Morgunblaðið - 21.09.2011, Blaðsíða 38

38 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER 2011
Morgunblaðið gefur út glæsi-
legt sérblað um hannyrðir
föndur og tómstundir
föstudaginn 30. september
MEÐAL EFNIS:
Hannyrðir
Skartgripagerð
Jólakortagerð
Útsaumur
Prjón og hekl
Málun
Bútasaumur
Módelsmíði
Rætt við fólk sem kennir föndur
Rætt við þá sem sauma og
selja föndurvörur
Föndur með börnunum og
þeim sem eldri eru
Ásamt fullt af öðru spennandi efni um
föndur og tómstundir
–– Meira fyrir lesendur
PÖNTUNARTÍMI AUGLÝSINGA:
Fyrir kl. 16, mánudaginn 26. sept.
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
kata@mbl.is
Sími: 569-1105
Hannyrðir, föndur
& tómstundir
SÉRBLAÐ
Hannyrðir, föndu
r & tómstundir
Þetta er tíminn til að huga að
hannyrðum og föndri fyrir jólin og sjá
hvað er í boði í tómstundum um
þessar mundir.
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Við ákváðum að setja sýninguna
þannig upp að hún tæki á við-
kvæmum málum eins og lista-
mannadeilum, núningi milli ólíkra
kynslóða íslenskra listamanna, ólík-
um áherslum, stefnum og straum-
um. Enda er slíkur ágreiningur
gjarnan vendipunktur í framvindu
listasögunnar, jafnt hér sem erlend-
is,“ segir Halldór Björn Runólfsson,
safnstjóri Listasafns Íslands, um
sýninguna ÞÁ OG NÚ sem opnuð
verður á morgun og sýnd í öllum söl-
um Listasafnsins.
ÞÁ OG NÚ er yfirlitssýning á ís-
lenskri myndlist í tilefni af útkomu
Íslenskrar listasögu, frá ofanverðri
19. öld til byrjunar 21. aldar, sem
Listasafn Íslands og Forlagið gefa
út í sameiningu um þessar mundir
og Ólafur Kvaran ritstýrir. Þar er
um að ræða fimm bindi sem skreytt
eru með á annað þúsund listprent-
unum og textum eftir fjórtán list-
fræðinga upp á um 1500 blaðsíður.
„Ég get ekki annað en verið stoltur
fyrir hönd okkar allra af því hvernig
til hefur tekist. Þetta er glæsilegt
verk og á eftir að verða algjört und-
irstöðuverk í íslenskri listasögu. Það
hefði hins vegar verið borin von að
fylgja bindunum fimm eftir í þaula á
yfirlitssýningu okkar, enda hefði slík
nálgun sennilega orðið grútleið-
inleg,“ segir Halldór Björn kíminn
enda sjálfur einn fjórtán höfunda út-
gáfunnar.
Inntur eftir dæmum um deilur eða
straumhvörf í íslenskri myndlist-
arsögu nefnir Halldór Björn sýn-
ingar Jónasar Jónssonar frá Hriflu á
annars vegar vondri myndlist og
hins vegar góðri myndlist í búð-
arglugga Gefjunar í Aðalstræti á
vormánuðum árið 1942 sem leiddu til
þess að Listamannaskálinn við Al-
þingishúsið reis ári síðar. Annað
dæmi er Rómarsýningin árið 1955
sem leiddi til þess að Félag íslenskra
myndlistarmanna (FÍM) sprakk í sjö
félög. Íslenskum listamönnum hafði
verið boðið að sýna í sýningarhöll í
Róm á Ítalíu, en listamenn eldri kyn-
slóðarinnar neituðu að taka þátt ef
abstraktmálararnir Þorvaldur
Skúlason og Svavar Guðnason sæju
um að velja verkin á sýninguna, þó
með einni undantekningu því Jó-
hannes Kjarval studdi ungu lista-
mennina. Nýjasta dæmið um deilu
nefnir Halldór Björn síðan sýningu
Nýlistasafnsins KODDU í Alliance-
húsinu í vor sem leiddi til harðra
átaka.
Myndlistin krefst umræðu
„Við erum ekki með neinu móti að
taka afstöðu í helstu deilum mynd-
listarsögunnar, heldur aðeins að
lyfta upp þessum ágreiningi þannig
að hver og einn geti gert upp við sig
hvernig tekist hefur verið á um
myndlistina í gegnum tíðina,“ segir
Halldór Björn og bendir á að mynd-
listinni þurfi að fylgja úr hlaði með
umræðum. „Að mínu mati er betra
að veita ágreiningnum upp á yf-
irborðið og ræða hann heldur en að
reyna að grafa hann, því það er vís-
asta leiðin til þess að grafa listina um
leið,“ segir Halldór Björn og tekur
fram að einhverra hluta vegna hafi
þróunin eftir seinna stríð verið sú að
fáar ef nokkrar listgreinar hafa ögr-
að jafnmikið og myndlistin.
Að sögn Halldórs Björns er sýn-
ingin mjög fræðsluvæn og má búast
við því að nemendur allt frá grunn-
skólum upp í háskóla sem og al-
menningur allur muni leggja leið
sína í Listasafnið fram að áramótum,
þegar sýningin verður tekin niður,
til þess að fræðast um íslenska
myndlist. „Alls eru á annað hundrað
verk á sýningunni eftir álíka marga
listamenn og öll eiga verkin það
sameiginlegt að vera í eigu Lista-
safnsins. Með þessu móti erum við í
leiðinni að athuga hvort safnið standi
ekki örugglega nógu vel að því að
safna listaverkum,“ segir Halldór
Björn og tekur fram að öll söfn glími
við spurninguna um hvað eigi að
kaupa auk þess sem skortur á fjár-
magni setji talsverðar skorður.
Aðspurður segir Halldór Björn
verkin dreifast býsna jafnt á hin
ólíku tímaskeið listasögunnar auk
þess sem reynt hafi verið að gæta
jafnræðis milli kynjanna. „Því miður
verður það hins vegar að segjast að
það er mjög stutt síðan konur urðu
jafngildar körlum í listinni. Í raun
má segja að það hafi ekki gerst fyrr
en upp úr 1970 með rauðsokkahreyf-
ingunni og kvennafrídeginum 1975,
en þá fyrst tókst konum að draga til
sín athyglina bæði hér á landi sem og
erlendis.“ Spurður hvort myndlist
kvenna hafi vakið jafn hörð viðbrögð
og miklar deilur eins og myndlist
karla, svarar Halldór Björn því ját-
andi og tekur dæmi af Rósku sem
þótti frökk og hispurslaus í verkum
sínum og Ragnheiði Jónsdóttur sem
hneykslaði fyrir djarfar pælingar
sínar á áttunda áratugnum.
Að sögn Halldórs Björns verður
sýningunni ÞÁ OG NÚ og útgáfunni
á Íslenskri listasögu fylgt úr hlaði
með margvíslegum fundum og um-
ræðum. Þannig verða hádegisfundir
í safninu alla miðvikudaga frá og
með 28. september til 26. október
þar sem útgáfan verður kynnt af höf-
undum allra bindanna, efnismikil
málþing laugardagana 5. og 19. nóv-
ember, sérfræðileiðsögn í hádeginu
á þriðju- og föstudögum og sunnu-
dagsleiðsögn í safninu flesta sunnu-
daga fram að jólum. Allar nánari
upplýsingar um dagskrána má nálg-
ast á vef Listasafnsins (listasafn.is).
Þess má að lokum geta að ítarlegar
verður fjallað um útkomu Íslenskrar
listasögu í næsta sunnudagsblaði
Morgunblaðsins.
Morgunblaðið/Kristinn
Samræður „Að mínu mati er betra að veita ágreiningnum upp á yfirborðið og ræða hann heldur en að reyna að
grafa hann, því það er vísasta leiðin til þess að grafa listina um leið,“ segir Halldór Björn Runólfsson safnstjóri.
Átök og deilur
settar í forgrunn
 ÞÁ OG NÚ sýnd í Listasafni Íslands
Eldfjallið, fyrsta bíómynd Rúnars
Rúnarssonar, verður frumsýnd á Ís-
landi á Alþjóðlegu kvikmyndahátíð-
inni hinn 29. september. Myndin
fjallar um gamlan húsvörð sem er
kominn á eftirlaun og hefur aldrei
um ævina haft fyrir því að laga sig
að kröfum annarra eða að samtím-
anum.
Í gær kom afskaplega góður
dómur hjá enska veftímaritinu
Time Out, en það gaf myndinni
fjórar stjörnur af fimm mögu-
legum. Þar segir meðal annars:
„Frábær frammistaða Theódórs
Júlíussonar færir dýpt og tilfinn-
ingalega fegurð í þennan annars ís-
mann og innhverfu manneskju sem
hann leikur og er áhugaverð kar-
akterstúdía hjá hinum hæfi-
leikaríka leikstjóra; Rúnari Rún-
arssyni.“
Að sögn Þóris Snæs Sigurjóns-
sonar, framleiðanda myndarinnar,
hefur gengið mjög vel með mynd-
ina allt frá því hún var frumsýnd í
Cannes í vor. „Núna síðast var hún í
Toronto og það gekk mjög vel þar,“
segir Þórir Snær. „Það er búið að
semja um að hún komist í almenna
dreifingu í bíóhúsum í Noregi, Dan-
mörku og í Benelux-löndunum og
við bíðum spenntir eftir því hvernig
það mun ganga. En það sem við er-
um hvað spenntastir fyrir í augna-
blikinu er að hún er komin í for-
valshóp mynda sem keppa um
Evrópuverðlaunin og við vorum
einmitt að útbúa 2.500 diska til að
koma myndinni í hendur þessara
2.500 meðlima evrópsku akademí-
unnar og svo er að sjá hvort við
hljótum náð fyrir þeirra augum. Ég
held að niðurstöðurnar úr því vali
liggi ekki fyrir fyrr en í desember,“
segir Þórir Snær sem er ánægður
með lífið sem stendur.
borkur@mbl.is
Þverhaus Aðalpersóna myndarinnar horfir á bát sinn hífðan uppúr hafinu.
Eldfjallið mun loks-
ins gjósa á Íslandi
 Íslandsfrumsýning Eldfjallsins