Morgunblaðið - 19.02.2011, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. FEBRÚAR 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þrátt fyrir aðstjórnkerfifiskveiða
hafi í megin-
atriðum reynst
farsælt og sjávar-
útvegur verið
traust undirstaða íslensks at-
vinnulífs eftir fall bankanna,
ákvað núverandi ríkisstjórn að
setja þessa atvinnugrein í upp-
nám með því að boða viðamikl-
ar breytingar á starfsumhverfi
sjávarútvegsfyrirtækja. Til að
ná fram þessu markmiði sínu
beitti ríkisstjórnin aðferð sem
hún notar iðulega þegar hún
vill ná fram vafasömum málum,
hún boðaði til samráðs.
Skipuð var fjölmenn nefnd
ólíkra hagsmunaaðila og
stjórnmálaflokka, sáttanefndin
svokallaða. Fyrirfram mátti
telja að nánast útilokað væri að
í þessum sundurleita hópi næð-
ist sátt um eina tillögu, en svo
fór engu að síður að nánast full
samstaða varð um að leggja til
ákveðna leið, samningaleiðina
svokölluðu.
Nú var ríkisstjórninni vandi
á höndum. Samkomulag hafði
náðst um leið sem í skýrslu
sáttanefndarinnar er lýst
þannig: „Í meginatriðum bygg-
ist samningaleið á aflamarks-
kerfi og að breyta núverandi
aflahlutdeild aðila að tilteknu
hlutfalli aflahlutdeilda í samn-
ingsbundin réttindi.“ Af meg-
inniðurstöðu skýrslunnar er
ljóst að vilji sáttanefndarinnar
stóð ekki til þess að umbylta
fiskveiðistjórnarkerfinu og
stefna með því undirstöðuat-
vinnugrein þjóðarinnar í stór-
hættu. Sátt hafði náðst um að
stíga varlega til jarðar og leit-
ast við að gera breytingar sem
röskuðu ekki um of starfs-
grundvelli greinarinnar.
Ef marka má viðbrögð rík-
isstjórnarinnar eftir að sátt
náðist, og orð einstakra ráð-
herra um framhaldið, ekki síst
forsætisráðherra,
er ljóst að ríkis-
stjórnin telur sig
hafa fundið leið
framhjá nið-
urstöðu sátta-
nefndarinnar.
Samstarfinu breiða sem rík-
isstjórnin stærði sig af þar til
niðurstaða lá fyrir, var skyndi-
lega hætt. Í stað hinnar breiðu
nefndar var sett á laggirnar
nefnd þingmanna stjórnar-
flokkanna og í hana skipaðir
sumir af þeim sem hvað harð-
ast hafa gengið fram í því að
reyna að koma sjávarútveg-
inum á kné. Stjórnvöld hafa
síðan verið mjög treg að ræða
við hagsmunaaðila en vinna í
laumi frumvarp sem útlit er
fyrir að muni aðeins í orði
kveðnu taka mið af niðurstöðu
sáttanefndarinnar.
Ríkisstjórnin var upp-
haflega mynduð með aðstoð
frá stjórnarandstöðunni gegn
fyrirheitum um samráð. Með
það fyrirheit var ekkert gert.
Ríkisstjórnin hefur síðan gert
samkomulag við aðila vinnu-
markaðarins um aðgerðir en
efndirnar hafa engar orðið.
Samráð við breiða hópa úr
samfélaginu og þverpólitískar
nefndir eru sú lausn sem rík-
isstjórnin telur vera á hverjum
vanda. Hagsmunaaðilar og
stjórnarandstaða láta enn
glepjast af fagurgalanum og
taka þátt í hverju sýndar-
samráðinu á fætur öðru. Með
þessu hefur ekkert náðst fram
nema að auðvelda ríkis-
stjórninni að knýja fram stór-
skaðlega stefnu sína og gera
henni kleift að láta líta út fyrir
að hún starfi með öðrum og
taki tillit til ólíkra sjónarmiða.
Þetta hefur reynst dýrkeypt á
ýmsum sviðum, en fátt jafnast
þó á við tjónið sem þessi blekk-
ingarleikur ríkisstjórnarinnar
hefur valdið og gæti átt eftir
að valda í sjávarútvegi.
Blekkingarleikir
ríkisstjórnarinnar
hafa reynst dýr-
keyptir}
Sýndarsamráð
Dag eftir dagmótmæla
borgarbúar stjórn
Samfylkingarinnar
á borginni í skjóli
skemmtiframboðs-
ins. Fyrst er gerð
atlaga að skólakerfi borgarbúa
en þegar samfylkingarfólkið
rekst á vegg hrekkur það til
baka með helming fyrirætlana
sinna og kynnir eigið undan-
hald sem varnarbaráttu þess
sjálfs fyrir borgarbúa. Auðvit-
að sjá þeir í gegnum þessa
vandræðalegu túlkun á uppgjöf
og úrræðaleysi.
En hvað gerir æðsti embætt-
ismaður borgarinnar á meðan
þessu fer fram?
Hann er að slást
við aspir. Hann er
á móti öspum og
vill fá „innlend“ tré
í staðinn fyrir þær.
Aspirnar eru hrað-
vaxnar og hafa lífgað hratt upp
á steindrepandi borgarmynd-
ina með sínum stórgerðu
grænu laufum og á haustin
standa þær allar svo skínandi
gular, eins og skáldið benti á.
En á meðan raunverulegir
stjórnendur borgarinnar sækja
að skólum hennar ræðst borg-
arstjórinn á aspirnar. For-
gangsröðun í lagi. Báðir aðilar
rífa niður.
Það er hörmung að
horfa upp á fram-
göngu borgar-
yfirvalda}
Asparbani borgarstjóri F
ull ástæða er til lýsa sérstakri
ánægju með þann úrskurð kjar-
aráðs að hækka hallærislega lág
laun hæstaréttardómara og dóm-
ara við Héraðsdóm Reykjavíkur
tímabundið um 100 þúsund kall á mánuði, frá 1.
febrúar sl. og til ársloka 2013 vegna þess hve
mikið þeir hafa að gera í vinnunni.
Með úrskurðinum sannast, sem einhverjir
ku hafa efast um, að kjararáð hefur sál; það vill
gjöra rétt en þolir ei órétt og veður ekki yfir lít-
ilmagnann á skítugum skónum. Það er í fullu
samræði við aðra sem véla um laun starfs-
manna ríkisins og sveitarfélaga.
Hækka mætti laun fleiri hópa. Samkvæmt
heimildum eru þeir beinlínis á lúsarlaunum,
sem strita þessi misserin í skilanefndum hér og
þar um samfélagið; mér er sagt að þeir hafi það
víst beinlínis skítt og fái varla nema svart kaffi ókeypis í
vinnunni.
Undarlegt er að heyra viðbrögð verkalýðsforystunnar
og þingmanna við tímabundinni leiðréttingu á launum
dómara. Er einhver ástæða til þess að setja sig á móti
hækkun launa? Að vísu þarf að hafa í huga verðbólgu-
markmið og vísitölur í komandi kjarasamningum við hinn
almenna launamann og hækkun kjararáðs er að sjálfsögðu
ekki vísbending um það sem koma skal, enda aðeins tíma-
bundin – og dómarar hafa mikið að gera, sem er lyk-
ilatriði.
Hjúkrunarfræðingur sem ég hitti að máli í gærmorgun,
eftir að fréttin ánægjulega birtist í Morg-
unblaðinu, sagðist vel þekkja vinnubrögð eins
og hér um ræðir og undraðist því alls ekki.
„Stundum er ótrúlega mikið að gera hjá okkur,
ekki síst á slysadeildinni og jafnvel töluverð
hætta á ferðum að næturlagi þegar misjafn-
lega vel á sig komið fólk þarf á þjónustu okkar
að halda, og þá er legið í okkur um að þiggja
hærri laun. Það er varla að maður hafi tíma til
að sinna sjúklingunum því launanefnd ríkisins
sendir hálfgerða handrukkara á vinnustaðinn í
þessum erindagjörðum; nefndin beinlínis þráir
að greiða meira en áður fyrir þau ómerkilegu
störf sem við sinnum.“
Barnakennari í Reykjavík hafði sömu sögu
að segja í gær. „Þegar fækkað var í starfslið-
inu og fjölgað í bekknum hjá mér þurfti ég að
beita hörðu til þess að bíta af mér launanefnd-
ina sem vildi hækka launin. En eins og ástandið er í sam-
félaginu vil ég ekki bera ábyrgð á gjaldþroti þjóðarbúsins
og sagði því auðvitað nei, takk.“
Ekki má gleyma því að dómarar urðu að taka á sig
mikla kjaraskerðingu fyrir nokkrum misserum, eins og
fjöldi annarra launþega í landinu, en svo lítið hefur verið
að gera hjá öðrum frá hruni að ekki er ástæða til þess að
hækka laun þeirra. Sumir hafa ekki einu sinni unnið neitt.
Rólegt er á sjónum, ekkert að gera í byggingageiranum
og skólamenn nær óþarfir. En óhjákvæmilegt er að nefna
að óvenju mikið álag hefur verið undanfarið, og verður
áfram, á blaðamönnum. skapti@mbl.is
Skapti
Hallgrímsson
Pistill
Mikið fagnaðarefni
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
F
íkniefnasalar hafa í
auknum mæli skilið á
milli framleiðslu á
marijúana og sölu, því
þeir meta það svo að
með því móti verði sölunetið fyrir
minna tjóni ef og þegar lögreglan
stöðvar framleiðsluna, sögn Karls
Steinars Valssonar, yfirmanns fíkni-
efnadeildar lögreglunnar á höf-
uðborgarsvæðinu. „Menn reyna að
dreifa áhættunni,“ segir hann.
Fyrr í þessum mánuði lagði lög-
reglan á höfuðborgarsvæðinu hald á
alls 8 kíló af marijúana um leið og
hún stöðvaði umfangsmikla ræktun í
Garðabæ. Þar uxu og döfnuðu um
170 plöntur í geymsluhúsnæði sem
er sambyggt íbúðarhúsnæði rækt-
andans sem er fjölskyldumaður.
Pakkningarnar sem efnið var í vógu
um hálft kíló og segir Karl Steinar
að maðurinn hafi líklega ekki dreift
efninu til neytenda heldur fremur
afhent efnið mönnum sem hafa sölu-
net á bak við sig. „Eigum við ekki að
segja að það hafi verið heild-
sölubragur yfir þessu hjá mann-
inum,“ segir hann. Um þetta atriði
sé málið þó ekki fullrannsakað.
Velti tugum milljóna
Samkvæmt verðkönnun meðal
þeirra sem leita sér hjálpar hjá SÁÁ
kostar hvert gramm af marijúana
rúmlega 3.000 krónur. Efnið kostar
mun minna í heildsölu en lögregla
telur engu að síður ljóst að ræktunin
í Garðabæ hafi skilað veltu upp á
tugi milljóna. Uppskeran sem lög-
regla haldlagði hafi einungis verið
ein af mörgum, um það beri um-
merki á vettvangi glöggt vitni.
Lögregla beitti sér mjög gegn
marijúanaræktun á árinu 2008 og
2009 og Karl Steinar segir að svo
virðist sem viðbrögð ræktenda hafi
verið tvíþætt. Annars vegar hafi þeir
dregið úr umfanginu og ræktað um
100-200 plöntur á hverjum stað. „Þú
þarft minna húsnæði og það eru
kannski minni líkur á að ræktunin
veki athygli,“ segir hann. Hins vegar
hafi þeir brugðist við aðgerðum lög-
reglu með því að skilja á milli rækt-
unar og sölu. Náist ræktandinn megi
reyna að finna annan í hans stað en
hefði hann einnig verið sölumaður
væri sölunetið í hættu.
Sölunet fyrir marijúana eru
með ýmsum hætti. Karl Steinar seg-
ir að sölumenn sækist eftir fólki sem
hafi tengsl inn í skóla og fari á veit-
ingastaði þar sem efnin eru seld.
Símanúmer hjá sölumönnum gangi
manna á milli og efnin sömuleiðis.
Þótt fíkniefnadeild lögregl-
unnar hafi ekki fengið vitneskju um
ofbeldi tengt fíkniefnasölu segir
Karl Steinar ljóst að þessi heimur sé
harkalegur. Efnin séu ekki gefins,
nema þá þegar menn eru að kynna
þau væntanlegum neytendum. Þá fái
fólk e.t.v. að prófa ókeypis en þurfi
svo að borga.
Meira ræktað
á meginlandinu
Ræktun á marijúana virðist
hafa aukist mjög árið 2008 og um
leið varð algengara að gróð-
urhúsalömpum væri stolið. Karl
Steinar segir að í Noregi og fleiri
Evrópuríkjum hafi ræktun á mari-
júana aukist til muna. „Menn hafa
náð betri tökum á plöntunum og
þessu ræktunarumhverfi svo þeir ná
sterkara efni út úr þessum
plöntum,“ segir Karl Steinar. „Það
eru enn mikil umsvif í ræktuninni,
þrátt fyrir allt. Þessu efni er
haldið að ungu fólki, það er
alveg greinlegt og eft-
irspurnin er mikil.
Þetta er mikið
áhyggjuefni.“
Skilja á milli sölu og
framleiðslu á marijúna
Ljósmynd/Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Fíkniefnaræktun Í sumar var maður dæmdur í 12 mánaða óskilorðs-
bundið fangelsi fyrir að rækta 322 plöntur.
Brynhildur Jensdóttir, ráðgjafi
hjá Vímulausri æsku, segir
mikið af foreldrum hringja
vegna marijúana-reykinga
barna sinna. Þessum hring-
ingum hafi fjölgað mjög und-
anfarið. Hún segir að svo virð-
ist sem unglingar eigi mjög
auðvelt með að nálgast mari-
júana, eða gras, eins og það
er einnig kallað. Þeir fái upp-
lýsingar um sölumenn m.a.
með sms-sendingunum, á Fa-
cebook, á msn-spjallrásinni
o.s.frv.
Margir séu haldnir þeirri
ranghugmynd að marijúana-
reykingar séu ekki ýkja skað-
legar, sem sé alls ekki raunin.
Marijúana sé skaðlegt fíkni-
efni sem m.a. geti stuðlað að
geðsjúkdómum,
minnistapi og
skertri
andlegri
getu.
Auðvelt að
nálgast gras
RANGHUGMYNDIR