Morgunblaðið - 07.10.2010, Blaðsíða 22

Þórbergur var tals-
vert öðruvísi. Þegar
hann skrifaði okkur
bréfið til Láru vin-
konu spurði hann
Láru sína hvort hún
hefði tekið eftir því
hve sjaldan allt væri
í lagi – Lára og bréf-
ið auðvitað mest eða
meira öðruvísi en
allt.
Greinaflokkur Steingríms fjár-
málaráðherra í Fréttablaðinu 19.-
27. ág. sl. er svona bréf; og mættu
fleiri fylgja fordæminu og skrifa
þjóð sinni bréf, ekki síst for-
ystumenn í stjórnmálum, eftir að
hafa eins og Steingrímur „gengið á
sjónarhól mannlífs og atburða,
skyggnst um og horft jafnt um öxl
sem fram á veginn“ eins og segir
höfðinginn í upphafi bréfs.
Metsölubók Alþingis er svona
bréf; skýrsla Atlanefndar; Reykja-
víkurbréf Mogga, ca. fimmtíu bréf
síðan í september í fyrra, og mörg
fleiri bréf vinsæl og óvinsæl mætti
nefna.
Framtíðarsýn og
stefnumótun
Eftir lestur bréfa og útlendra
bréfa í samanburði fer að verða
ljóst um framtíðarsýn og stefnu-
mótun – hvernig byggja þarf þeim
tveim sem saman best geta sagt
okkur til með ábyrgum hætti hvers
vegna og hvernig leysum brýnust
þjóðmál í nútíð svo veki von, trú
og traust á framtíð og tækifæri,
sbr. bréf Steingríms og Páls.
Ómissandi samráði og samstarfi
um þá lilju njálusmíð er nægilega
góð yfirsýn byggð á traustri speki,
orðvísi og tölulegu eins og allir
vita og eiga að vita.
Til dæmis: Bandaríkjamenn eru
þúsund sinnum fleiri en Íslend-
ingar, skulda nettó ef skildi rétt
ca. 20 þúsund milljarða dollara,
sbr. í gær Skuldir og hnignun
Bandaríkjanna, mbl. 2. sep. ’10,
bls. 19, eða ca. 2.400 þúsund millj-
arða íslenskra króna og reka mest
ríkistryggt húsnæðislánakerfi.
Íslendingar skulda til sam-
anburðar ca. fimm þúsund millj-
arða íslenskra króna nettó og reka
mest einkavætt húsnæðislánakerfi.
Húsnæðislán
heimilanna
Ríkisstjórn og þjóðþing Banda-
ríkjaþegna gera sem sagt svo vel
við húsbónda sinn, þjóðina, að
ábyrgjast gegnum ríkissjóð og
seðlabanka flestöll húsnæðislán
landsmanna.
Húsnæðislánin seld heimiliseig-
endum (homeowners) mest lán til
þrjátíu ára með nafnvexti 4-6% og
slær nærri borgarastyrjöld þar í
landi ef reynt er að hnika þeim
vöxtum upp, t.d. eitt prósent, eins
og dæmi sanna.
Allt upp í loft?
Hvað yrði þá ef Bandaríkjaþegn-
ar hokruðu undir okkar opinberu
stefnu – okkar þrælsoki lögvarinna
fjötra, axlabönd og belti 100%
verðtryggingar og nafnvaxta hárra
og breytilegra að geðþótta selj-
enda almáttugra um verð, skil-
mála, arðsemi; og eftir sölu selja
sum kröfurnar þriðja aðila, ekki
síst lífeyrissjóðum svo þessir vog-
unarsjóðir/forráðamenn sjóðanna
njóti verðbólgu alls
staðar á plánetunni –
njóti þess hve eig-
endur lífeyrissjóðanna
þrælsoki heimilisláns-
ins staulast rollur í
skít við að draga kerr-
ur puntfífla til eigna-
stöðu og stjórn-
artauma út um allt í
hagkerfinu – eins og
puntfífill sé alvöru-
atvinnurekandi.
Þau þurfa hjálp!
Fáum dylst hve þolinmæði
landsmanna dvín, þrátt fyrir góð
og brýn bréf. Stjórnmálastéttin
þarf hjálp við stýri og stefnu svo
fái staðið á löppunum – t.d. gegn
gegndarlausri frekju hagsmuna-
samtaka í viðskiptalífi og þeirra
skuggaforystu sem enn ekkert sér
né lærir, þessir leirhausar með
gullaugun hamast t.d. enn glóru-
laust við að koma á ættarveldi
fiskikvótanna fyrir þær fáeinu fjöl-
skyldur sem enn telja sig eiga
sjávarútveginn.
Ekki síður frek óhemju virka
þau samtök landbúnaðar og co.
sem enn möndla hagskýrslum og
harðlæstu einkahagkerfi rík-
isstyrkt upp í háls; eins og sé
hjartans mál öllu í landbúnaði,
svona framlenging drómans bóta-
vinnu fátækt eins og fyrir daga
sjálfstæðis og lýðveldis.
Uppbygging
lífskjaranna
Ef spurt hvort megi byggja lífs-
kjör hér sambærileg við lífskjör
okkar nágrannaþjóða er vonandi
öllu ljóst nú hve ekki verða var-
anlega byggð eftir stíl 2007; né
heldur ef stoppar ekki framleiðslan
á hagrænum og pólitískum hryll-
ingi; ekki heldur ef engin áhersla
né þróun því sem skapar þjóð-
artekjur og hagvöxt úr ólíkum úr-
vinnslu- og fullvinnslugreinum sem
færar eru að skapa þann virð-
isauka sem einn dugar til að forða
okkur frá fátækt samanburði.
Lærdómsríkt er að horfa til
Dana sem samhliða fullri ESB-
aðild um áratugaskeið selja nýjar
afurðir öllum heimshornum nýjum
og nýjum mörkuðum um leið og
passa vandlega og bæta viðskipta-
kjör, lánshæfi, samkeppnishæfni,
þekkingu og aðferðafræði, ný tæki-
færi og áhrif, t.d. á setningu laga
og reglugerða ESB, þátttöku í
nýrri þróun, nýjum greinum, efla
tækifæri til náms og starfs, bú-
setu, framhaldsnáms með öðrum
þjóðum og áfram veginn.
Höfum við
efni á því?
Spurt er: Höfum við þá ekki efni
á því að vera öðruvísi en allt?
Svar: Kyrrstöðusinnar í Evrópu-
málum – ekki síst þau sem vilja
aftur til fortíðar og/eða draga Ís-
land mest alveg burt úr eðlilegu
samstarfi við útlönd – verða að
benda á skárri framtíðarsýn ef þau
hafna auknu samráði og samstarfi
við Evrópu.
Að öðrum kosti er allt þeirra
orðaskak mest hjal og bull sem í
framkvæmd fær tæpast endað í
öðru en fátækt samanburði – fá-
tækt inneftir og úrleiðis í veröld-
inni alveg eins og í sögu Sum-
arhúsa-Bjarts.
Eru Íslendingar
öðruvísi en allt?
Eftir Jónas Gunnar
Einarsson
Jónas Gunnar Einarsson
»Ríkisstjórn og þjóð-
þing Bandaríkja-
þegna gera svo vel við
húsbónda sinn, þjóðina,
að ábyrgjast gegnum
ríkissjóð og seðlabanka
flestöll húsnæðislán
landsmanna.
Höfundur er rithöfundur.
22 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. OKTÓBER 2010
Bréf til blaðsins
Mönnum hefur orðið tíðrætt um
breytingar á ríkisstjórninni að und-
anförnu og einkum hafa stjórnarand-
stæðingar verið
iðnir við að benda
á hve margir af
ráðherrum rík-
isstjórnarinnar
hafi verið félagar
í Alþýðu-
bandalaginu áður
en þeir gerðust
félagar í Samfylk-
ingunni eða
Vinstri grænum.
Íslendingar hafa lengi verið mjög
„partískir“ í pólitíkinni. Þannig hafa
sjálfstæðismenn verið kallaðir
skammaryrðinu íhald af vinstri-
mönnum, en vinstrimenn, bæði fyrr-
verandi félagar í sósíalistaflokknum
og Kvennalistanum, að maður tali nú
ekki um Alþýðubandalagið, verið
kallaðir skammaryrðinu komm-
únistar af hægrimönnum og jafnvel
alþýðuflokksmönnum, sem í staðinn
fengu að heyra skammaryrðið hækja
íhaldsins.
Í mínum augum skipta svona
skammaryrði engu máli og reyndar
á það ekki að skipta neinu máli úr
hvaða flokki menn koma eða hafa
verið félagar í. Það eina sem skiptir
máli er hvern mann þeir hafa að
geyma. Í gegnum tíðina hef ég
kynnst mönnum úr öllum flokkum og
tengst sumum þeirra nánum bönd-
um og ekki getað séð nokkurn mun á
þeim eftir því hvaða flokk eða flokka
þeir hafa aðhyllst. Allt hefur þetta
fólk lagt á það höfuðáherslu að vinna
landi og þjóð sem mest gagn og af
sem mestum heilindum. Sjálfur hef
ég sem sjálfstæðismaður ekkert á
móti því að vera kallaður íhald. Það
þarf ekki annað en að fletta upp í
orðabókum eða alfræðiritum eins og
Encyclopedia Britannica til þess að
sjá að þetta er ekki viðurnefni sem
þarf að skammast sín fyrir. Orðið
afturhald er aftur á móti hið mesta
skammaryrði og fólk sem haldið er
slíku hugarfari er að að finna í öllum
flokkum. Stefnur í stjórnmálum
eru ekki endilega slæmar þótt þær
hafi á sér ljótt orð.
Orðið kommúnismi þýðir einfald-
lega sameignarstefna og það var hin
upphaflega hugsjón Karls Marx. En
Sovétrússar klúðruðu þessu með því
að setja á laggirnar verri ógn-
arstjórn en keisarastjórnina sem
þeir steyptu af stóli. Íhaldið á Íslandi
sagði skilið við hið gamla góða bláa
íhald eins og það gerðist best á
Norðurlöndum og í Bretlandi og
lagðist í stjórnlausa frjálshyggju
sem endaði með ósköpum í hruninu
svonefnda. Þetta eru tvö góð dæmi
um stjórnmálastefnur sem geta látið
gott af sér leiða en er klúðrað af
óhæfum „stjórnmála“-mönnum. All-
ar stjórnmála-stefnur þurfa gott að-
hald og skýrar reglur sem geta
tryggt að þær séu ekki misnotaðar af
óheiðarlegum mönnum. Ég á ekki
von á því að „allaballastjórnin“ muni
reynast verr en fyrrverandi vinstri-
stjórnir eða íhaldsstjórnir sem farið
hafa á undan þeim. Ég vona bara að
hún geri eitthvað af viti og henni tak-
ist að leiðrétta þótt ekki væri nema
brot af vitleysunum sem framdar
hafa verið á undanförnum árum og
áratugum.
HERMANN ÞÓRÐARSON,
fyrrverandi flugumferðarstjóri.
„Allaballastjórnin“
Frá Hermanni Þórðarsyni
Hermann
Þórðarson
Eigum við Eyjamenn að sætta okkur
við gjaldskrárhækkun Herjólfs aftur
og aftur? Ég segi nei. Máli mínu til
stuðnings bendi
ég á verðskrá
Herjólfs, 40 miða
kort kostaði 23.
janúar 2007
14.400 kr. Þremur
árum síðar, 26.
janúar 2010,
21.360 kr. eða
hækkun um 48%.
Samkvæmt
fyrstu áætlun fyr-
ir siglingar Herj-
ólfs í Landeyjahöfn áttu fullorðnir að
borga 500 kr. fyrir farið og 1.000 kr.
fyrir bíl. Fargjöldin enduðu hins veg-
ar þannig að fullorðnir greiða 1.000
kr. fyrir farið og 1.500 fyrir bílinn.
Það er líka rétt að benda á mikinn
sparnað í olíukostnaði og mannahaldi
á skipinu eftir að það fór að sigla upp
í Landeyjahöfn. Á sínum tíma sam-
þykkti Alþingi Íslendinga að leggja
5,6 milljarða í framkvæmdina við
Landeyjahöfn ef mig minnir rétt en
nú er sagt að kostnaðurinn sé ca 4,5
milljarðar. Og í hvað fór mismun-
urinn? Væri ekki hægt að nota hann
til að ljúka hafnargerðinni í stað þess
að hækka fargjöld og auka álögur á
íbúa Vestmannaeyja?
Mér finnst við Eyjamenn ekki
vera ölmusufólk enda leggjum við
þjóðarbúinu til miklar tekjur í gegn-
um sjávarútveginn. Auk þess má t.d.
benda á að kostnaðurinn við Bolung-
arvíkurgöng var áætlaður 5 millj-
arðar en endaði í 6,5 milljörðum.
Enginn borgar fyrir að aka í gegnum
göngin, ekki heldur Siglfirðingar og
nágrannar sem nú aka í gegnum
Héðinsfjarðargöng. Þau kostuðu 12
milljarða. Ég óska þessum sveit-
arfélögum og íbúum þar, og lands-
mönnum öllum auðvitað, til hamingju
með þessar vegabætur. Í öllum
landshlutum má nú finna jarðgöng
þar sem engin vegagjöld eru inn-
heimt. En á meðan er gjaldtaka á
vegleiðinni til og frá Eyjum. Auk
þess var flug til Eyja niðurgreitt en
ekki lengur. Fargjaldið í flugið er
þannig að venjulegt fólk getur ekki
nýtt sér þann möguleika.
Vandi okkar er sá að við höfum
ekki aðra valkosti ef Herjólfs nýtur
ekki við. 4.200 íbúar í Vest-
mannaeyjum treysta á örugga veg-
tengingu og við erum tilbúnir að
greiða sanngjarnt verð fyrir slíkt. En
er það réttlætanlegt að Eyjamenn
einir og gestir þeirra þurfi að greiða
fyrir samgönguframkvæmdir? Eyja-
menn greiða eins og aðrir landsmenn
sína skatta sem eiga að renna til
vegamála en gjaldtaka í Herjólf er
ekkert annað en sérskattur á Eyja-
menn.
Væri ekki réttast að hækka bíla-
skattana þannig að allir borguðu það
sama til vegamála og ferju?
Nýir tímar, réttlæti og jöfnuður í
samgöngumálum.
ÓSKAR ELÍAS ÓSKARSSON,
Faxastíg 5, Vestmannaeyjum.
Mótmæli fyrirhugaðri
gjaldskrárhækkun Herjólfs
Frá Óskari Elíasi Óskarssyni
Óskar Elías
Óskarsson
Það gladdi mig að
vita nágranna minn
Björgvin G. Sigurðs-
son aftur sestan á Al-
þingi. Ekki vegna þess
að ég eigi þar von
stórra afreka en
Björgvin þekki ég
samt af smekkvísi um-
fram það sem gætir í
fari varamanns hans,
Önnu Margrétar Guð-
jónsdóttur.
Síðasta dag sinn í þingsetu nýtti
þingkonan til að útlista í Spegli Rík-
isútvarpsins hvernig fá mætti heilt
gróðurhús fyrir fullveldi þjóðarinnar.
Öllu ósmekklegra verður ásetnings-
brot þingmanns varla. Þingmenn
þjóðarinnar eru eiðsvarnir Stjórn-
arskrá lýðveldisins en sá eiðstafur er
framsettur til að verja lýðræði okkar,
mannréttindi borgaranna og síðast
en ekki síst fullveldi Íslands.
Í stuttu máli gerði Anna Margrét, í
viðtali við Gunnar Gunnarsson
fréttamann, grein fyrir þeim fyr-
irætlunum að afla svokallaðra aðlög-
unarstyrkja til byggingar á ylrækt-
arveri á Suðurnesjum sem sæi
Evrópu allri fyrir tómötum. Verk-
efnið væri hluti af því að fela Evrópu-
sambandinu lausn á at-
vinnuleysi,
byggðaþróun og upp-
byggingu á Suð-
urnesjum og yrði þá
notast við öllu vís-
indalegri og vandaðri
vinnubrögð en Íslend-
ingar hafa áður fengið
að kynnast.
Nú má hver trúa því
sem vill að hjá Evrópu-
sambandinu séu til full-
komnar uppskriftir að
því hvernig kveða eigi
niður atvinnuleysi og koma á hinni
allra bestu byggðaþróun. Það vekur
engu að síður furðu að innan ESB-
ríkjanna fer lítið fyrir því að aðferð-
um sem þessum sé beitt enda eru þar
víða fólksfáar sveitir og atvinnuleysi
er talið í tugum prósenta þar sem
verst er í byggðum, t.d. í Oulu í Norð-
ur-Finnlandi. Þar er talið að atvinnu-
leysi meðal ungs fólks fólks fari langt
yfir 50%.
Af orðum þingmannsins mátti þó
merkja að aðstoð sú sem hún hefur
nú milligöngu um fyrir Suð-
urnesjamenn sé sérstaklega sniðin
fyrir lönd sem ekki eru í Evrópusam-
bandinu en Evrópusambandið hefur
sérstakan hug á að verði þar. Aðlög-
unarstyrkirnir eru vitaskuld styrkir
fyrir þá sem laða þarf inn í ESB en
eftir það megum við líkt og indjánar
á verndarsvæðum búast við að áhug-
inn á okkur fari dvínandi.
Víst eru allar hugmyndir til auk-
innar atvinnusköpunar á Suð-
urnesjum vel þegnar og verðlauna-
vert að menn beini sjónum sínum þar
að. Sem uppalningur í gróðurhúsum
hefi ég nokkrum sinnum á und-
anförnum áratugum fylgst með um-
ræðu um það að risastór ylræktarver
rísi á Íslandi. Vonandi er að sá
draumur rætist en tómatarækt er af
mörgum ástæðum síst þeirra hug-
mynda sem fram hafa komið þar sem
vigt þeirra er há miðað við verðmæti,
en flutningur langur. Mér segir raun-
ar svo hugur að það muni síst flýta
fyrir þeim áætlunum að fá til þessa
hina vísindalegu byggðastjórnun
Önnu Margrétar og Evrópusam-
bandsins.
Fullveldi fyrir gróðurhús
Eftir Bjarna
Harðarson
Bjarni Harðarson
»Nú má hver trúa því
sem vill að hjá Evr-
ópusambandinu séu til
fullkomnar uppskriftir
að því hvernig kveða
eigi niður atvinnu-
leysi …
Höfundur er bóksali.