Morgunblaðið - 11.01.2011, Blaðsíða 19

MINNINGAR 19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. JANÚAR 2011
Vertu alltaf hress í
huga
hvað sem kann að
mæta þér.
Lát ei sorg né böl þig buga.
Baggi margra þungur er.
Treystu því, að þér á herðar
þyngri byrði’ ei varpað er
en þú hefir afl að bera.
Orka blundar næg í þér.
(Erla skáldkona)
Upp í huga minn koma þessar ljóð-
línur þegar ég minnist elskulegrar
mágkonu minnar, Dórótheu Antons-
dóttur, sem kvaddi þennan heim á
nýársnótt. Hún var svo sannarlega
hress í huga.
Ég kynntist Dollu, en það var hún
alltaf kölluð, þegar hún og Þorsteinn
bróðir minn fóru að draga sig saman
og úr varð farsælt hjónaband.
Dolla var fögur Víkurmær og okk-
ar auður að fá hana í fjölskylduna.
Hún og Þorsteinn voru glæsilegt
par. Samgangur á milli okkar fjöl-
skyldna var mikill og góður og aldrei
bar skugga á.
Dolla var myndarleg húsmóðir og
bar heimilið þess vitni. Hún saumaði
mikið á sig og börnin. Stundum vor-
um við saman við saumaskap og voru
það góðar stundir. Einnig ferðuð-
umst við fjölskyldurnar mikið saman
og var það ógleymanlegur tími.
Ég var heppin að hafa fengið að
ganga með Dollu lífsins veg en hún
var einstök kona, æðrulaus og alltaf
létt í lund.
Elsku Dolla, þú varst ljós í lífi okk-
ar.
Nú eru þau hjónin sameinuð á ný,
en Þorsteinn lést árið 2004.
Dolla greindist með MS-sjúkdóm-
inn fyrir um aldarfjórðungi. Frá
árinu 2002 dvaldist hún á Sjálfs-
bjargarheimilinu í Hátúni 12. Þar
hlaut hún einstaka umönnun og eru
öllu starfsfólki færðar hjartans
þakkir fyrir störf þess sem unnin eru
af hugsjón og kærleika.
Ég sendi móður Dollu og systk-
inum samúðarkveðjur.
Elsku börnin hennar, Anton,
Helgu, Þorbjörgu og fjölskyldur
þeirra, bið ég Guð að styrkja í sorg-
inni.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(Vald. Briem)
Helga frænka.
Nú á kveðjustund rifjast upp góð
minningabrot úr æsku.
Hún Dolla, mamma bestu vinkonu
minnar, vinkona mömmu minnar,
hún Dolla á móti sem margir vissu
ekki hvort væri Olla eða Dolla eða
hvor var hvað.
Þessi fallega kona sem rækti
heimili sitt svo vel, var alltaf vöknuð
eldsnemma og búin að hafa sig til
þegar litlar stelpur opnuðu annað
augað. Fannst líka óskaplega gott að
njóta góðra sólardaga í sólbaði,
hlustandi á útvarpssöguna á Rás eitt.
En það voru ekki bara sólardagar í
Norðurgarðinum, eitt sinn var svo
mikill bylur að ekki sást yfir í okkar
hús. Þá vildi Dolla ekki að ég færi
heim í slíku óveðri og fékk ég því að
smakka á fýlnum sem soðinn hafði
verið um morguninn og er mér enn í
fersku minni lyktin sem kom úr
þvottahúsinu. Þetta er mín fyrsta og
eina reynsla af þessum þjóðarrétti
Mýrdælinga sem Dolla kunni svo
sannarlega að meta en ungri stelpu
fannst nú heldur ókræsilegt spikið
sem hún borðaði þó af bestu lyst.
Dóróthea Antonsdóttir
✝ Dóróthea Antons-dóttir var fædd í
Vík í Mýrdal 30. októ-
ber 1950. Hún lést á
Sjálfsbjargarheimil-
inu Hátúni 12, 1. jan-
úar 2011.
Útför Dórótheu var
gerð frá Stórólfs-
hvolskirkju 7. janúar
2011.
Það er eins og gerst
hefði í gær, en árin
hafa liðið á ógnar-
hraða. Með ótrúlegum
dugnaði náði Dolla að
fylgjast með börnum
sínum vaxa úr grasi og
barnabörnunum fjölga
einu af öðru þrátt fyrir
erfitt hlutskipti og
veikindi sem með tím-
anum drógu úr henni
allan mátt.
Elsku Helga, Anton
og Þorbjörg, minning
ykkar um yndislega foreldra er dýr-
mætar perlur, fjársjóður sem ekki er
alltaf sjálfgefinn.
Mig langar að þakka Dollu og
Steina samfylgdina og góða um-
hyggju fyrir heimaalningnum í
Norðurgarðinum.
Guðrún Guðjónsdóttir.
Árið 2011 var nýgengið í garð þeg-
ar hún Dóróthea Antonsdóttir eða
Dolla, eins og við kölluðum hana allt-
af, kvaddi þetta jarðlíf.
Kynni okkar hófust í Skógaskóla
þar sem við vorum í heimavistar-
skóla ásamt Þorsteini Árnasyni, sem
síðan varð eiginmaður hennar.
Árið 1973 hófum við byggingu
húsanna okkar við Norðurgarð á
Hvolsvelli og þar með urðum við ná-
grannar og ævilöng vinátta varð,
sem aldrei bar skugga á.
Hart var lagt að sér við að eignast
húsnæði, ala upp börnin og skemmta
sér en samvinna og samgangur var
mikill milli heimilanna. Það ber að
þakka. Dolla var mikil húsmóðir og
saumaskapur var hennar áhugamál
og naut hún sín við saumavélina að
sauma föt á börnin og sig, enda hafði
hún alla tíð mikinn áhuga á tísku.
En líf Dollu var ekki dans á rósum.
Eftir að hún flytur á Hvolsvöll grein-
ist hún með MS-sjúkdóminn, sem
var ekki mikið þekktur þá. Upp frá
því fer hún að hafa skerta hreyfigetu.
Árin líða og sjúkdómurinn tekur
völdin, hún hættir að geta unnið utan
heimilis, en Steini og Þorbjörg hjálp-
ast að við að aðstoða hana heima.
Árið 1997 ákveða þau að flytja til
Reykjavíkur þar sem meiri þjónustu
var að fá fyrir hana. Einstakt var hve
Steini var natinn við hana og bar
hennar velferð fyrir brjósti, en síðan
veikist hann og fellur frá árið 2004.
Var það henni mikill missir þó hann
hafi verið búinn að undirbúa hennar
framtíð eins vel og hann gat.
Var Dolla þá orðin vistmaður í Há-
túni 12 þar sem börnin ásamt Helgu
mágkonu hennar og starfsfólki hugs-
uðu vel um hana enda sagði hún oft:
„Það eru allir svo góðir við mig.“
Þau ár sem Dolla dvaldi í Hátún-
inu fór ég til hennar á miðvikudögum
en það voru okkar dagar. Þá gerðum
við eitthvað saman, fórum í göngutúr
um nágrennið ef gott var veður,
hlustuðum á Álftagerðisbræður eða
spjölluðum um liðna tíma.
Síðustu tvö ár hafa verið henni erf-
ið. Hrakaði heilsu hennar mjög og
átti hún erfitt með tjáskipti. Aldrei
komum við til hennar öðruvísi en hún
fagnaði manni og segði allt gott. Hún
kvartaði aldrei yfir hlutskipti sínu
eða fötlun.
Viljum við þakka henni samfylgd-
ina, hún hefur kennt okkur margt.
Aðstandendum öllum vottum við
dýpstu samúð.
Blessuð sé minning hennar.
Ólafía og Guðjón.
Það er einstakt lán
fyrir mig að hafa náð
að þekkja Soffíu í 12 ár,
þrátt fyrir að hún hafi verið orðin 85
ára þegar ég kynntist henni fyrst.
Nærvera Soffíu var notaleg og hún
gaf frá sér hlýju og væntumþykju.
Hún var æðrulaus og lét fátt slá sig út
af laginu. Það var eitthvað við fas
hennar, viðhorf og hvernig hún lifði
lífinu sínu sem gerði það að verkum
að það var auðvelt að bera virðingu
fyrir henni. Alveg fram á síðasta dag
fylgdist hún vel með fjölskyldu sinni
og vissi hvað hver og einn hafði fyrir
stafni hverju sinni. Hún gat alltaf sagt
manni hver hafði komið í heimsókn og
hvað var að frétta af fjölskyldunni.
Að koma heim til Soffíu var eins og
ferðalag aftur í tímann, hver og einn
hlutur hafði sína sögu að segja. Heim-
ili Soffíu hafði ekki mikið breyst frá
því hún flutti inn ásamt Júlíusi eig-
inmanni sínum árið 1957. Veggfóðrið,
húsgögnin, stofugardínurnar, eldhús-
innréttingin og meira að segja sumt
af flíkunum sem Soffía klæddist gerði
Soffía Guðmundsdóttir
✝ Soffía Guðmunds-dóttir fæddist á
Landamóti á Hánefs-
staðaeyrum í Seyðis-
firði 3. júlí 1913. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Seyðisfjarðar 31. des-
ember 2010.
Útför Soffíu fór
fram frá Seyðis-
fjarðarkirkju 8. jan-
úar 2011.
það að verkum að sú
upplifun varð enn
sterkari. Soffía hafði
gaman af því að segja
sögur af sínum yngri
árum og alltaf var gam-
an að hlusta á hana
rifja upp góðar minn-
ingar. Stundum þegar
gengið var inn til Soffíu
og hún varð ekki vör
við það heyrðist hún
syngja hástöfum með
tónlist í útvarpinu. Hún
hafði gaman af lífinu og
hló mikið.
Soffía var sjálfstæð, vildi búa og
hugsa um sig sjálf eins lengi og hún
gat. Hún bakaði afar bragðgóða
skúffuköku með rommbragði fyrir
gesti fram á 95 ára aldur. En eftir að
sjónin versnaði jókst rommbragð af
kökunni, því Soffía sá ekki hvað hún
setti mikið magn. En kakan var ekki
síðri fyrir vikið. Soffía gaf mikið af sér
og var góð fyrirmynd. Sá eiginleiki að
vera lífsglaður og æðrulaus í nánast
heila öld er alveg einstakur hæfileiki
og gæfa. Þetta sambland, heimilið,
sögurnar, hlýleg nærveran og síðast
en ekki síst lífsgleðin gerði það að
verkum að mér fannst ég alltaf fara
frá Soffíu bjartsýnni á lífið.
Það er lán að fá að kynnast konu
eins og Soffíu. Með því að koma til
dyranna eins og hún var klædd
kenndi hún visku og lífsleikni sem
margir gætu tekið sér til fyrirmynd-
ar.
Regína Ólafsdóttir
Fyrir nokkrum
dögum birti Seðla-
bankinn skýrslu undir
heitinu »Pen-
ingastefnan eftir
höft«. Við fyrstu sýn
virðist þetta vera
vönduð skýrsla, eink-
um fyrir þær sakir, að
Seðlabankinn íhugar
loks að taka upp
»fastgengi undir
stjórn myntráðs«.
Fyrirkomulag myntráðs gengur
jafnframt undir nafninu »reglu-
bundin peningastefna«.
Seðlabankinn virðist ekki vita,
að þessa peningastefnu, »fastgengi
undir stjórn myntráðs«, er ekki
hægt að framkvæma undir stjórn
seðlabanka. Leggja verður niður
Seðlabankann og taka upp Myntr-
áð. Sparnaður af þessu verður um-
talsverður.
Torgreind peningastefna hef-
ur valdið skaða
Þegar fjallað er um pen-
ingastefnur er mikilvægt að skilja
þá viðurkenndu forsendu, að
ómögulegt er að ná fram eftirfar-
andi þremur markmiðum sam-
tímis:
1. Halda gengi stöðugu.
2. Leyfa óheft flæði fjármagns.
3. Reka torgreinda pen-
ingastefnu (sjálfstæða pen-
ingastefnu).
Sú torgreinda peningastefna
sem hér hefur verið við lýði frá
1920, leyfir því ekki að haldið sé
samtímis föstu gengi og jafnframt
óheftu flæði fjármagns. Afleiðingar
þess að streða gegn þessari stað-
reynd birtast meðal annars í
99,95% verðrýrnun íslensku krón-
unnar gagnvart þeirra dönsku.
EES-aðildin, ef haldið verður til
streitu, krefst að flæði fjármagns
verði óheft (liður 2). Ef hindra á
verðbólgu af völdum gengislækk-
ana, þá verður að viðhalda fast-
gengi (liður 1). Öllum ætti því að
vera ljóst, að torgreind pen-
ingastefna mun ekki ganga betur
framvegis en hingað til.
Þessi staðreynd ætti að vera
Seðlabankanum augljós. Svo er þó
ekki, því að umfjöllun bankans um
»fastgengi undir stjórn myntráðs«
er grunnhyggin og hlutdræg. Það
hól sem bankinn fékk fyrir að
fjalla um myntráð, er því það eina
vingjarnlega sem hægt er að segja
um skýrsluna.
Stórgölluð skýrsla
Seðlabankans
Það kemur greinilega fram í
skýrslu Seðlabankans, að allar
vangaveltur snúast eingöngu um
réttlætingu á þeirri slæmu stefnu
að ganga í Evrópuríkið og taka
upp evru. Aðeins til málamynda er
fjallað um aðra kosti.
Í skýrslunni kemur fram það
álit, að gjaldeyrissjóður myntráðs
yrði að vera 488 ma.kr. Samkvæmt
Seðlabankanum sjálfum voru pen-
ingar (ávísanir á Seðlabankann)
um 33 milljarðar króna, í lok októ-
ber 2010. Því ættu 40-50 milljarðar
króna að fullnægja gjaldeyrisþörf
myntráðs.
Ekki kemur til álita, að myntráð
liggi með gjaldeyri sem nemur
jafnvirði innistæðna í viðskipta-
bönkunum. Þörf fyrir gjaldeyri
geta viðskiptabankarnir sjálfir
leyst, til dæmis með gjaldeyr-
issamningum við erlenda banka.
Auðvitað eiga innistæður í bönk-
unum að vera í vinnu hjá við-
skiptavinum þeirra, en ekki í
geymslum Seðlabank-
ans á kostnað ríkisins.
Enn einn misskiln-
ingur er, að Seðla-
bankinn virðist ekki
skilja að myntráð er
ekki »lánveitandi til
þrautavara«. Það er
einn af stóru kostum
myntráðs, að fjár-
munir almennings eru
ekki lagðir undir í því
fjárhættuspili. Hvern-
ig væri staða landsins,
ef meira hefði verið af
lánsfé í Seðlabankanum, þegar
bankarnir féllu? Því hefði öllu ver-
ið sóað til einskis, samanber stöðu
Írlands.
Ég hef fært rök fyrir því, að
heppilegast sé að hafa bæði evru
og bandaríkjadal til baktryggingar
krónu, sem gefin væri út af mynt-
ráði. Hentugast er að nota banda-
ríkjadal og evru sem stoðmyntir til
helminga (50%+50%). Slíkt kerfi
myndi leysa okkur undan alþjóð-
legum breytingum á gengi gjald-
miðla, sem eru fyrst og fremst
fólgnar í innbyrðis breytingum á
gengi þessara tveggja mynta.
Barnalegar villur einkenna
skýrsluna
Bankinn verður ber að alls kon-
ar barnalegum meinlegum villum,
eins og þeirri að rugla saman
seðlabanka og myntráði, sem harla
fátt eiga sameiginlegt. Þá er full-
yrt, að »myntráðið virkaði þannig
að í hvert skipti sem Seðlabankinn
gæfi út íslenskar krónur, þyrfti
hann að kaupa jafngildi þeirra í
evrum«. Þessu er auðvitað ekki
svona farið, því að sá aðili sem
þarfnast gjaldmiðils myntráðsins
verður þvert á móti að kaupa hann
af myntráðinu.
Þá segir í skýrslunni að »söfnun
og viðhald mikils gjaldeyrisforða
yrði kostnaðarsamt«. Þetta er
rangt, því að gjaldeyrissjóður
myntráðsins er settur í vinnu með
kaupum á erlendum ríkisskulda-
bréfum og skilar því sem nefnt er
myntgróði. Megnið af hagnaði
myntráðsins rennur til ríkissjóðs,
því að enginn fengur er söfnun
hagnaðar hjá myntráðinu.
Í skýrslunni er þeirri gömlu
tuggu haldið til haga, að »Argent-
ína hafi notast við myntráð á ár-
unum 1991-2002«. Þetta er rangt,
því að einungis eitt atriði af mörg-
um sem einkenna myntráð, var til
staðar hjá argentíska seðlabank-
anum. Ýtarlega umfjöllun um þetta
er til dæmis auðvelt að finna eftir
hagfræðinginn Steve H. Hanke.
Tilgangur Seðlabankans með
skýrslugerðinni er að þjóna ráða-
gerðum ríkisstjórnarinnar, að
koma landinu undir yfirráð Evr-
ópuríkisins. Liður í þeirra viðleitni,
er að færa falsrök fyrir því að evr-
an ein sé til þess fallin að verða
stoðmynt krónunnar og helst vilja
höfundar hennar innlimun Íslands
og evru sem gjaldmiðil landsins.
Sjálfstæði Seðlabankans er gam-
anleikur með harmsögulegum
grunntóni.
Íhugar Seðlabank-
inn upptöku „fast-
gengis undir stjórn
myntráðs?“
Eftir Loft Altice
Þorsteinsson
Loftur Altice
Þorsteinsson
» Sú torgreinda pen-
ingastefna sem hér
hefur verið við lýði frá
1920, leyfir ekki að hald-
ið sé samtímis föstu
gengi og óheftu flæði
fjármagns.
Höfundur er verkfræðingur
og vísindakennari.
Morgunblaðið birtir minningargreinar endurgjaldslaust alla útgáfudaga.
Skil | Greinarnar skal senda í gegnum vefsíðu Morgunblaðsins. Smellt á reitinn
Senda inn efni á forsíðu mbl.is og viðeigandi efnisliður valinn.
Skilafrestur | Ef óskað er eftir birtingu á útfarardegi verður greinin að hafa
borist eigi síðar en á hádegi tveimur virkum dögum fyrr (á föstudegi ef útför er
á mánudegi eða þriðjudegi). Þar sem pláss er takmarkað getur birting dregist,
enda þótt grein berist áður en skilafrestur rennur út.
Lengd | Minningargreinar sem birtast í Morgunblaðinu séu ekki lengri en 3.000
slög. Ekki er unnt að senda lengri grein. Lengri greinar eru eingöngu birtar á
vefnum. Hægt er að senda örstutta kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5-15 línur.
Ekki er unnt að tengja viðhengi við síðuna.
Formáli | Minningargreinum fylgir formáli sem nánustu aðstandendur senda
inn. Þar koma fram upplýsingar um hvar og hvenær sá sem fjallað er um fædd-
ist, hvar og hvenær hann lést og loks hvaðan og klukkan hvað útförin fer fram.
Minningargreinar