Morgunblaðið - 10.09.2011, Blaðsíða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. SEPTEMBER 2011
Þegar nokkrir eld-
heitir ESB-sinnar hafa
horfið á braut úr
Framsóknarflokknum
vegna Evrópusam-
bandsmálanna að þeir
segja er rétt að minna
á að aðild að ESB hef-
ur aldrei átt mikinn
hljómgrunni meðal
framsóknarmanna. Við
skulum líta á eftirfar-
andi stefnumótun Framsókn-
arflokksins: „Örlagaríkasta mál
þjóðarinnar í næstu kosningum mun
verða afstaða íslenskra stjórnvalda
varðandi samninga við Evrópusam-
bandið. Hins vegar blandast engum
hugur um það lengur, að stjórn-
arflokkarnir stefna að einhvers kon-
ar aðild Íslands að ESB. Þótt sé lát-
ið skína í annað, nú fyrir kosningar.
Aukaaðild að ESB, eins og rík-
isstjórnin sjálf í skýrslu sinni og
málflutningi hefur skilgreint hana,
mundi leiða til yfirráða útlendinga
yfir helstu atvinnuvegum og auð-
lindum þjóðarinnar. Með því yrði
sjálfstæði hennar og þjóðerni stefnt
í beinan voða.“
Þannig ályktaði Framsókn-
arflokkurinn á flokksþingi sínu 1963.
Það var Steingrímur Hermannsson
síðar formaður og forsætisráðherra
sem fastast barðist fyrir þessari
stefnumótun ásamt ungu fólki og
náði henni fram, eins og segir í ævi-
sögu hans skráðri af Degi B. Egg-
ertssyni. Jafnframt má lesa harm
hans í bókinni þegar klofningur varð
í flokknum út af EES-samningnum
1994. Sá klofningur varð til þess að
hann ákvað að hætta í stjórnmálum.
Framsókn var einhuga flokkur
Meðan Steingrímur stýrði flokkn-
um og allir formenn á undan honum
var þessi meginhugsun uppi og
hvergi hvikað frá henni. Árið 1991
var kjörorð flokksins X-B ekki EB
„Þetta varð fleygt og fékk gífurlega
góðar undirtektir í flokknum,“ segir
Steingrímur ennfremur í bókinni.
Þegar Alþingi samþykkti að sækja
um aðild að ESB í júlí 2009 var
Steingrímur spurður álits. Hann
sagði: ,,Ég bind enn vonir við það að
þjóðin hafni því sem út úr þessu
kann að koma.“
Þetta er hér rifjað upp til að
minna menn á að meðan þetta sjón-
armið réði ferðinni var flokkurinn
einhuga og vann marga sigra,var
stærsti flokkurinn í flestum kjör-
dæmum landsbyggðarinnar kosn-
ingar eftir kosningar. Í mínum huga
og margra fleiri verður Steingrímur
Hermannsson einn af
þeim stærstu þegar
stjórnmálasaga síðustu
aldar verður skráð og
nafn hans mun lengi
uppi í umræðunni.
Þessi lífsskoðun hans
var sett fram af sann-
færingu.
Nú hefur sonur
hans, Guðmundur, yf-
irgefið flokkinn út af
vaxandi andstöðu við
ESB í flokknum.
Flokkurinn stækkar,
ESB-andstæðingar eru að koma til
baka og telja sig jafn réttháa og að-
ildarsinna að ræða þetta stærsta
mál samtímans. Guðmundur hefur
fullt frelsi til að aðhyllast ESB, það
hafa líka flokksmenn Framsókn-
arflokksins. En þetta er hið þunga
stef – þetta er einn ríkasti þáttur í
sögu flokksins. Málið er og verður
deilumál, það var óðs manns æði að
ætla að gera flokkinn að trúarhreyf-
ingu um aðild að ESB, eins og síð-
asti áratugur vitnar um í átökum og
innri baráttu. Guðmundur er
kannski bara krati og langaði heim í
Samfylkinguna aftur, það þurfa að
vera góðir menn í öllum flokkum.
Þar eru margir hans bestu vinir og
æskufélagar, hann varð varaþing-
maður Samfylkingarinnar og að-
stoðarmaður Dags B. Eggertsonar
borgarstjóra áður en hann ákvað að
gerast vinnumaður á höfuðbóli feðra
sinna. Vissulega sakna ég hans, þótt
mér hafi ekki þótt mikið fara fyrir
honum, hvorki í flokknum né á Al-
þingi sl. tvö ár. Ég var farinn að ótt-
ast að svona væri í pottinn búið.
Flokkurinn gekk
í endurnýjun 2009
Halldór Ásgrímsson fór aldrei
dult með það að hann vildi kanna að-
ild að ESB. Þessi stefnubreyting olli
straumhvörfum og upp komu nýjar
átakalínur í flokknum. Það fór fljót-
lega að hrikta í grunnstoðum flokks-
ins og ef ég man rétt þá var harka-
lega tekist á um afstöðuna til
Evrópusambandsins á flokksþingum
strax eftir aldamótin. Andstæðingar
aðildar unnu sigra en ályktanir urðu
að moðsuðu sem fór í taugarnar á
mörgum flokksmönnum. Átök voru
hafin sem smátt og smátt brutu
flokkinn innan frá. Mér þótti alltaf
eðlilegt að það væru uppi skiptar
skoðanir um þennan málaflokk.
Mikill minnihluti aðildarsinna gat
hinsvegar ekki svínbeygt meirihlut-
ann og þau sterku sjónarmið sem
höfðu verið uppi í flokknum í hálfa
öld. Þessi harði hópur fór mikinn og
urðu árásirnar á okkur hina oft
rætnar. Þótt ég ynni allar kosningar
sem ég fór í í flokknum með yf-
irburðum var glíman við samherjana
þreytandi. Ég sá mig knúinn til að
segja af mér formennsku og þing-
mennsku haustið 2008 eftir hörð
átök og rætin við þetta fólk á mið-
stjórnarfundi. Það gerði ég til að
vekja grasrót flokksins og sann-
arlega gekk flokkurinn í endurnýjun
lífdaganna með flokksþinginu 2009
og ungum formanni sem sá og sigr-
aði. Kosningarnar til Alþingis um
vorið sýndu umskipti eins og allar
skoðanakannanir síðan.
Fari Guðmundur í friði
Sigmundur Davíð hefur í ræðu og
riti bent á sögu og störf flokksins
sem leiðarstjörnu inn í framtíðina.
Óskari Bergssyni, sem hafði friðað
borgarstjórnina og byggt á stuttum
tíma upp öflugan borgarstjórn-
arflokk Framsóknarflokksins, var
bolað út með slægð og undirróðri af
þessu harðsnúna liði. Enda féll
Reykjavík úr hendi flokksins í borg-
arstjórnarkosningunum með áhrif-
um á allt höfuðborgarsvæðið. Bryn-
dís Gunnlaugsdóttir, fyrrverandi
formaður SUF, hefur farið fyrir
þessum hópi opinberlega síðustu
þrjú árin en hún sagði af sér vara-
þingmennsku í Suðurkjördæmi en
ætlar að hanga á bæjarlaununum í
Grindavík áfram og lét eftirmann
sinn, formann SUF, segja af sér for-
mennsku. Rök þeirra beggja voru
léttvæg og snerust um dylgjur um
formanninn. Þau hafa bæði misst
traust sitt og trúnað í flokknum hvar
sem þau verða. Nú þegar flokkurinn
er að vaxa að virðingu og fylgi fyrir
stefnufestu er mjög erfitt að sætta
sig við skemmdarverk af því tagi
sem þessi hópur hefur haft í frammi.
Ég ætla að hafa Guðmund Stein-
grímsson utan við þennan hóp. Þar
greini ég aðrar og persónulegri að-
stæður sem hann réði ekki við þegar
til kom, fari hann í friði. Ennfremur
kann að vera að innganga formanns
Heimssýnar í þingflokkinn hafi hert
á brotthvarfi hans.
Um Framsóknarflokkinn,
frjálslyndi og ESB
Eftir Guðna
Ágústsson » Þjóðin harðnar í af-
stöðu sinni gegn
þessari vegferð og
myndi örugglega vilja
fresta viðræðunum
meðan ESB tekst á við
sín innri mál um evru og
framtíð ESB.
Guðni Ágústsson
Höfundur er fyrrv. formaður
Framsóknarflokksins.
Svo mikið er álagið í
Hvalfjarðargöngunum
að óhjákvæmilegt hef-
ur verið að takmarka
umferðina í gegnum
göngin vegna mikillar
slysahættu. Til þess að
hægt sé að ráða við
eldsvoða eins og þann
sem braust út í Mont
Blanc-jarðgöngunum
fyrir tólf árum skiptir
miklu máli að hann
verði slökktur innan 3-10 mínútna
eftir að hann kemur upp. Hér þarf
að nota tækifærið og huga vel að
eldvörnum og búa til flóttaleiðir sem
auðvelda vegfarendum að forða sér
út ef sprenging verður í göngunum.
Mín tillaga er að áfram verði inn-
heimt veggjald á hvern bíl til að
hægt verði að fjármagna fyrirhuguð
hliðargöng. Í júlí 2009 fóru meira en
átta þúsund ökutæki á sólarhring
undir Hvalfjörð. Sam-
kvæmt þessu hafa far-
ið í gegnum Hvalfjarð-
argöngin þennan eina
mánuð 248 þúsund
bílar. Hafi að meðaltali
verið fjórir menn í
hverri bifreið, þá hafa
farið 32 þúsund manns
í gegnum göngin á
hverjum sólarhring.
Þetta er gríðarlegur
fjöldi fólks, fullvíst má
telja að vonlaust verði
að koma í veg fyrir
mikið manntjón ef
eldsvoði brýst út í göngunum vegna
umferðaróhapps. Í gegnum þessi
neðansjávargöng hafa farið enn
fleiri bílar á sólarhring en búist var
við í upphafi. Mjög erfitt verður að
forðast sprengingarhættu ef umferð
í gegnum göngin stefnir fljótlega í
10 til 13 þúsund bíla á dag. Hættan
á sprengingu í göngunum undir
Hvalfjörð er alltof mikil til þess að
hægt sé að bíða enn lengur eftir nýj-
um hliðargöngum sem skulu vera
samhliða núverandi göngum. Með
því að hafa hliðargöngin ofar í berg-
lögunum eru allir möguleikar á eld-
varnarhurðum og flóttaleiðum sem
vegfarendur þurfa að treysta á af-
skrifaðir um ókomin ár. Í stað þess
að grafa væntanleg hliðargöng sam-
hliða núverandi veggöngum breyt-
ast Hvalfjarðargöngin í dauðagildru
sem enginn lætur bjóða sér.
Sveitarstjórnirnar norðan Hval-
fjarðar og á höfuðborgarsvæðinu
hefðu fyrir löngu átt að biðja um
fund með fyrrverandi samgöngu-
ráðherra til að taka á þessu vanda-
máli sem þolir enga bið. Skamm-
arlegt er að framkvæmdir við
Sundabraut skuli ekki hafa verið
ákveðnar fyrir löngu til að stytta
viðbragðstíma slökkviliðsins frá
Tunguhálsi í Reykjavík ofan í botn
Hvalfjarðarganganna. Þangað
kemst slökkviliðið aldrei á 20 mín-
útum í mikilli umferðarteppu í gegn-
um Mosfellsbæ. Þetta segir manni
að enginn vegfarandi myndi sleppa
lifandi upp úr göngunum ef lög-
reglu-, slökkviliðs- og sjúkrabílar
komast ekki tímanlega að ganga-
munnanum sunnan Hvalfjarðar. Á
þessu vandamáli skal ríkisstjórnin
taka hið snarasta.
Íbúar höfuðborgarsvæðisins og á
Vesturlandi geta vel stöðvað áform
Spalar hf. um að hliðargöngin verði
lögð ofar í berglögum Hvalfjarðar ef
þeir standa saman og senda sam-
gönguráðherra undirskriftalista um
að útbúa tvær flóttaleiðir meðfram
hvorum tveggja göngunum, og eina
á milli þeirra. Mikilvægt er að þeir
haldi líka til streitu kröfunni um að
komið verði fyrir eins mörgum eld-
varnarhurðum í göngunum og hægt
er. Þá verður fljótlegra fyrir vegfar-
endur að forða sér stystu leið yfir í
hliðargöngin og þaðan út ef hitinn
fer vel yfir 1.200 stig. Í Mont Blanc-
jarðgöngunum magnaðist eldurinn
svo hratt að slökkviliðsmennirnir
sem lögðu sig í mikla hættu misstu
tökin á honum. Í Hvalfjarðargöng-
unum gæti hitinn orðið svo mikill að
vonlaust yrði fyrir slökkviliðið að
komast að eldinum, jafnvel með
besta hlífðarbúnaði sem völ er á.
Ólíklegt er að ríkisstjórnin komi að
þessu máli á meðan þingmenn
Reykjavíkur og Norðvest-
urkjördæmis neita að fylgja því eftir
í samgöngunefnd Alþingis. Óþolandi
er að þingmenn Norðvest-
urkjördæmis skuli aldrei svara því
hvort öryggi vegfarenda, lögreglu-,
slökkviliðs- og sjúkrabíla hefði verið
betur tryggt ef tveir gangamunnar
Vestfjarðaganganna sem liggja inn í
Önundarfjörð og Súgandafjörð
hefðu strax í upphafi verið tvíbreiðir
og með löngum útskotum báðum
megin líkt og nýju Fáskrúðsfjarð-
argöngin.
Öryggismál Hvalfjarðarganganna
Eftir Guðmund Karl
Jónsson »Mín tillaga er að
áfram verði inn-
heimt veggjald á hvern
bíl til að hægt verði að
fjármagna fyrirhuguð
hliðargöng.
Guðmundur Karl
Jónsson
Höfundur er farandverkamaður.
Veistu að eitt sinn
varst þú aðeins
draumur. Fallegur
draumur í huga
Guðs. Draumur sem
rættist. Í hans aug-
um ert þú nefnilega
ekki slys, misheppn-
aður aðskotahlutur
eða eins og hvert
annað óhapp, heldur
þvert á móti.
Í augum Guðs ert
þú eilífðar verðmæti.
Einstök náttúruperla sem ber að
dást að og sýna virðingu, huga
að, pússa og gæta. Það er enginn
með sama göngulag og þú og
veistu að þér er ætlað mikilvægt
hlutverk í þessum heimi. Eins og
þú ert og þar sem þú ert hverju
sinni.
Guð er nefnilega ekki eitthvert
órætt, ósýnilegt, óréttlátt afl.
Hann er andi sem klæddist
mannlegu holdi, sem kom með
erindi kærleikans inn í þessa ver-
öld svo við kæmumst af.
Þú ert kirkjan
Þeir sem vilja þiggja nálægð
hans og náðargjafir eru gjarnan
kallaðir kirkjan. Kirkjan er
nefnilega ekki bara fögur bygg-
ing, dauð steinsteypa, tómt hús,
safn eða skuldsettar org-
elgeymslur, hafi einhver haldið
það. Hún er heldur ekki annars
nauðsynlegir vígðir þjónar, prest-
ar eða biskupar. Því síður snýst
hún um það hvort þér líkar eitt-
hvað sem einhver prestur eða
biskup kann að hafa sagt eða
gert. Láttu því aldrei presta,
biskupa eða einstaka launaða
þjóna kirkjunnar verða til að
fæla þig frá því að lifa í sam-
félagi við hinn upprisna og lif-
andi frelsara, Jesú Krist.
Kirkjan er nefnilega félag fólks
með ólík viðhorf. Fólks sem sam-
einast í von á hinn upprisna og
lifandi frelsara, Jesú Krist, og
vill af einlægni leitast við að lifa
honum og tilheyra í öllu því sem
lífið kann upp á að bjóða. Fólki
eins og mér og þér sem kallað er
til þess að sinna jafningjafræðslu
í samfélaginu, miðla upplifunum
og persónulegri reynslu. Fólki
sem þegið hefur kærleika Guðs
og vill leitast við að lifa honum
og láta hann berast. Fólk sem
þannig er bæði þiggjendur og
gefendur. Hlustendur, ráðgjafar
og fyrirbiðjendur.
Alltaf alls staðar
Þú ert því kirkjan, alltaf alls
staðar, í öllum kringumstæðum.
Inni á heimili þínu, í fjöl-
skylduboðum, fyrir framan sjón-
varpið, í vinnunni, í
sumarfríinu og hvar
sem þú ert og hvert
sem þú ferð. Því þú
tekur þér væntanlega
ekki frí frá sjálfum
þér.
Við erum þannig öll
limir á líkama Krists,
greinar á lífsins tré,
sem þiggur næringu
sína frá stofninum,
sem er Kristur sjálf-
ur. Því skiptir það
máli hvernig sam-
skipti okkar eru, hvernig við töl-
um saman, skiptumst á skoðunum
og komum fram hvert við annað.
Við erum jú öll samverkamenn,
bræður og systur, öll í sömu fjöl-
skyldunni.
Hriplekir steinar
með mikilvægt hlutverk
Kirkjan er ekkert annað en
mannvirki Guðs, stofnuð af Jesú
Kristi. Hún byggist upp á lifandi
steinum, eins og mér og þér.
Hriplekum steinum með ólíka lög-
un. Manneskjum sem bregðast,
sofna á verðinum og jafnvel af-
neita. Eldhugum sem gera mistök.
Lifandi steinum sem efast um
hlutverk sitt en þrá fyrirgefningu,
réttlæti og sátt, viðurkenningu og
frið. Manneskjum af holdi og blóði
sem þrá að með þeim sé reiknað.
Okkur er nefnilega falið mikilvægt
hlutverk, svo máttur Guðs fái að
fullkomnast í gegnum okkar veik-
leika.
Kirkja sem hugsar fyrst og
fremst um eigið ágæti og það
fyrst og fremst að viðhalda sjálfri
sér með framkvæmd tæknilegra
atriða staðnar og verður sjálf-
umglöð og fyrr eða síðar minn-
ingin ein um eitthvað sem var. Og
kirkja sem stöðugt stendur í inn-
byrðisdeilum við sjálfa sig getur
ekki búist við að eiga von á góðu.
En kirkja sem stendur vörð um
að boða fagnaðarerindið um kær-
leika Guðs sem Jesús Kristur birt-
ir okkur og hefur það ávallt í for-
grunni þarf ekki að kvíða. Hún
mun lifa. Af því að hún er leidd af
heilögum anda Guðs og hefur ver-
ið viðhaldið af honum í um tvö
þúsund ár.
Lifandi steinar
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Sigurbjörn
Þorkelsson »Kirkjan byggist upp
á lifandi steinum.
Hriplekum steinum með
ólíka lögun. Mann-
eskjum sem bregðast,
sofna á verðinum, efast
og jafnvel afneita.
Höfundur er rithöfundur og m.a. fv.
framkvæmdastjóri Laugarneskirkju.