.
Svo komu þessi ár hjá danska kvikmyndaskólanum sem
eru draumur sérhvers ungs kvikmyndagerðarmanns. Að
fá að vera fjögur ár með allar græjur til alls og fá að leika
sér eins og maður vill. Útskriftarmyndin frá skólanum,
Anna, fór síðan mjög víða og opnaði fyrir mér fleiri dyr.
En í millitíðinni hafðir þú gert stuttmyndina Smá-
fuglar sem vann líka til margra verðlauna og var meðal
annars valin á Cannes-kvikmyndahátíðina, var það
skólamynd?
Já og nei. Það eru reglur í danska kvikmyndaskólanum
að það má ekki sýna neinar af stuttmyndunum sem við
erum að gera á neinum hátíðum nema útskriftarmynd-
ina. Við gerum þrjár til fimm stuttmyndir á hverri önn en
megum ekki sýna neinar þeirra utan veggja skólans.
Stuttmyndin Smáfuglarnir er ein af þeim myndum og við
vorum svo ánægð með hana að við ákváðum að gera hana
aftur utan skólans svo við gætum sent hana á hátíðir.
Þannig að hún er eiginlega endurgerð á skólamynd sem
við gerðum.
Hvernig var í danska kvikmyndaskólanum sem af
flestum er flokkaður sem einn sá besti í heiminum í dag?
Þetta var frábær tími og hreinasta helvíti á sama tíma.
Það eru kostir og gallar að vera Íslendingur í Danmörku.
Grínlaust þá er hellingur af fólki á okkar aldri í Danmörku
sem heldur að við búum í snjóhúsi á Íslandi. Þannig að af
mörgum var litið á mann sem hálfa manneskju og hálft
dýr. En það eru toppaðstæður í þessum skóla og margt
hæfileikafólk. Ég vinn áfram með mörgu af því fólki sem
ég vann með í skólanum, til dæmis kvikmyndatöku-
manninum, Sophiu, og klipparanum, honum Jacobi.
Sophia? Það er óvenjulegt að kvikmyndatökumenn
séu kvenmenn, er mikið um að kvenfólk sæki í kvik-
myndatökunám í Danmörku?
Já, skólinn tekur alltaf í það minnsta einn kvenmann
inn í kvikmyndatökudeildina. Hún Sophia er í ofanálag
ekki há í loftinu en algjör nagli og frábært að vinna með
henni. Við tókum okkur mikinn tíma í undirbúning á
myndinni og skutum myndina meira og minna áður en
að tökum kom. Við erum búin að þróa með okkur sam-
starf og vinnulag þannig að ég vil helst ekki neinn annan í
hennar stöðu. Ég vil yfirleitt hafa í kringum mig kvenfólk
á tökustað eða karlmenn með kvenlegar eða viðkvæmar
taugar.
Efni Eldfjalls virðist líka á einhvern hátt tengt þessu,
þar sem einhver gamall vinnunagli af gamla skólanum
á Íslandi þarf að fást við einhver tilfinningavandamál,
einhver kellingamál eins og kallar úr minni fjölskyldu
hefðu kannski orðað það?
Já, ég held að flest okkar kannist við fólk af þessari
kynslóð þar sem karlmönnum var ekki ætlað að sýna
mikið af tilfinningalífi sínu. Þótt aðalpersóna mynd-
arinnar sé frá Vestmannaeyjum og hafi flúið eyjarnar til
Reykjavíkur út af eldgosinu á nafn myndarinnar, Eldfjall,
frekar við um persónuleika hans en eldgosið. Spáðu í það
að það er ekki langt síðan karlmenn máttu ekki svo mikið
sem vera á fæðingardeildinni þegar börn þeirra voru að
fæðast. Karlmennskuímyndin og kröfurnar um hana
voru aðrar og harðari þá.
En hver er söguþráður myndarinnar, því það segir
ekki mikið um söguna að gamall maður þurfi að takast
á við nýtt hlutverk í lífinu?
Jú, það er rétt. En ég vil ekki gefa of mikið upp um
söguþráðinn því það eru ákveðin óvænt atvik í myndinni
sem er gott fyrir áhorfendur að vita ekki af. Það eyði-
leggur fyrir þeim upplifun á myndinni ef ég myndi segja
frá því fyrirfram. Það er annars áhugavert að fylgjast með
þróuninni í markaðsmálum bíómynda því það er eins og
markaðsdeildir séu farnar að segja frá allri myndinni áður
en hún kemur út í von um að fá sem flesta til að kaupa
miða en hafa um leið eyðilagt svolítið mikið af upplifun á
myndinni með því.
Meðan við vorum í tökum á myndinni fór eitthvað að
leka út um hvað myndin væri og ég fór skipulega í það að
stoppa slíkan leka.
Erfitt að fjármagna bíó í dag
Myndin hlaut miklu meiri stuðning að utan en hér á Ís-
landi, hvaðan kom peningurinn í myndina?
Við fengum framleiðslustyrk frá íslensku kvikmynda-
miðstöðinni en það er rétt að við fengum enn meira frá
dönskum sjóði sem nefnist New Danish Screen, en þar er
um mun feitari sjóð að ræða en væri mögulegur hér á
landi. Það hjálpar mér að sem leikstjóri að ég er eiginlega
með tvöfalt ríkisfang, því bæði Danir og Íslendingar líta á
mig sem sinn leikstjóra. Þetta er mikilvægt því það er
alltaf að verða erfiðara og erfiðara að fjármagna bíó-
myndir. Ég held að við sjáum ekki myndir eins og Djöfla-
eyjan eða Bíódagar í náinni framtíð þar sem er til nóg fé í
leikmyndina og þess háttar. Prísar á myndum hafa hríð-
fallið vegna kreppunnar og allt orðið erfiðara í fram-
kvæmd. Í ofanálag hefur danski kvikmyndasjóðurinn það
og þar sem þetta er fyrsta bíómyndin mín erum við líka í
þeirri keppni.
Hvaða þýðingu hefur það fyrir þig að fyrsta bíó-
myndin þín kemst í keppnina á Cannes-hátíðinni?
Þetta þykir fínt og ef eitthvað þykir fínt vonast maður
til að það hjálpi myndinni og mér. Almenn dreifing út um
allan heim mun án nokkurs vafa verða auðveldari. Þetta
er viðurkenningarstimpill á okkar vinnu og ætti að auð-
velda okkur að gera fleiri bíómyndir og vinna þær á þann
hátt sem við viljum vinna þær. Þessi hátíð á það til að taka
leikstjóra upp á arma sína og auðvitað er það hlutverk
sem maður myndi óska sér, að komast inn í þann áskrift-
arpakka sem þeir eiga til að hafa í gangi. Þeir völdu tvær
stuttmyndir frá mér á hátíðina, Önnu og Smáfuglana, og
núna mína fyrstu bíómynd, þannig að sá möguleiki er
fyrir hendi. Eins og svo margir hliðarheimar er ekkert svo
margt fólk í þessum bransa sem stýrir og stjórnar hlut-
unum og maður hefur á skömmum tíma kynnst mörgum
þeirra. Ég trúi annars ekki á skipulega vinnu við að afla
tengsla en ég hef trú á svona óformlegri tengslavinnu,
það er að mæta á staðinn og vera kurteis og næs við þá
sem tala við mann.
Heimsfrumsýning á myndinni verður í Cannes núna
föstudaginn 13. maí, en hvenær fá Íslendingar að sjá
þessa mynd?
Það verður ekki fyrr en í haust. Það nennir enginn að
fara í bíó núna með hækkandi sól, þannig að framleið-
endurnir vilja að við bíðum þangað til það fer að dimma
til að sem flestir komi að sjá hana.
Úrslitin í keppninni í Cannes verða kunngerð hinn 20.
maí og við á Morgunblaðinu munum vera á staðnum til
að fylgjast með en að þínum einkahögum, þú dregur
ekki aðeins danskan pening hingað til lands, heldur
komstu með þýska konu með þér til Íslands?
Já, konan mín og barnsmóðir er þýsk en ég kynntist
henni þegar ég var á kvikmyndahátíð með stuttmyndina
mína í Sviss fyrir fimm árum. En þú afsakar ef ég biðst
undan því að ræða mín persónulegu mál í viðtali. Ég
myndi gjarnan vilja halda þessu aðskildu.
að markmiði að styrkja söluvænlegar myndir fyrir al-
menning og þá oftast mjög ameríkaníseraðar myndir. En
þessi New Danish Screen-sjóður styrkir fyrstu myndir
leikstjóra og úr honum fengum við yfir hundrað millj-
ónir.
Í hvaða keppni á Cannes-hátíðinni var myndin þín
valin?
Cannes-hátíðin er sett upp þannig að það eru nokkrar
keppnir á hátíðinni. Franska leikstjórnarsambandið er
með eina keppnina sem er Director’s forthnight og í
þeirri keppni er myndin mín. Svo er Official Selection
sem er aðalkeppni hátíðarinnar, síðan er gagnrýnenda-
sambandið með keppni og svo er það loks Uncertain Reg-
ard-keppni hátíðarinnar. Þær myndir sem eru síðan
fyrstu bíómyndir leikstjóra og eru í einhverri af þessum
samkeppnum fara allar sjálfkrafa í keppnina Camera Dior