SunnudagsMogginn - 12.06.2011, Blaðsíða 28

28 12. júní 2011
Og mamma þín elskaði hann?
„Það held ég að hljóti að hafa verið. Allar
þessar þrjár systur elskuðu hann.“
Hvatning sem breytti lífinu
Þú hefur skrifað ótrúlegan fjölda bóka. Byrj-
aðirðu snemma að skrifa?
„Þörfin fyrir að tjá mig í skrifuðu máli vakn-
aði snemma. Ég fór ekki í skóla fyrr en ég var
átta ára gamall og var súpertossi. Ellefu ára lenti
ég í bekk þar sem Magnús Sigurðsson, síðar
skólastjóri, kenndi. Pabbi hans hét Sigurður
Magnússon og var læknir, og ég man að mér
fannst gott að vita af þessum nafna mínum.
Einn daginn áttum við nemendurnir að skrifa
ritgerð um vorið. Daginn eftir sagði Magnús að
sá sem best hefði skrifað ætti að lesa sína ritgerð
upphátt fyrir bekkinn. Ég átti bestu ritgerðina.
Þessi atburður varð hvatning sem breytti lífi
mínu. Ég, tossinn, varð efstur á fullnaðarprófi í
Laugarnesskólanum. Ég þakka Magnúsi það og
engum öðrum. Hann var skilningsríkur, elsku-
legur og uppörvandi kennari.
Ef það er eitthvað sem mér finnst einkenna líf
mitt öðru fremur er hversu annað fólk hefur
greitt götu mína, fólk sem ég hitti af tilviljun.
Líf mitt hefur verið röð af tilviljunum en stund-
um hugsa ég: Er þetta guðleg forsjá?“
Nefndu mér dæmi um þetta.
„Rúmlega tvítugur fór ég til Kaupmanna-
hafnar með 50 danskar krónur í vasanum. Ég
bjó í KFUM-húsinu og þegar ég var að verða
blankur kom til mín maður og bauð mér vinnu
við að hafa umsjón með íþróttavelli í staðinn
fyrir frítt fæði og húsnæði. Ég tók því kosta-
eftir dauðann. Ég geri þó jafnvel ráð fyrir að
ekkert taki við, og það væri kannski það allra
besta.“
Stoltastur af metsölubókunum
Þú hefur skrifað fjöldann allan af bókum.
Hvaða verkum þínum ertu stoltastur af?
„Ég hef fengið margar fallegar kveðjur vegna
þýðingar minnar á Ódysseifi eftir James Joyce.
Ætli ég sé ekki stoltastur af bókunum sem selj-
ast best. Undir kalstjörnu er metsölubókin mín
og mest er vitnað í hana. Sennilega hefur mér
tekist einna best upp þar.“
Heldurðu að þú hafir lagt meiri tilfinningu í
þá bók en aðrar?
„Bæði það og svo er hún skrifuð úti í Berlín.
Fjarlægðin getur hafa haft áhrif á það hvernig ég
skrifaði hana. Það er líka mikið drama í þeirri
sögu.“
Bókin er uppvaxtarsaga þín en líka saga
föður þíns sem átti börn með þremur systrum
og svo segirðu frá erfiðum móðurmissi. Hvaða
áhrif heldurðu að það hafi haft á þig að missa
móður þína ungur?
„Ég var níu ára þegar hún dó. Þetta var
hræðilegur missir, gríðarlegt áfall sem tók mig
langan tíma að jafna mig á. Ég hef velt því fyrir
mér hvað gerðist. Opinberlega er sagt að hún
hafi verið með veikt hjarta og það hafi dregið
hana til dauða. Hún dvaldi á berklahæli í mörg
ár en kom svo heim til okkar. Systir hennar,
sem bjó hjá okkur, hafði þá eignast barn með
pabba. Rétt áður en mamma dó fór ég með
henni út að ganga á Kirkjusandi. Það var mjög
þungt yfir henni og ég gat varla fengið hana til
að tala við mig. Skömmu seinna var hún dáin,
það var mikið af blóði í herberginu þegar komið
var að henni. Það hefur hvarflað að mér að hún
hafi fyrirfarið sér.“
Hvaða tilfinningar hefurðu borið til föður
þíns, manns sem átti börn með tveimur systr-
um móður þinnar?
„Ég ber til hans óstjórnlega sterka og jákvæða
tilfinningu. Ég var harðfullorðinn þegar hann
lést en við jarðarförina fékk ég það mikið grát-
kast að menn héldu að ég hefði misst vitið.
Tengslin við hann voru mjög sterk, þrátt fyrir
að hann væri brogaður.“
S
igurður A. Magnússon rithöfundur er
orðinn 83 ára gamall. Eftir hann liggur
fjöldi bóka; endurminningar, ævisög-
ur, ferðasögur, skáldsögur, ljóð og
leikrit, auk fjölda þýddra verka. Bækurnar
verða ekki fleiri því Sigurður er hættur að
skrifa. Hann segist sáttur við lífshlaup sitt. „Ég
hef gert alls konar mistök í lífinu, ég veit samt
ekki hvort ég myndi gert margt öðruvísi ef ég
fengi annað tækifæri,“ segir hann. „Ég hef átt
farsælt líf, miðað við uppruna minn, fátækt og
ömurleika í æsku. Mér finnst hafa ræst ótrú-
lega vel úr því öllu saman. Nú er ég kominn á
þann aldur að ég sé ekkert framundan nema
grafarbakkann. Minnið er tekið að bresta og
líkaminn að hrörna. Svona er lífsins gangur og
ekkert við því að segja.“
Finnurðu illa fyrir aldrinum?
„Ég er með stöðugan svima og verð að gæta
mín þegar ég geng um og fjórum sinnum hef ég
legið kylliflatur á götunni. Það eru margir fyr-
irboðar um það sem koma skal. Auðvitað verð
ég stundum leiður vegna þess að ég er að
hrörna. En aðalatriðið er að ég er þakklátur
fyrir líf mitt. Ég á mjög mikið af góðum vinum
sem hafa styrkt mig í þeirri trú að ég hafi gert
eitthvað sem skiptir máli. Sú tilfinning er mjög
góð. Blessunarlega hræðist ég ekki dauðann,
sjálfs mín vegna yrði ég frekar feginn en hitt.
En ég býst við að afkomendur verði eitthvað
daprir.“
Hvernig er daglegt líf þitt?
„Ég vakna, les blöðin, fer út að ganga, hitti
vini mína og les bækur. Ég les samt minna en
ég gerði, hef ekki eins mikið úthald og áður,
það er ellin.“
Þú hefur verið afar afkastamikill rithöf-
undur. Geturðu enn skrifað?
„Nei. Það er erfitt fyrir mig að lifa með því að
geta ekki lengur skrifað. Ég get ekki neitað að
því fylgir viss tómleiki.“
Þú talar hreinskilnislega um dauðann.
Hvaða trúarhugmyndir hefurðu í dag, trúirðu
á líf eftir dauðann?
„Trúarhugmyndir mínar hafa verið sveiflu-
kenndar í gegnum tíðina. Ég var mjög trúaður
á yngri árum en nú er ég fullur efa. Ég trúi ekki
á himnaríki en hugsanlega tekur eitthvað við
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Ég er sáttur
maður
Rithöfundurinn Sigurður A. Magnússon er kominn á ní-
ræðisaldur og hættur að skrifa. Hann segir líf sitt hafa
verið röð af tilviljunum, en veltir því þó oft fyrir sér
hvort guðleg forsjá hafi verið að verki. Í viðtali ræðir
hann um skáldskapinn og ellina – og hina guðlegu forsjá.
’
Það eru margir fyrirboðar um það sem
koma skal. Auðvitað verð ég stundum
leiður vegna þess að ég er að hrörna.
En aðalatriðið er að ég er þakklátur fyrir líf
mitt. Ég á mjög mikið af góðum vinum sem
hafa styrkt mig í þeirri trú að ég hafi gert
eitthvað sem skiptir máli.