Morgunblaðið - 26.08.2010, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. ÁGÚST 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Forsætis-ráðherrarfara jafn-
an mjög sparlega
með að hafa op-
inberlega í hót-
unum við ráð-
herra í
ríkisstjórn sinni.
Það kann að ger-
ast einstaka sinnum bak við
luktar dyr, en einnig þar eru
slíkar hótanir þó fátíðar.
Fræg er sagan af því þeg-
ar Lúðvík Jósefsson, þá
sjávarútvegsráðherra, hót-
aði að skrifa undir reglugerð
um færslu íslensku land-
helginnar í 12 mílur, án þess
að fyrir lægi samþykki for-
sætisráðherrans Hermanns
Jónassonar eða ríkisstjórn-
arinnar. Þeir áttu þá að hafa
verið staddir í Alþingishús-
inu, en þar var þá einnig
skrifstofa forseta Íslands.
Hermann á þá að hafa spurt
hvor Lúðvík héldi að yrði
fljótari; hann sjálfur inn til
Ásgeirs forseta að biðja
lausnar fyrir Lúðvík eða
Lúðvík upp í Arnarhvol að
skrifa undir reglugerðina.
Lúðvík lét ekki reyna á
þessa spurningu Hermanns
enda lítill vafi á að við þá
hótun sem í henni fólst hefði
verið staðið. Og þannig verð-
ur það að vera. Innantómar
hótanir forsætisráðherra,
hver sem hann er, eru eyði-
leggjandi fyrir stjórnarsam-
starf og stjórnarfarið í land-
inu.
Vitað er til að Ólafur Jó-
hannesson kom eitt sinn aga
á sína vinstristjórn með orð-
unum: „Hún er ekki löng
leiðin til Bessastaða.“ Eng-
inn efaðist heldur um stað-
festu Ólafs Jóhannessonar.
Núverandi forsætisráðherra
og stundum afleggjarar
hans (eins og í Magma--
málinu) hafa ótt og títt veif-
að stjórnarslitavendinum.
Enginn nema VG tekur
nokkurt minnsta mark á því.
Samfylkingin hefur komið
því þannig fyrir, að VG ber á
því ábyrgð að „fyrsta hrein-
ræktaða vinstristjórnin“
falli ekki. Það er ekki nóg
með að Samfylkingin beri
enga slíka ábyrgð heldur
hefur hún óskráða heimild
til að láta sér í léttu rúmi
liggja hvort slík ríkisstjórn
lifir lengur eða skemur. „Þið
rétt ráðið“ segir hún við
Vinstri græna sem lúffa
skömmustulega í hvert sinn.
Nýjasta dæmið var lítt
dulbúin hótun í garð Jóns
Bjarnasonar,
sjávarútvegs- og
landbúnaðarráð-
herra, vegna vel
rökstuddra sjón-
armiða hans. Sá
ráðherra hefur
áður þurft að
sitja undir slíkum
hótunum for-
sætisráðherrans. Og um
þær sömu mundir var Össur
Skarphéðinsson einnig með
ótrúlegan skæting í garð
Jóns er hann sakaði hann
um fákunnáttu og rugling.
Það gerði og hina ítrekuðu
hótun Jóhönnu Sigurð-
ardóttur í garð ráðherra í
ríkisstjórninni sem hún er í
forsæti fyrir enn sérstæðari,
að formaður hins stjórn-
arflokksins sat við hlið
hennar og samsinnti þessum
hótunum í garð flokks-
bróður síns og félaga með
þögn sinni. Ekki er þekkt
annað dæmi um slíkan und-
irlægjuhátt í síðari tíma
sögu íslenskra stjórnmála.
Formaður utanríkismála-
nefndar þingsins, Árni Þór
Sigurðsson, bætti svo um
betur og dreitti salti í sár
flokksbróður síns og taldi
allar hans athugasemdir á
misskilningi byggðar. Árni
Þór hefur verið eins og póli-
tískur síamstvíburi Össurar
Skarphéðinssonar í Evrópu-
leiðangrinum. Er samstarfið
þar næstum jafn þétt og
þegar þeir voru að auðgast
báðir á hlutabréfasölu í
Spron. En þeir sóru þá af
sér að innherjaupplýsingar
hefðu leitt til þess að á
óvæntum tíma seldu þeir
tveir bréf með drjúgum
hagnaði, sem síðar urðu
verðlaus, á meðan fjöldi
manna sat eftir með sárt
ennið. Þeir gáfu þær skýr-
ingar á heppni sinni að þeir
hefðu fengið einhvers konar
félagslega vitrun um að
selja, sem óvænt varð til
þess að þeim græddist mikið
fé. Hætt er við að mörgum
muni þykja þeir spron-
félagar æði ótrúverðugir
forystusauðir fyrir hjörðinni
sem á að reka í faðm Evr-
ópusambandsins, hvað sem
tautar og raular.
Árni Þór hafði ásamt öðr-
um í VG lofað heitt og inni-
lega að berjast gegn inn-
göngu í ESB. Það sveik
hann. Hvað gerðist? Er
hægt að fá sérstaka félags-
lega vitrun í utanríkismálum
líka? Það skyldi þó ekki
vera.
Endurteknar hótanir
um brottrekstur
ráðherra og slit rík-
isstjórnar eru dæmi
um furðulegan
stjórnunarstíl for-
sætisráðherra}
Hótar sá sem hlífa skyldi
Þ
essa dagana eru þeir Íslendingar
sem eru sæmilega viðutan senni-
lega sælastir manna. Þeir vita
ekki betur en allt sé í þokkalegu
standi og una glaðir við sitt í sín-
um notalega prívatheimi. Þeir sem eru hins
vegar svo óheppnir að vera ekki viðutan, held-
ur ætíð meðvitaðir um það hvað er að gerast,
eiga ekkert skjól í eigin hugarheimi heldur
standa berskjaldaðir í miðri orrahríð þar sem
engum er hlíft.
Í of langan tíma hefur staðið yfir hér á landi
heimskuleg og drepleiðinleg umræða sem
nöldrandi og yfirlætisfullir kjaftaskar kalla
meitlaða þjóðfélagsumræðu. Í reynd er þetta
ekkert annað en ofstækisfullir skrækir
hávaðamanna.
Stór hópur Íslendinga er búinn að fá nóg af
þeirri neikvæðni og þeim hefndarofsa sem heltekið hefur
þjóðfélagið. Í alllangan tíma hefur staðan verið þessi:
Allir þeir sem eiga verulegan auð eru taldir vera skúrk-
ar. Vissulega eru skúrkarnir til en langflestir auðmenn
hafa ekkert brotið af sér; samt er með reglulegu millibili
kastað ónotum í þá.
Þeir einstaklingar sem eru vel launaðir og sinna
ábyrgðarstörfum innan fyrirtækja og stofnana eru
sömuleiðis litnir hornauga af því þeir hafa það of gott.
Þeir sem eru með milljón á mánuði eða meira eru út-
hrópaðir sem ofurlaunamenn – sem þeir eru auðvitað alls
ekki. Þeir eru hins vegar með mjög góð laun.
Ef menn komast klaufalega að orði í fjöl-
miðlum steypir sér yfir þá hópur hrægamma
sem gefa viðkomandi engan frið til að leið-
rétta orð sín og útskýra hvað raunverulega
var átt við. Þá er gripið til þess að færa menn
til í starfi, og friða þannig hrægammana.
Þeir sem leyfa sér svo að hafa sterkar
skoðanir, sem eru ekki í takt við meirihluta-
álit, fá yfir sig kröfur um að þeir verði reknir
úr embætti með skömm. Jafnvel þótt þeir
rökstyðji sjónarmið sín.
Nú er ekki lengur talinn tími fyrir tillits-
semi og umburðarlyndi. Mannúð er næsta
hlægilegt orð og varfærni talin fyrirlitleg.
Svo margt hefur farið úrskeiðis á síðustu ár-
um að nú er allt kapp lagt á að hengja menn
og enginn sekur skal sleppa. Þess vegna eru
allir tortryggðir. Fjölmiðlamenn sem tala við
áhrifamenn í þjóðfélaginu, hvort sem um er að ræða
stjórnmálamenn, forstjóra eða biskup, eru farnir að
spyrja nánast vélrænt sömu lokaspurningar: „Ætlarðu
að segja af þér?“ Áberandi hneykslunarsvipur færist síð-
an yfir andlit fjölmiðlamannsins þegar svarið er neitandi.
Þetta þjóðfélag ofsa, dómhörku og múgsefjunar er
ekki skemmtilegur vettvangur. Fæstir vilja búa við slíkt
ástand, þótt of mörgum þyki gott að baða sig í slíkum
forarpytti. Sjálfsagt mun lítil ró færast yfir umræðuna á
næstunni. En það er mikilvægt fyrir fólk að muna að
engin ástæða er til að taka þátt í þessum ofstopafulla og
mjög svo ógeðfellda leik. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
„Ætlarðu að segja af þér?“
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Lifnar yfir áformum
um Vaðlaheiðargöng
FRÉTTASKÝRING
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Þ
ótt viðræður hafi komist
á skrið vegna áforma um
gerð vegganga undir
Vaðlaheiði er ekki séð
fyrir hvort þau verða að
veruleika. Það ræðst af því hvort líf-
eyrissjóðir sannfærast um að arð-
semi og áhætta við að fjármagna
framkvæmdina sé viðunandi svo
verjandi sé að sjóðirnir veiti lang-
tímalán til verksins. Ekki er heldur
talið útilokað að fleiri komi að fjár-
mögnun verkefnisins.
Kostnaðurinn níu milljarðar
Vegagerðin hefur auglýst eftir
tilboðum í rannsóknarboranir vegna
jarðganganna, sem eiga að liggja
fyrir 7. september. Stofna á opinbert
hlutafélag um gerð ganganna og
rekstur þeirra, sem mun sjálft afla
allra teknanna með veggjöldum til
að greiða niður lánið. Hefur verið við
það miðað að lánstíminn verði 25 ár.
Samkvæmt heimildum er nú
áætlað að heildarkostnaður við
Vaðlaheiðargöng verði um níu millj-
arðar kr. að meðtöldum virðis-
aukaskatti. Ekki liggur fyrir hversu
hátt fullt veggjald þarf að vera til að
göngin standi undir sér. Mismun-
andi útreikingar hafa verið gerðir og
hefur verið rætt að undanförnu um
að meðalfjárhæð vegtollsins þyrfti
að vera 1.300 kr. miðað við að allt að
90% ökumanna fari um göngin í stað
þess að aka yfir Víkurskarð. Þetta er
þó ekki endanleg fjárhæð.
Gangi allt eftir er hægt að ráð-
ast í útboð og framkvæmdir við
göngin með skömmum fyrirvara.
Greið leið ehf., sem var stofnað árið
2003, hefur staðið að mikilli und-
irbúningsvinnu fyrir gerð Vaðlaheið-
arganga en að því standa sveit-
arfélögin í Eyþingi auk nokkurra
fyrirtækja.
Samkvæmt nýjum lögum er
Vegagerðinni heimilt að taka þátt í
stofnun félagsins um gerð ganganna
og eiga allt að 51% hlutafjár. Sam-
gönguráðherra greindi frá því í rík-
isstjórn í vikunni að sveitarfélög og
einkaaðilar væru tilbúin að reiða
fram allt að 200 milljónir í hlutafé á
móti ríkinu. Félagið yrði stofnað um
miðjan september.
Forsvarsmenn lífeyrissjóða
hafa átt fundi með stjórnvöldum og
telja hugmyndir sem liggja fyrir um
þátttöku í breikkun Suðurlands- og
Vesturlandsvegar auk Reykjanes-
brautar og Ölfusárbrúar álitlegar.
Meiri óvissa er enn um fjármögnun
Vaðlaheiðarganganna. Með tilkomu
ganganna þarf ekki lengur að aka
um Víkurskarð og mun hringveg-
urinn styttast um 16 km. Heild-
arlengd ganganna verður um 7,4
km.
Mikill munur á sumar-
og vetrarumferð
Forsvarsmenn Betri leiðar hafa
réttilega bent á að umferð um Vík-
urskarð hefur aukist ár frá ári og
búast megi við að hún aukist enn
frekar með tilkomu vegganga. En
mikill munur er á sumar- og vetr-
arumferðinni. Yfir sumarið fara á
þriðja þúsund bílar um Víkurskarð á
sólarhring. Vetrarumferðin er rúm-
lega 700 bílar og má reikna með að
stór hluti þeirra bíla færi um göngin
á afsláttarfargjöldum. Svonefnd ár-
dagsumferð yfir allt síðasta ár var
1.255 bílar á sólarhring.
Göngin stórauka umferðarör-
yggi yfir veturinn en spurningin sem
vefst fyrir í viðræðunum er sú, hvað
gera megi ráð fyrir að stór hluti um-
ferðarinnar yfir sumarið, sem gefur
af sér mestar tekjur, fari um göngin.
Er líklegt að ferðamenn spari sér
vegtollinn þótt það þýði 16 km lengri
akstur yfir greiðfært Víkurskarðið?




 
  











  



 
 
 
  


 

!
"
 # 

 






 

!
!
$%  

   








 

!# 9
milljarðar áætlaður heild-
arkostnaður við gerð
Vaðlaheiðarganga
7,4
kílómetrar er heildarlengd
ganganna að meðtöldum
vegskálum
16
kílómetra stytting hring-
vegarins með tilkomu
Vaðlaheiðarganga
1255
meðalfjöldi bíla sem fóru
um Víkurskarð á sólarhring
í fyrra
‹ VAÐLAHEIÐARGÖNG ›
»