Morgunblaðið - 16.09.2010, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2010
Svörtu sauðirnir Stundum bregður einhver fæti fyrir meinta vini sína og þá er viðkomandi svarti sauðurinn í hópnum. Hvort það á við um þessa sauði í Húsdýragarðinum skal þó ósagt látið.
Ómar
Málflutningur þing-
manna Samfylkingarinnar
undir forystu Jóhönnu
Sigurðardóttur forsætis-
ráðherra er dæmalaus og
rekja þau hrunið til
einkavæðingar bankanna
2003. Margoft hefur kom-
ið fram að betur hefði
mátt standa að einkavæð-
ingu Landsbankans og
Búnaðarbankans. Þó var
það svo að einkabankinn
Glitnir – sem aldrei hafði verið í eigu
ríkisins – féll fyrstur árið 2008. Það
eru staðreyndir sem Samfylkingin og
Jóhanna kjósa að muna ekki eftir.
Frasinn skal keyrður – dropinn holar
jú steininn. Jóhanna Sigurðardóttir
hefur nú setið í ríkisstjórn í rúm þrjú
ár eftir síðustu aldamót. Hún var og
ráðherra á seinni hluta seinustu aldar.
Hún var ráðherra í hrunstjórninni – en
það eru staðreyndir sem Samfylkingin
og hún sjálf kjósa að muna ekki eftir.
Jóhanna Sigurðardóttir hefur verið
þingmaður gagnrýninnar og ráðherra
hótana. Hún hefur á starfstíma sínum
lagt fram nokkur ágæt frumvörp á Al-
þingi – þó það nú væri – búin að vera
þingmaður í rúm 32 ár.
Í árafjöld lagði Jóhanna Sigurð-
ardóttir fram frumvörp sem áttu að
leiða til þess að verðtrygging yrði af-
numin, hún hefur beitt sér í þágu fá-
tækra, aldraðra og fatlaðra. Hún hefur
og verið talsmaður barnafjölskyldna og
jafnréttismála. Í dag er Jóhanna Sig-
urðardóttir forsætisráðherra og nú
loks í stöðu til að drífa sín hjartans
mál til framkvæmda. Hvað varð um
þessi réttlætismál Jóhönnu? Ha – hvað
er verðtrygging? Hún var í forsvari
þegar ráðist var eftirminnilega að öldr-
uðum þegar grunnlífeyrir þeirra var
skertur, barnabætur lækkaðar og at-
vinnuleysi náði nýjum hæðum. Hver
hefði trúað þessu á heilaga Jóhönnu?
Hún hefur kosið að festa sig í mál-
efnum, gjörðum og ákvörðunum
stjórnmálanna í upphafi aldarinnar.
Hún hefur kosið að taka þann pól að
gagnrýna löngu liðna atburði sem ekki
er hægt að breyta – til að dreifa at-
hyglinni frá eigin getuleysi nútímans.
Ekki benda á mig er
grunnstef Jóhönnu Sig-
urðardóttur. Forsætisráð-
herra hvers tíma getur
ekki skellt hurðum með
hótunum nái hann sínum
málum ekki í gegn – því
forsætisráðherrann hefur
valdið til að framkvæma. Í
forsætisráðherratíð Jó-
hönnu hafa bankarnir ver-
ið einkavæddir á ný – og
nú ekki bara tveir! Sú
einkavæðing þarfnast
rannsóknar. Einkavæðing
Vestia, dótturfélags Landsbankans,
sem er að stærstum hluta í eigu rík-
isins, hefur verið harkalega gagnrýnd
og jafnframt á það bent að lífeyrissjóð-
irnir stundi enn áhættumiklar fjárfest-
ingar.
Forsætisráðherra hefur ekki enn
haft forystu um setningu laga um inni-
stæðutryggingar. Óbókuð leyniskjöl og
lögfræðiálit flögra með bréfdúfum á
milli ráðuneyta og Seðlabanka og
bendir hver puttinn á annan. Leyni-
skjöl sem jafnvel leiða til himinhárra
skaðabóta á hendur íslenska ríkinu.
Hefur eitthvað breyst? Árið er 2010 –
við búum enn við allt of stórt banka-
kerfi, óvirkan innistæðutryggingasjóð,
óeðlilega einkavæðingu, ógegnsæi,
leyndarhyggju og hálfsannleik. Af
þessum sökum beinist gagnrýni Jó-
hönnu Sigurðardóttur á framkvæmd
einkavæðingar bankanna 2003 beint í
hjartastað þeirrar ríkisstjórnar sem
hún sjálf fer nú fyrir.
Eftir Vigdísi
Hauksdóttur
» Jóhanna Sigurðardóttir
hefur verið þingmaður
gagnrýninnar og ráðherra
hótana. Hún hefur á starfs-
tíma sínum lagt fram nokk-
ur ágæt frumvörp á Al-
þingi – þó það nú væri –
búin að vera þingmaður í
rúm 32 ár.
Vigdís
Hauksdóttir
Höfundur er lögfræðingur og er þingmað-
ur Framsóknarflokksins í Reykjavík.
Hefur eitthvað breyst?
Eins og flestum
er kunnugt liggur
fyrir Alþingi frum-
varp til breytinga á
búvörulögum. Til-
gangur breyting-
anna er að gera
mögulegt að fylgja
eftir ákvæði í gild-
andi lögum um út-
flutning mjólkur
sem framleidd er
umfram greiðslumark. Á grunni
þessara laga hefur verið gerður
samningur milli kúabænda og rík-
isins um starfsskilyrði mjólk-
urframleiðslunnar. Sá samningur
gildir til 31. desember 2014.
Kvótakerfi mjólkurframleiðsl-
unnar verður því a.m.k. svo lengi í
gildi. Þar sem framleiðsluferill
nautgriparæktarinnar er mjög
langur og allar breytingar taka
tíma, hefur Landssamband kúa-
bænda sett af stað stefnumót-
unarvinnu sem er ætlað að móta
hugmyndir um starfsumhverfi
greinarinnar á komandi árum.
Markmiðið er að auka samkeppn-
ishæfni hennar og lækka fram-
leiðslukostnað. Þar er allt undir,
líka kvótakerfið.
Ekkert einsdæmi
Af umræðu undanfarinna vikna
mætti halda að framangreint
ákvæði væri einstakt á heimsvísu.
Svo er alls ekki. Algjörlega sam-
bærilegt fyrirkomulag og lagt er
til í frumvarpinu er við lýði í öllum
þeim löndum þar sem mjólk-
urframleiðslan býr við kvótakerfi.
Nærtækustu dæmin eru aðild-
arríki Evrópusambandsins og
Noregur.
Kvótakerfi leigubifreiða
Hliðstæður við kvótakerfi
mjólkurframleiðslunnar er einnig
að finna í öðrum atvinnugreinum.
Dæmi um slíkt er
akstur leigubifreiða.
Alþingi Íslendinga
hefur skilgreint
markað fyrir leigu-
bílaakstur sem tak-
mörkuð gæði, sbr.
lög nr. 134/2001 um
leigubifreiðar. Á
grundvelli þessara
laga hefur sam-
gönguráðherra gefið
út reglugerð sem
segir til um há-
marksfjölda leyfa til
leigubifreiðaaksturs
í nokkrum sveitarfélögum lands-
ins; Reykjavík og nágrannasveit-
arfélög (560 leyfi), Akureyri (21),
Árborg (8) og Reykjanesbær og
nágrannasveitarfélög (41). Fjöldi
leyfa sem ráðherra ákveður fer
eftir tillögum Vegagerðarinnar,
að fenginni umsögn viðkomandi
sveitarstjórna, héraðsnefnda og
félaga leigubifreiðastjóra. Ef
brotið er gegn framangreindum
lögum og reglum varðar það leyf-
issviptingu og/eða sekt.
Tryggir stöðugt framboð
Rök samgöngunefndar Alþing-
is varðandi takmörkun á fjölda
leigubifreiða á sínum tíma, voru
m.a. að með því mætti tryggja
góða og örugga þjónustu. Slíkt
bæri að tryggja þar sem leigu-
bifreiðar væru mikilvægur hluti
af almenningssamgöngum hér á
landi. Um leið var lögunum ætlað
að tryggja eðlileg starfskjör
leigubifreiðastjóra. Framantalið
er því það almannaheill sem er
krafist, þegar takmörkuðum gæð-
um er útdeilt af hinu opinbera.
Sama gildir um mjólkurfram-
leiðsluna. Kvótakerfi í mjólk-
urframleiðslunni tryggir jafnt og
stöðugt framboð mjólkurafurða
og rekstrarumhverfi grein-
arinnar. Rétt er þó að taka fram
að sá munur er á verðlagningu
mjólkur og leigubifreiðaaksturs,
að neytendur hafa bein afskipti af
verðlagningu mjólkurafurða í
gegnum verðlagsnefnd búvöru.
Því er ekki til að dreifa með leigu-
bifreiðaksturinn, gjaldskrá fyrir
þá þjónustu er ákveðin af gjald-
skrárnefnd sem til staðar er á
hverri leigubifreiðastöð. Í þeirri
nefnd eru starfandi bílstjórar,
sem þó mega ekki vera í stjórn
stöðvarinnar eða stjórn starfs-
mannafélags hennar.
Innan og utan kerfis?
Til að stunda akstur leigu-
bifreiðar þarf leyfi, auk ýmissa
starfsréttinda. Til að markaðs-
setja mjólk á innanlandsmarkaði
þarf greiðslumark. Hvort tveggja
er skilmerkilega tekið fram í lög-
um. Hvorugt hefur verið hrakið
með úrskurði dómstóla. Akstur
leigubifreiðar án leyfis og mark-
aðssetning mjólkur utan greiðslu-
marks á innanlandsmarkað eru
sambærilegir hlutir. Ekki kemur
til greina að leigubifreiðastjórar
standi annað hvort „innan eða ut-
an kerfis“. „Kerfið“ er ekkert
annað en þau lög og reglur sem
gilda um starfsemina. Breytingar
á búvörulögum snúa að því að
setja í þau hliðstætt ákvæði og
verið hefur í lögum um leigu-
bifreiðar frá upphafi. Er ekki eðli-
legt að ríkisvaldið, sem sett hefur
lagaumgjörðina um þessar at-
vinnugreinar, geri mögulegt að
fylgja gildandi lögum eftir í báð-
um tilfellum?
Eftir Baldur
Helga
Benjamínsson
» Breytingar á bú-
vörulögum snúa að
því að setja í þau hlið-
stætt ákvæði og verið
hefur í lögum um
leigubifreiðar frá upp-
hafi.
Baldur Helgi
Benjamínsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssambands kúabænda.
Af mjólkurframleiðslu
og leigubifreiðaakstri