Morgunblaðið - 20.08.2010, Blaðsíða 18

FRÉTTASKÝRING
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturjg@mbl.is
M
enntaráð Reykjavík-
ur samþykkti á
fundi sínum 11.
ágúst sl. að skipa
sérstakan starfshóp
fulltrúa skólastjóra, kennara, for-
eldra og sérfræðinga til að leita leiða
til þess að bæta námsárangur
drengja í grunnskólum borgarinnar.
Þá var samþykkt að formaður hóps-
ins yrði Þorbjörg Helga Vigfús-
dóttir, fulltrúi Sjálfstæðisflokksins í
menntaráði, en einnig á sæti í honum
Óttar Proppé, borgarfulltrúi Besta
flokksins.
Tillaga um skipun starfshópsins
var áður lögð fram á fundi mennta-
ráðs 23. júní sl. af fulltrúum Sam-
fylkingarinnar og Besta flokksins og
hún samþykkt með öllum atkvæðum
í ráðinu nema fulltrúa Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs
sem lagði fram aðra tillögu þess efn-
is að markmið hópsins yrði einkum
að leita leiða „til að uppræta áhrif
staðlaðra kynjamynda á tækifæri og
aðstæður barna til að þroskast og
mennta sig“. Þeirri tillögu var hins
vegar frestað og síðan vísað til
mannréttindaráðs á fundinum 11.
ágúst.
Munur strax í 1. bekk
Vinna starfshópsins mun eink-
um snúa að því að fara yfir fræðileg
gögn sem tengjast viðfangsefni
hans, m.a. gögn frá móðurskólaverk-
efnum í Vesturbæjarskóla og
Hamraskóla þar sem markmiðið var
að bæta námsárangur drengja á
fyrsta stigi grunnskóla. Þá mun hóp-
urinn kynna sér reynslu starfsfólks
grunnskóla Reykjavíkur af aðgerð-
um til að koma til móts við þarfir
drengja í skólastarfinu.
Samkvæmt könnun sem unnin
var fyrir menntasvið Reykjavíkur-
borgar af fræðimönnum við Mennta-
vísindasvið Háskóla Íslands þótti
67% drengja í 1. bekk grunnskóla
gaman að læra í skólanum en 83%
stúlkna. Sama var upp á teningnum
þegar spurt var um lestur, en 65%
sjö ára drengja fannst gaman að lesa
í skólanum á móti 74% stúlkna. Í 3.
bekk mældist einnig marktækur
kynjamunur á námsáhuga þar sem
stúlkur voru ánægðari en drengir.
„Ég skrifaði blaðagrein um
þessi mál á síðasta ári og fékk mjög
mikil viðbrögð við henni. Ekki síst
frá foreldrum sem höfðu áhyggjur af
sonum sínum og að þeim liði ekki
nógu vel í skólunum sínum. Ég tel
einfaldlega að það sé mjög tímabært
að viðurkenna að það er munur á
stelpum og strákum í skólakerfinu
og að það felur engan veginn í sér að
verið sé að gera á einhvern hátt á
hlut kvenna eða stúlkna þó að fjallað
sé um málefni stráka og eitthvað
gert í þeirra málum eins og sumir
virðast telja,“ segir Þorbjörg Helga.
Foreldrar virkjaðir
Þorbjörg segir að fyrsta verk-
efni starfshópsins verði að draga
saman allar þær rannsóknir sem hafi
verið gerðar á þessu sviði , einkum
með það fyrir augum að kanna hvort
einhverjar orsakir séu tilgreindar.
Þá sé ætlunin að halda vinnuþing
þar sem foreldrar geti komið
sjónarmiðum sínum á
framfæri og komið að
málum. Þorbjörg segist
vonast til þess að hægt
verði að halda þingið í
nóvember. Mark-
miðið með vinnu
starfshópsins sé að
reyna að finna úr-
ræði í þessum efnum
sem hægt verði að inn-
leiða í skólakerfið.
Tímabært að skoða
stöðu drengja
Morgunblaðið / Helgi Bjarnason
Skólabörn Galsi í nemendum í Gerðaskóla í Garði eftir að hafa komist út
í langþráðar frímínútur. Myndin tengist ekki efni fréttarinnar beint.
18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. ÁGÚST 2010
Hin ósýni-lega höndmarkaðar-
ins er mikið
galdratæki. Þeir
sem hafa þá náðar-
gáfu að sjá betur
en aðrir hvernig það ósýnilega
ólíkindatól muni sveiflast verða
fljótt loðnir um lófana. Öfugt
við þá sem vilja öngla einhverju
saman með dugnaði í sveita
síns andlits. Siggið einkennir
lófana þeirra.
Svo eru þeir sem hafa komist
í aðstöðu til að ýta undir sveifl-
ur þeirrar ósýnilegu í tiltekna
átt og hafa oft mikið upp úr því
krafsi. Þeir geta gengið í sjóð-
inn og sótt sér hnefa. Það fram-
ferði er einatt á jaðri hins lög-
lega eða handan við hann.
Fjárhæðir eru miklar og fást
stundum hratt. Freistingin er
því mikil. Og þegar sagan sýnir
að áhættan er furðulítil, sönn-
unarbyrðin snúin og dómstólar
vanbúnir að fást við mál úr
flækjuvef viðskipta á gráum
svæðum, falla æ fleiri fyrir
freistingunum.
Fyrir fáeinum mánuðum var
sagt frá því að dómstólum tókst
að afgreiða frá sér mál kassa-
stúlku í stórmarkaði, sem talin
var hafa tekið ófrjálsri hendi
fáeinar þúsundir króna. Sú
hlaut „makleg málagjöld“ eins
og það var kallað í gömlu
barnabókunum. Allir vita einn-
ig hvernig dómstólunum tókst
að eiga við mál þar
sem hinn ákærði var
fær um, að eigin
sögn, að nota tvo
milljarða króna til
að verjast. Eftir þau
kynni af dómstól-
unum taldi sá sér alla vegi færa.
Hefðbundnir glæpamenn fylgj-
ast vel með. „Að sögn Financial
Times eru hvítflibbaglæpir
ábatasöm og áhættulítil gróða-
leið að mati glæpahringjanna.“
Þeir hafa sem sagt séð að þarna
voru ónumin lönd fyrir þá.
Miklu meira væri hægt að hafa
upp úr krafsinu, með snyrtilegri
hætti en í hinni hefðbundnu
starfsemi og allt öðruvísi væri
tekið á slíkum málum af hálfu
dómstólanna. Þetta segja einnig
nýjar fréttir frá næsta nágranna
okkar í suðri, Bretlandi.
Auðvitað er mönnum þar ekki
sama um að fá ófína pappíra inn
í huggulegt samfélag
hvítaflibbakrimmanna. Og að
auki er talið að bresk yfirvöld
hafi látið taka sig í bólinu. Þau
hafi verið illa búin undir áhuga
hinna forhertu próflitlu kú-
beinsmanna á að fá að taka þátt í
lúxusglæpum með lítilli áhættu.
Sem betur fer er hið íslenska
þjóðfélag enn ekki orðið svo
stéttarlega meðvitað sem gamla
nýlenduveldið suðurundan land-
inu. Því má ætla að verði sama
þróun hér verði hún meðhöndluð
af umburðarlyndi og sanngirni
af okkar vísu yfirvöldum.
Eru útigangs-
hænsnin að reyna að
brjóta sér leið inn í
aliminkabúrin?}
Hvítflibbinn
fær félagsskap
Mikið magnupplýsinga
um gáleysislega og
jafnvel glæp-
samlegra gerninga
gullaldarliðs ís-
lenskrar útrásar
hafa birst á und-
anförnum misserum. Sú birt-
ing er í samræmi við þær kröf-
ur sem voru uppi. Eðlilegar
kröfur og sjálfsagðar. En upp-
lýsingaflóðið hefur aðra mynd.
Magnið er svo mikið og ein-
stakar upplýsingar svo yf-
irþyrmandi að móttakandinn
er tekinn að dofna. Móttak-
andinn er þjóðin sjálf. Hún er
hætt að verða uppnumin yfir
að einhver hafi nælt sér í millj-
arð hér og hlaupið frá milljarði
þar. Hún sér og heyrir sjálfan
útvarpsstjórann segja frá því
hvernig ríkisbankinn Lands-
bankinn var misnotaður eftir
að hann átti að vera kominn úr
höndum þeirra sem misnotuðu
hann fyrir hrun. Og ríkisbank-
inn var misnotaður í þágu
sömu manna og áður, að sögn
útvarpsstjórans. Mannanna
sem fengið höfðu yfir 1.000
milljarða að láni í
íslenskum fjár-
málastofnunum.
Og útvarpsstjór-
inn bendir á að Ar-
ion banki, sem
enginn veit hver á,
haldi verkinu
áfram. Það er vissulega rétt
hjá útvarpsstjóranum og ekk-
ert sem bendir til að sá banki
kunni að skammast sín eða sé
annt um virðingu sína eða
traust. Einhvern tímann verð-
ur upplýst hvers vegna stjórn-
endur bankans haga sér þann-
ig og vonandi munu þeir sæta
eðlilegri ábyrgð vegna þess.
Og í dag birtust fréttir enn um
það að mennirnir sem fengu
meira en allt eigið fé við-
skiptabankanna allra lánað
gátu ekki heldur látið lífeyr-
issjóðina í friði. Lífeyrir
launafólks er nú mun minni en
hann ætti að vera af þeim sök-
um. Forystumenn lífeyrissjóð-
anna hafa enn ekki gert full-
nægjandi grein fyrir því hvers
vegna svona fór. Eru þeir að
vona að það framferði og sú
ábyrgð gleymist?
Ótrúlegar upplýs-
ingar halda áfram að
berast um framferði
gullaldarliðs ís-
lenskrar útrásar}
Of snemmt að dofna eða sofna
Á
tiltölulega skömmum tíma tókst
Rauðu Khmerunum að leggja
Kambódíu því sem næst í rúst og
er ógnaröldin undir þeim og leið-
toganum Pol Pot réttilega al-
ræmd um heim allan. Íbúar landsins, sem ekki
voru myrtir af eigin ríkisstjórn fyrir skoðanir
sínar eða menntunarstig þurftu að þola ólýs-
anlegar þjáningar, líkamlegar sem og and-
legar.
Í fyrradag hlustaði ég á frásögn manns sem
hafði hitt konu sem lifði þessa vargöld af. And-
rew Solomon hefur skrifað töluvert um þung-
lyndi, en hann var meðvitaður um að hans
rannsóknir höfðu allar verið gerðar á Vest-
urlöndum og á Vesturlandabúum. Hann vildi
því kynnast þunglyndi og þunglynd-
issjúklingum annars staðar í heiminum og
byrjaði í Kambódíu. Hlusta má á söguna á „podcastinu“
The Moth (www.themoth.org).
Þar hitti hann fyrir konu sem hafði misst tvö börn og
eiginmann vegna voðaverka kommúnistanna. Hún var
flutt í flóttamannabúðir sem reknar voru af Taílendingum
og hitti þar fleiri konur sem lifað höfðu af hryllinginn.
Margar þeirra voru hins vegar svo illa á sig komnar and-
lega að þær gátu sig bókstaflega ekki hreyft heldur lágu
kyrrar og hunsuðu börnin sín.
Þessi merkilega kona, sem hafði gengið í gegnum helvíti
sjálf, sá sig knúna til að hjálpa kynsystrum sínum. Hún fór
að tala við þær og reyndi að aðstoða þær við að vinna bug á
þunglyndinu. Með tíð og tíma bjó hún til
þriggja skrefa kerfi. Fyrsta verkefnið var að fá
konurnar til að gleyma. Í því felst ekki að þær
bókstaflega gleymi því sem þær gengu í gegn-
um, heldur að fá minningarnar til að losa það
yfirþyrmandi ægivald sem þær höfðu á huga
kvennanna.
Annað skrefið var að fá þær til að vinna. Það
þurfti ekki að vera merkilegra en bara það að
þrífa kofann sem þær bjuggu í. Aðalatriðið var
að fá þær til að gera eitthvað, fá þær út úr hug-
anum og inn í heiminn á ný.
Þriðja skrefið var hand- og fótsnyrtingar
sem kann við fyrstu sýn að hljóma undarlega.
Samfélagið í Kambódíu var hins vegar orðið
svo eitrað eftir ógnarstjórnina að fólk átti erfitt
með að treysta hvað öðru. Átti það ekki síst við
um konur sem margar höfðu þurft að líða
nauðganir og aðrar misþyrmingar auk þess sem þær höfðu
þurft að horfa upp á morð á ástvinum sínum. Með því að
plata konurnar til að snyrta hendur hver annarrar fékk
hún þær til að snertast – sem fékk þær til að tala saman og
mynda á ný heilbrigð sambönd við aðrar manneskjur.
En það eru fleiri sem vinna slíka vinnu, þótt skjólstæð-
ingarnir hafi ekki gengið í gegnum sömu skelfingu og
kambódísku konurnar. Hér á Íslandi hjálpa prestar, sál-
fræðingar og geðlæknar fjölda fólks á hverju ári við að
takast á við lífið þegar það virðist fjandsamlegt. Slík vinna
er erfið og ekki alltaf þakklát en hún er mikilvæg og fólkið
sem hana vinnur á allt gott skilið.
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Handsnyrtingar í Kambódíu
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
„Þegar vakin er athygli á stöðu
drengja draga jafnréttissinnar úr
vandanum. Rökin eru að konur
hafi í fjöldamörg ár háð baráttu
við karla um jafnrétti og því þurfi
enn sértækar aðgerðir til handa
konum. Enn eru skökk hlutföll
milli kynja í stjórnunarstöðum
og enn er launamunur stað-
reynd. Það breytir þó ekki því að
á sama tíma eru fyrrgreindar
staðreyndir um stöðu drengja
skýrar og því verður að breyta.
Auðvitað á árangur drengja og
stúlkna að vera sambærilegur.
Auðvitað eiga að útskrifast
jafnmargir drengir og stúlk-
ur með framhaldsskóla-
próf. Annars gætum við
ekki réttlætt neinar
aðgerðir til að bæta
stöðu kvenna. Jafn-
rétti á ekki að bitna á
„hinum“ hópnum.“
Jafnrétti sé
fyrir alla
ÚR GREIN ÞORBJARGAR
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir