Morgunblaðið - 26.08.2010, Blaðsíða 21

Minningar 21
BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. ÁGÚST 2010
✝ Sigrún Sveinssonfæddist í Reykja-
vík 15. janúar 1935.
Hún lést 16. júlí sl.
Foreldrar hennar
voru Gústaf A. Sveins-
son hæstarétt-
arlögmaður og Olga
Dagmar Jónsdóttir
húsmóðir. Bróðir
hennar var Sveinn
Torfi Sveinsson verk-
fræðingur. Hún lauk
stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í
Reykjavík 1954 og fór
þá um haustið til náms í þýsku og
þýskum bókmenntum við háskólann
í Hamborg. Hún var löggiltur dóm-
túlkur og skjalaþýðandi úr þýsku.
Árið 1962 giftist hún Vinco Mir
hagfræðingi. Hún var búsett í Ljubl-
jana og Belgrad 1962-1964, síðan
fjögur ár í Prag og loks næstu átta
ár í Ljubljana. Árið 1976 fluttist hún
til Vínarborgar og bjó þar næstu tvö
árin, en kom aftur til
Júgóslavíu 1979 og
var frá árinu 1980-
1985 íslenskur konsúll
í Júgóslavíu. Vinco
Mir og Sigrún slitu
samvistir 1985 og
fluttist hún þá til Lug-
ano í Sviss og bjó þar
til 1994, er hún settist
að á Balí í Indónesíu.
Sigrún kom að út-
gáfu bókar föður sins
á þýsku um íslenska
refsilöggjöf 1960, en
sinnti annars fjölda
mála og síðustu árin á Balí aðallega
líknarmálum. Sonur hennar er Jón
Alexander Mír sem rekur verk-
fræðistofu í Klagenfurt í Austurríki
og kona hans Anna Nusa Mir Kreg-
ar, sonur þeirra er Ziga Mir, banka-
útibússtjóri.
Minningarathöfn verður um Sig-
rúnu Sveinsson fimmtudaginn 26.
ágúst 2010 í Dómkirkjunni.
Frænka mín, Sigrún Sveinsson
Mír, er kvödd í dag með minningarat-
höfn í Dómkirkjunni. Hún lést á heim-
ili sínu á Balí í Indónesíu 16. júlí sl.
Við vorum þremenningar, Sigrún
og ég, hún var tíu árum yngri en mik-
ill samgangur var á milli fjölskyldna
okkar þegar við vorum að vaxa úr
grasi.
Eftir stúdentspróf frá Menntaskól-
anum í Reykjavík gerðist Sigrún flug-
freyja um tíma en árið 1961 hitti hún
júgóslavneskan diplómat, Vinko Mir,
og leiddi það til giftingar 2. september
1961.
Hann var þá aðstoðarviðskiptaráð-
herra Júgóslavíu. Þau hófu búskap í
Ljubljana og eignuðust soninn Jón
Alexander Mir nokkru síðar.
Þar bjó hún fjarri ættmennum og
vinum, engir Íslendingar í nálægð. Þá
var önnur heimsmynd, ekkert inter-
net né skype og fjarlægðin á milli Ís-
lands og Júgóslavíu miklu meiri en
nú. Því voru heimsóknir til Íslands fá-
ar, kannski nokkrar á þessum tuttugu
árum.
Í Ljubljana ól Sigrún drenginn sinn
upp og þar gekk Jón í skóla og heyrði
allt í kring um sig önnur tungumál en
móðurmálið. Hef ég alla tíð dáðst að
þrautseigju þeirri er Sigrún sýndi
með því að gefast ekki upp við ís-
lenskukennsluna. Hún var góð fyrir-
mynd og góður kennari. Frá mínum
sjónarhóli er það dýrmæt gjöf sem
foreldrar, er búa langdvölum erlend-
is, gefa börnum sínum því í móður-
málinu búa rætur. Það vissi Sigrún.
Jón Alexander giftist síðar Ana
Núsu og eiga þau einn son, Ziga.
Sigrún skildi við eiginmann sinn
eftir langa sambúð og fluttist fyrst til
Lugano í Sviss en síðar til Balí. Þar
bjó hún til dauðadags og var skipuð
konsúll Íslendinga og síðar aðalkons-
úll. Hún tók virkan þátt í samfélagi
eyjarskeggja og má segja frá því að
Sigrún byggði hindúahof í garðinum
við hús sitt og kunnu nágrannarnir að
meta það, dekruðu hana og dáðu.
Við, Fjóla og ég, þökkum Sigrúnu
eftirminnilega dvöl á Balí en þar
dvöldum við á heimili hennar. Þökk-
um líka aðrar stundir sem nú eru góð-
ar minningar um kæra frænku og vin-
konu.
Við sendum Jóni Alexander, Ana
Núsu og Ziga innilegar samúðar-
kveðjur.
Karl Eiríksson.
Það hefur aldrei verið siður í okkar
fjölskyldu að setja á löng eftirmæli
um nána fjölskyldumeðlimi. Í þetta
eina sinn ætla ég að gera undantekn-
ingu. Við Sigrún vorum nánast eins
og systkin, feður okkar bræður og
hennar eini bróðir 10 árum eldri en
hún, ég einbirni. Þessi undantekning
helgast þó af þeirri staðreynd að
minningargreinar geta oft verið hinar
nauðsynlegustu heimildir. Í þessu til-
viki er það svo, því að Sigrún frænka
mín dvaldist erlendis nálega frá því að
við lukum stúdentsprófi 1954 og til
dánardags; fáir til frásagnar því hve
konan fór eigin leiðir í flestum grein-
um.
Sigrún lagði stund á þýsku og
þýskar bókmenntir við háskólann í
Hamborg og varð í kjölfarið löggiltur
dómtúlkur og skjalaþýðandi. Það
nýtti hún sér meðan hún var með ann-
an fótinn hér heima og m.a. kom hún
að þýsku riti föður síns, sem fjallaði
um refsirétt.
En þarna undir lok námsáranna
réðust örlög hennar. Hún kynntist
fjallmyndarlegum jógóslavneskum
verðandi stjórnarerindreka, Vinco
Mir, sem talaði sjö tungumál, og nú
bundu þau saman bækur sínar.
Reyndar var Sigrún enginn eftirbát-
ur manns síns um tungumálakunn-
áttu; hún talaði reiprennandi þýsku,
ítölsku, serbókróatísku, slóvensku,
auk íslensku og dönsku og áður yfir
lauk var hún orðin vel máli farin á
indónesísku. Reyndar gaf hún manni
sínum heldur ekkert eftir um glæsi-
leik, enda átti hún ekki langt að sækja
það; móðuramma hennar bar viður-
nefnið Ásdís fagra. Sigrún hét sjálf
fullu nafni Sigrún Ásdís.
Þau bjuggu víða vegna starfa Vinc-
os. Þar kom að hann varð einn af for-
stjórum hinna ríkisreknu útflutnings-
fyrirtækja þáverandi Júgóslavíu og
loks aðstoðarviðskiptaráðherra. Hins
vegar bjó Sigrún langdvölum í Ljú-
bljana, enda var Vinco Slóveníumað-
ur. Þar reistu þau sér afar glæst hús
með útsýn yfir borgina og þar ólst
upp einkasonurinn, Jón Alexander,
sem reyndist móður sinni einstaklega
góður sonur. Hann er rafmagnsverk-
fræðingur að mennt og býr og starfar
í Klagenfurt í dag. Og talar íslensku
eins og hann hafi alltaf búið á Íslandi.
Sigrún var mikil húsmóðir, afar góður
kokkur og gestrisin með afbrigðum.
Um nokkurra ára skeið hafði hún til
dæmis verið íslenskur konsúll í Júgó-
slavíu. Mér skilst hún hafi til dæmis
verið fánaberi íslenska ólympíuliðs-
ins. Og með reisn og sóma, auðvitað.
Þar kom að leiðir þeirra Vincos
skildi og hún fluttist til Lugano í
Sviss. En svo reisti hún með vinkonu
sinni til Balí. Það var eins og við
manninn mælt. Sigrún hafði alla tíð
kulvís verið, enda ekki holdamikil, og
hér var komið loftslag sem við hana
átti, eiginlega úr hálfgerðu postulíni.
Nú flutti hún sig um set. Síðustu 16 ár
ævinnar bjó hún í litlu þorpi skammt
utan við höfuðborgina, í senn umvafin
umhyggju og virðingu þorpsbúa, sem
hún sjálf lagði einnig til sitthvað gott.
Ólikt því sem viðtekið var hjá útlend-
inganýlendunni á Balí bar hún virð-
ingu fyrir siðum innfæddra og lét m.a.
reisa lítið hof í garði sínum. Þeir Ís-
lendingar sem til Balí komu á þessum
árum munu flestir hafa kynnst rausn
hennar þar. Þegar hörmungar
skemmdarverka dundu yfir hina frið-
sælu Balí var hún auðvitað fremst í
flokki þeirra sem unnu að hjálpar-
störfum. Sigrún hélt sig gjarna sem
glæsikonu, en var hins vegar hispurs-
laus í tali og bjó yfir heilbrigðri skyn-
semi gegn margs kyns hégóma. Hún
var raungóð, átti ríka kímnigáfu og
leit oft á hlutina óháð vanahugsun.
Hún var nefnilega ágætlega gefin og
góð manneskja.
Blessuð sé minning Sigrúnar
Sveinsson.
Sveinn Einarsson.
Sigrún Sveinsson
Þegar maður stendur frammi fyrir
því að þurfa að taka einhverja mik-
ilvæga ákvörðun getur verið gott að
setja niður á blað
kosti annars veg-
ar og galla hins
vegar.
Nú stendur
fyrir dyrum að
fara í umfangs-
miklar aðild-
arviðræður við
„vini“ okkar í
Evrópubandalag-
inu. En til hvers?
Vitum við ekki al-
veg nóg? Liggur þetta ekki bara
nokkurn veginn ljóst fyrir?
Ég þykist vita um eftirfarandi
kosti og galla, sem ég leyfi mér að til-
greina hér. Mér finnst reyndar list-
inn yfir kostina vera fullrýr! Getur
verið að ég hafi gleymt einhverju? Ef
ekki segir þá þessi upptalning ekki
alveg nóg?
Kostir:
1) Ef til vill meiri stöðugleiki.
2) Einhver tollalækkun á innflutning
og útflutning.
3) Fáum þá ódýrar innfluttar land-
búnaðarvörur frá Evrópu.
4) Fáum sendiráð frá öllum aðild-
arlöndunum inn í landið.
5) Getum fengið að taka upp evru eft-
ir einhvern tíma.
6) Getum þá lagt niður Seðlabankann
eða dregið úr starfsemi hans.
7) Allmörg störf fyrir nokkra fyrrver-
andi stjórnmálamenn og ýmsa fleiri.
Gallar:
1) Trúlega meira atvinnuleysi.
2) Íslenskur landbúnaður dregst
stórlega saman.
3) Verðum að vera með sendiráð í öll-
um aðildarríkjunum.
4) Verðum að borga Icesave upp í
topp með vöxtum.
5) Verðum að hætta hvalveiðum.
6) Verðum að hætta makrílveiðum.
7) Fiskimið okkar verða opnuð fyrir
aðrar Evrópuþjóðir fljótlega.
8) Missum yfirráð yfir landhelginni
utan 12 mílna.
9) Ríkissjóður Íslands fær ekki að
prenta evruseðla.
10) Ríkissjóður verður þess í stað að
taka erlend lán vegna umfram-
eyðslu.
11) Erlendir aðilar geta eignast ís-
lenska orku, íslenska vatnið og afla-
kvóta.
12) Óhemju mikill undirbúnings-
kostnaður (ca 7 milljarðar).
13) Mikill aðildarkostnaður.
14) Getum ekki gert viðskiptasamn-
inga við þjóðir utan ESB án sam-
þykkis ESB.
15) Eyðum dýrmætum tíma í aðild-
arviðræður í stað þess að nota hann
til þess að reyna að leysa vandamál
þjóðarinnar í sameiningu. Auk þess
koma völd íslenskra stjórmála-
manna til með að minnka, en ég veit
ekki, hvort það telst vera kostur eða
galli!
KRISTINN ÞORSTEINSSON,
eldri borgari.
Evrópubandalagið
Frá Kristni Þorsteinssyni
Kristinn
Þorsteinsson
Með breytingum á heilbrigðis-
lögum árið 1973 var heilsugæslu-
stöð sett á fót í Bolungarvík. Þar
með var lagður grunnur að al-
mennri læknisþjónustu og heilsu-
gæslu á staðnum. Fyrir þann tíma
var löng saga um setu læknis og
ljósmóður í Bolungarvík sem báru
ábyrgð á grunnþjónustu og unnu
samhliða að velferð bæjarbúa. Upp-
bygging og þróun heilsugæslu og
hjúkrunardeildar í Bolungarvík hef-
ur alltaf verið metnaðarfull, sam-
vinna starfsfólks árangursrík og
stöðugleiki starfsfólks verið mikill.
Slíkt skapar öryggi, hagkvæmni í
rekstri og markvissa þjónustu í
takt við þarfir íbúanna. Þannig hef-
ur aðgengi að heilbrigðisþjónustu
ávallt verið tryggt í heimabyggð.
Meginhluta þessa tímabils hefur
Bolungarvíkurbær stjórnað rekstri
þessara stofnana á farsælan hátt.
Sameining Heilbr.st. Bolungarvíkur
og Heilbr.st. Ísafjarðar var liður í
stefnu heilbrigðisyfirvalda til að
styrkja þjónustu og stjórn-
unarhætti beggja stofnana í því
augnamiði að ná fram hagræðingu.
Því miður er reyndin sú að um
beina yfirtöku var að ræða af hálfu
Heilbr.st Ísafjarðar. Sameiningin
fór í gegn án nokkurs samráðs við
starfsfólk Heilbr.st. Bolungarvíkur.
Á það skal bent að í 5. gr. reglu-
gerð um heilsugæslustöðvar frá
2007 segir: „Á hverri heilsugæslu-
stöð sem rekin er sem hluti af
stærri heilbrigðisstofnun skulu
starfa yfirlæknir og yfirhjúkr-
unarfræðingur sem bera faglega
ábyrgð á þjónustu stöðvarinnar,
annarsvegar gagnvart fram-
kvæmdastjóra lækninga og hins-
vegar gagnvart framkvæmdastjóra
hjúkrunar. Forstjóra og fram-
kvæmdastjóra heilbrigðisstofnunar
sem heilsugæslustöð tilheyrir er
skylt að hafa samráð við yfirlækni
og yfirhjúkrunarfræðing stöðv-
arinnar þegar sérmál hennar eru til
ákvörðunar.
Niðurstaðan af þessum breyt-
ingum er sú að þjónustan hefur
dregist verulega saman. Nefnum
hér nokkur atriði:
1.Viðvera læknis á heilsugæslu
minnkar a.m.k. um 25%. Samningur
við núverandi heilsugæslulækni
gildir fram að opnun ganganna og
þar með verður ekki lengur fastur
heimilislæknir í Bolungarvík.
2. Viðvera læknis á sjúkraskýli
minnkar um 75%.
3. Viðvera ritara minnkar um
50%.
Staða hjúkrunarfræðings er í al-
gerri óvissu, var 100% en er sem
stendur 10%, eða sem samsvarar
tveimur til fjórum tímum á viku.
5. Læknavakt flyst alfarið á Ísa-
fjörð.
Allar þessar breytingar raska
mjög þeirri grunnþjónustu sem
hingað til hefur tryggt öryggi íbú-
anna. Ein af hagræðingarráðstöf-
unum framkvæmdanefndarinnar
var að leggja niður bakvaktir
hjúkrunarfræðings á hjúkr-
unardeildinni. Við þetta skapaðist
óvissa og óöryggi meðal skjólstæð-
inga og starfsfólks deildarinnar og
með brotthvarfi læknis frá Bolung-
arvík verður öryggi þessa fólks enn
minna. Þá er furðuleg sú tilskipun
framkvæmdanefndar að sameina
skólahjúkrun í Grunnskólum Ísa-
fjarðarbæjar og Grunnskóla Bol-
ungarvíkur. Með
þessu er verið að
rjúfa tengsl milli
heilsugæslu Bolung-
arvíkur og Grunn-
skóla Bolungarvíkur
sem eru á sömu lóð.
Þetta eyðileggur far-
sæla samvinnu skól-
ans, foreldra og
heilsugæslunnar.
Mikilvægt traust mun
glatast og sú heild-
ræna fjölskyldu-
meðferð sem hefur
verið rekin í bæj-
arfélaginu verður að engu. Af fram-
antöldu metum við undirritaðar að
sameining þessara tveggja stofnana
hafi hvorki verið samkvæmt lögum
né skilað betri og markvissari þjón-
ustu fyrir Bolvíkinga. Okkur er
ljóst að endurmeta þarf forgangs-
röðun í heilbrigðismálum í Bolung-
arvík sem og annars staðar á land-
inu, en núverandi breytingar þýða
að í raun er verið að leggja heilsu-
gæslustöðina niður og koma á sam-
bærilegu þjónustustigi og á heilsu-
gæsluseljunum á Flateyri, Súðavík,
Þingeyri og Suðureyri. Þetta er óá-
sættanlegt. Hvað er til ráða? Við
teljum að bæjarfélagið Bolungarvík
sé fullfært um að bera ábyrgð á
rekstri heilsugæslu og hjúkr-
unardeildar í bænum. Það myndi
auka hagkvæmni að samhæfa fé-
lagsþjónustu aldraðra og fatlaðra
við rekstur heilsugæslu og hjúkr-
unardeildar. Ákvarðanataka um
heilbrigðismál yrði færð nær íbúum
bæjarfélagsins og skjólstæðingum
stofnananna. Þessi tillaga myndi
tryggja heilbrigðisþjónustu sem
veitt yrði af heilsugæslulækni,
hjúkrunardeildarstjórum, sjúkralið-
um og öðru góðu starfsfólki. Hvetj-
um við því heilbrigðis- og félags-
málayfirvöld, sem og bæjarstjórn
Bolungarvíkur, til að breyta núver-
andi fyrirkomulagi og fella þennan
málaflokk undir bæjarfélagið sjálft.
Misheppnuð sameining heil-
brigðisstofnana á Vestfjörðum
Eftir Sigrúnu Gerðu Gísladótt-
ur, Huldu Karlsdóttur og Írisi
Sveinsdóttur
» Allar þessar breyt-
ingar raska mjög
þeirri grunnþjónustu
sem hingað til hefur
tryggt öryggi íbúanna.
Íris Sveinsdóttir, Hulda Karlsdóttir og
Sigrún Gerða Gísladóttir.
Sigrún Gerða Gísladóttir er hjúkr-
unarfræðingur og MA í stefnumótun,
stjórnun og rekstri heilbrigðis-
þjónustu. Hulda Karlsdóttir er deild-
arstjóri við hjúkrunardeild. Íris
Sveinsdóttir er yfirlæknir heilsugæsl-
unnar í Bolungarvík.
Morgunblaðið birtir alla út-
gáfudaga aðsendar umræðugrein-
ar frá lesendum. Blaðið áskilur
sér rétt til að hafna greinum,
stytta texta í samráði við höfunda
og ákveða hvort grein birtist í um-
ræðunni, í bréfum til blaðsins eða
á vefnum mbl.is. Blaðið birtir ekki
greinar, sem eru skrifaðar fyrst
og fremst til að kynna starfsemi
einstakra stofnana, fyrirtækja
eða samtaka eða til að kynna við-
burði, svo sem fundi og ráð-
stefnur.
Móttaka aðsendra greina