Morgunblaðið - 30.06.2010, Síða 16

Mat á 94% íbúða
landsmanna lækkar
FRÉTTASKÝRING
Una Sighvatsdóttir
una@mbl.is
G
angverð húsnæðis á
landsvísu lækkar um
8,6% að meðaltali miðað
við nýtt fasteignamat
fyrir árið 2011 sem
Fasteignaskrá Íslands kynnti í gær.
Fasteignaeigendum eru tilkynntar
niðurstöðurnar í bréfi sem þegar hef-
ur verið sent út.
Heildarfasteignamat fyrir árið
2011 verður rúmlega 4.000 milljarðar
króna. Íbúðareignir eru langfyr-
irferðarmestar á fasteignaskrá, eða
2.600 milljarðar, og lækkar mat
þeirra jafnframt mest eða um 10% á
meðan atvinnueignir lækka um 7,2%
og frístundabyggð um 0,8%.
Ætla má að dýrar eignir, s.s. stór
einbýlishús, lækki meira í verði en
ódýrar eignir eins og litlar íbúðir í
fjölbýli, að sögn Þorsteins Arnalds,
aðstoðarframkvæmdastjóra mats- og
hagsviðs Fasteignaskrár. Ekki lækka
þó allar íbúðareignir þótt það eigi við
um mikinn meirihluta þeirra, 117.000
íbúðir. Um 6%, eða 7.000 af íbúðum
landsmanna, hækka hins vegar í
verði.
Töluverður munur er á fast-
eignamati milli sveitarfélaga og
óhætt að segja að það haldist nokkuð
í hendur við það hvar þenslan var
mest og fasteignaverð hæst í góð-
ærinu og öfugt.
Vestmannaeyjar skera sig úr
Þannig verður langmest lækkun
hjá öllum bæjarfélögum höfuðborg-
arsvæðinsins, alls um 10,4%. Svipaða
sögu er að segja um sveitarfélög eins
og Akranes, þar sem matið lækkar
um 9,3%, Reykjanesbæ (-8,3%),
Hveragerði (-9,3%) og Árborg (-8,95).
Þveröfuga sögu er hins vegar að
segja um Vestmannaeyjar. Þar er
áberandi mikil hækkun miðað við
önnur sveitarfélög, eða um 10,4%. Að-
eins í stöku sveitarfélagi til viðbótar
verður hækkun á fasteignamati og
eiga þau það öll sameiginlegt að vera
smá og á landsbyggðinni, s.s. Skútu-
staðahreppur (7,7%), Hornafjörður
(3,6%) og Grýtubakkahreppur (6,5%).
Það er þó ekki aðeins á milli
sveitarfélaga sem finna má mikinn
mun á fasteignamatinu því líka innan
þeirra, svo sem á milli hverfa á höf-
uðborgarsvæðinu, enda er staðsetn-
ing meðal þeirra þátta sem hafa áhrif
á fasteignamat auk atriða eins og
stærðar lóðar og eignar, fjölda hæða
og herbergja, byggingarárs og bygg-
ingarefnis.
Í sumum tilfellum er þróunin
mismunandi eftir hverfum vegna
breyttra matsaðferða Fasteigna-
skrár. Á Arnarnesi til dæmis hækkar
mat á sjávarlóðum um 1,8% á meðan
lóðir inni í hverfinu á Arnarnesi
lækka um 15,1%. Þetta er vegna þess
að hverfinu hefur í fyrsta skipti verið
skipt upp í tvo flokka eftir staðsetn-
ingu lóðanna.
Annars staðar skýrist matið á
raunverulegri verðþróun. Þannig
lækkar fasteignamat í Fellahverfi og
Háaleiti fremur lítið (-8,7% og -8,4%)
á meðan það lækkar töluvert meira í
t.d. nýrri byggðum eins og Kóra-
hverfi (-14,3%) og Norðlingaholti
(16,4%). Þetta skýrist sennilega af því
að eftirspurnin er orðin meiri í ódýr-
ari hverfum á meðan fleiri eru til-
búnari að gefa eftir í verði til að losa
sig við dýrar nýbyggingar.
Þetta er í annað skipti sem fast-
eignir eru metnar samkvæmt lögum,
sem tóku gildi árið 2009 og kveða á
um árlegt fasteignamat sem end-
urspegla skuli markaðsvirði með auk-
ið jafnræði að leiðarljósi. Áður var
matið framreiknað frá ári til árs.
Fasteignamatið ársins 2011 tek-
ur gildi um áramótin. Frestur til að
gera athugasemdir við nýja matið er
til 6. ágúst 2010.
Nýtt fasteignamat (heildarmat í milljónum króna)
2010 2011
3.
0
92
.3
20
2.
76
9.
33
6
-10,4%
Höfuðborgar-
svæðið
Samtals 2011: 4.019.297 m. kr. (-8,6%)
Suður-
nes
Vestur-
land
Vest-
firðir
Norðurl.
vestra
Norðurl.
eystra
Austur-
land
Suður-
land
-7,4%
-6,4%
-1,2%
-0,7%
-4,4%
-0,8%
-3,4%
24
7.
26
6
22
8.
84
7
18
8.
53
1
17
6.
38
2
41
.1
39
40
.6
66
63
.3
16
62
.8
98
26
9.
19
7
25
7.
25
5
17
4.
66
9
17
3.
28
4
32
1.
68
4
31
0.
62
9
16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JÚNÍ 2010
Fulltrúar Al-þjóða-gjaldeyr-
issjóðsins hafa
líklega aldrei tal-
að eins skýrt um
tengsl fyrir-
greiðslu sjóðsins
og Icesave-málsins og á
blaðamannafundi sínum á
mánudag. Þar sagði yfirmað-
ur sendinefndar sjóðsins hér
á landi, að Icesave hefði haft
áhrif á síðustu tvær endur-
skoðanir og að ekki væri hægt
að lofa því að málið hefði ekki
áhrif á þá næstu. Með öðrum
orðum þá liggur sú hótun enn
í loftinu að samþykki Íslend-
ingar ekki óbilgjarnar og
ólögmætar kröfur Breta og
Hollendinga þá verði ekkert
af afgreiðslu á þriðju endur-
skoðun áætlunar AGS fyrir
Ísland. Vonir stóðu til, eftir
miklar tafir fyrri endurskoð-
ana, að sú þriðja yrði afgreidd
í júlí. Nú liggur fyrir að svo
verður ekki og að hún frestast
í það minnsta fram á haust.
Tengsl Icesave-málsins og
afgreiðslu AGS hefur verið
ámóta opinbert leyndarmál
og tengsl Icesave-málsins og
aðildarumsóknarinnar að
Evrópusambandinu. Fullyrt
hefur verið að það séu „engin
tengsl“ á milli þessara mála.
Tengslin eru einungis þau að
Íslendingar verða að lúffa
fyrir Bretum og Hollend-
ingum vilji þeir hljóta náð
fyrir augum AGS eða ESB.
Þetta eru ekki teljandi tengsl
að mati íslenskra stjórnvalda
sem halda enn á hagsmunum
Íslendinga með sínum hætti.
Þær byrðar sem íslensk
stjórnvöld, í samvinnu við þau
bresku og hollensku, reyna að
koma á herðar ís-
lenskum skatt-
greiðendum vegna
Icesave-skuld-
bindingar þrota-
bús Landsbank-
ans hljóða að
líkindum upp á
mörg hundruð milljarða
króna. Greiðslur af slíkum
skuldum myndu draga veru-
lega úr lífskjörum almenn-
ings í landinu árum saman
tækist stjórnvöldum þessara
þriggja landa ætlunarverk
sitt þrátt fyrir skýran vilja ís-
lensku þjóðarinnar.
Í ljósi þeirrar gríðarlegu
upphæðar sem þarna er um
að tefla er sérkennilegt að sjá
fréttir þess efnis að Evrópu-
sambandið ætli að láta Ísland
fá fáeina milljarða króna til
að gera hér þær breytingar
sem ESB vill að gerðar verði
til að Ísland fái að taka þátt í
aðildarviðræðum við sam-
bandið. Það er einnig sér-
kennilegt að sjá íslenska
embættismenn, sem eiga að
gæta hagsmuna Íslands en
ekki Evrópusambandsins þó
að þeir dvelji langdvölum í
Brussel, tala um að Íslend-
ingar eigi að líta á sporslur
Evrópusambandsins sem
tækifæri.
Á sama tíma og Evrópu-
sambandið reynir að þvinga
íslenska skattgreiðendur til
að taka á sig skuldir annarra
er vægast sagt ótrúverðugt
að líta eigi á það sem tækifæri
fyrir Ísland að Evrópusam-
bandið greiði fyrir hluta af
aðlögun íslenskrar stjórn-
sýslu að kröfum Brussel. Þeir
sem líta svo á hljóta að vera
orðnir býsna fjarlægir hags-
munum Íslendinga.
Þeir sem eiga að
gæta hagsmuna
landsins reyna að
slá ryki í augu
Íslendinga}
Icesave, AGS og ESB
Mark Flanag-an, yfirmað-
ur sendinefndar
Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins hér á
landi, er óvenju-
lega afdráttarlaus
um gildi krónunnar fyrir ís-
lenska þjóðarbúið. Sjónarmið
hans komu fram í viðtali við
Ríkisútvarpið þar sem haft var
eftir honum að mun erfiðara
yrði fyrir ríkisstjórnina að
bregðast við fjárhagsáföllum
ef Ísland gengi í Evrópusam-
bandið og tæki upp evruna. Þá
var haft eftir honum að ein
ástæða þess að efnahags-
kreppan nú hefði orðið
grynnri en búist hefði verið við
væri sveigjanleiki gjaldmiðils-
ins. „Ef litið er á hagvöxt í
fyrra er hann
mestur í útflutn-
ingsgeiranum,“
sagði Flanagan og
bætti við að krepp-
an hefði getað orð-
ið miklu dýpri ef
staða útflutningsgreina væri
ekki jafnsterk og raun ber
vitni.
Augljóst er að Alþjóðagjald-
eyrissjóðurinn hefur ekki frétt
af því að innganga í Evrópu-
sambandið og upptaka evru er
nauðsynleg forsenda þess að
hér verði hægt að byggja upp
atvinnulífið og komast út úr
kreppunni. Þar á bæ hafa
menn ekki meðtekið Evr-
ópufræði Samfylkingarinnar
af nægu gagnrýnisleysi til að
gera öfugmælin að sínum.
AGS segir krónuna
hjálpa efnahagslíf-
inu en að evran
hefði veikt það}
Dýpri kreppa með evru Þ
egar ég var lítil þóttist oft ég vera
strákur sem héti Kalli. Við Anna
vinkona mín bitumst um það þeg-
ar við lékum okkur enda fannst
okkur Kalli langflottasta strák-
anafnið. Nema kannski ef við fórum í indíána-
leik, þá höfðum við meira frelsi í nafnavali og
gátum skáldað eitthvað upp eins og höfðinginn
„Grimmi björn“ eða töfralæknirinn „Hlæjandi
tré“.
Þessir ímyndunarleikir tóku á sig ýmsar
myndir og fóru út um víðan völl, en eitt áttu
þeir allir sameiginlegt og það var að við fórum
alltaf í hlutverk stráka í leikjunum okkar.
Meira að segja þegar við lékum að við værum
dýr því þá vorum við yfirleitt dýrin í Hálsa-
skógi og þar var Lilli klifurmús langmesti töff-
arinn, jafngildingur Kalla í mannheimum, og Marteinn
skógarmús kom fast á hæla honum.
Í þessum leikjum hurfum við inn í eigin æv-
intýraheim og það þurfti engin sérsniðin leikföng til því
hlutirnir breyttust fyrir augunum á okkur í boga og
örvar, skip, þverhnípta tinda, hesta og rennandi hraun
ef okkur sýndist svo. Þrátt fyrir allt þetta ímyndunarafl
vorum við samt ekki nógu frjóar til að leika þessa leiki í
hlutverki stelpna, því okkur fannst einhvern veginn
ómögulegt að sjá fyrir okkur að stelpur gerðu það sem
okkur langaði til að gera. Við vildum nefnilega vera
ævintýragjarnar og hugrakkar. Hvorug var tilbúin að
skipa sér í hlutverk þess sem verður undir og situr eftir
heima eða þarf að vera bjargað og því deildum við hlut-
verki hetjunnar bróðurlega með okkur. Tveir
Kallar.
Eftir á að hyggja finnst mér þetta mjög
sérkennilegt en jafnframt kristaltært dæmi
um hversu mikil áhrif fyrirmyndir hafa á
mann, meðvitað og ómeðvitað. Helstu fyr-
irmyndir þessara leikja í barnæsku sótti ég í
allar bækurnar sem ég las og myndirnar sem
ég sá, þar sem strákar voru undantekn-
ingalítið í aðalhlutverki í ævintýrunum, bæði
atkvæðamestir og skemmtilegastir.
Það er að segja þangað til ég kom höndum
yfir Ronju ræningjadóttur og uppgötvaði að
mig langaði ekkert meira en að búa í helli úti í
skógi þar sem mínar dýrmætustu eignir væru
hnífurinn minn og frelsið. Mikilvægustu fyr-
irmyndirnar í lífinu velur maður sér ekki sjálf-
ur heldur verða þær á vegi manns og hafa oft meiri árif á
mann en mann grunar. Við skyldum því vera þakklát fyr-
ir að eiga góðar fyrirmyndir, enda lærðist mér fljótt að
ekki aðeins gæti ég verið ævintýragjörn og frökk eins og
Ronja, ég gæti líka tamið og járnað hesta, skipt um perur
og farið með bílinn á verkstæði eins og mamma, eða látið
slag standa og elt drauma mína eins og pabbi og meira að
segja orðið forseti, ef ég kærði mig um, eins og Vigdís
Finnbogadóttir. Hvatningarátakið Til fyrirmyndar er til-
einkað henni 30 árum eftir kjörið og í tilefni af því hefur
mér orðið hugsað til foreldra minna, ömmu og afa, kær-
astans míns, ómetanlegra kennara, vinkvenna minna og
margra fleiri sem hafa kennt mér svo margt um sjálfa
mig. Takk fyrir að vera til fyrirmyndar. una@mbl.is
Una
Sighvatsdóttir
Pistill
Fyrirmyndarfólk
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Fasteignaskattur nemur um
20% af skatttekjum sveitarfé-
laga í landinu. Karl Björnsson,
framkvæmdastjóri Sambands
íslenskra sveitarfélaga, segir að
þegar fasteignamatið hækkaði
síðustu ár hafi flest sveitarfélög
brugðist við með því að lækka
álagsprósentuna, til þess að
halda greiðslubyrði lítið breyttri
á milli ára. Nú megi því búast
við að sum sveitarfélög bregðist
við með því að hækka álagn-
inguna, með sömu rökum, en
það komi í ljós í desember.
Hækkar
álagningin?
VIÐBRÖGÐ SVEITARFÉLAGA
Morgunblaðið/ÞÖK
Íbúðarhús Skatturinn má vera allt
að 0,5% af fasteignamatinu.