Teningur - 01.06.1989, Page 43

ég geri úr því „málverk", því þaö
virðist auðveldasta leiðin til að sýna
þess konar tilfallandi samstæðu. Og
ég skeyti lítt um að beita miklum
tæknibrellum við þetta. Ég gef þeim
sem vilja klappa fyrir handverkinu
eins litla möguleika og hægt er, en ég
„ ásaka mig fyrir að leika mér í alvöru-
leysi með hugmyndir.
Og í bókum með mörgum blað-
síðum er að sjálfsögðu tækifæri til að
sýna ekki bara eina mynd, heldur
margar sem tengjast með því að hafa
greinilega meira eða minna með hvor
aðra að gera. Til að byrja með voru
bækur mínar teiknaðar myndasögur,
sem voru endurskapaðar í prentun-
inni. í Berlín og áður í Dusseldorf fór
ég að líta yfir öxl prentaranna og skilja
hvað þeir voru að gera. Ég hafði
þegar kynnst offsetvélinni '67 eða
’68, og á áttunda áratugnum varð hún
mér enn mikilvægari. Nú á ég sjálfur
offsetvél og vinur minn í Amsterdam
á tvær aðrar, sem eru mjög stórar og
ég hef aðgang að. Að fást við bóka-
gerð hefur þróast út í það að nota
** offsetvélina eins og, segjum, málari
notar pensil. Við erum ekki lengur að
gera eftirmyndir, myndunum sem við
gerum er ekki ætlað að líta út eins og
fyrirmyndirnar, heldur er prentaða
myndin orðin einstök. Við notum ekki
lengur Ijósmyndatæknileg millistig.
Heimur atvinnumennskunnar hefur
raunverulega rænt offsetgreininni og
sett sér sínar eigin fagurfræðilegu
reglur. Það er meiri gljái á Bensinum
sem er á pappírnum, en skín af
honum úti á vegunum. Fyrir mér er
það mikill léttir að sjá, að með sama
tækjakosti og þessum reglum er við-
haldið, er hægt að vinna andstætt,
L snúa reglunum við. Það er hægt að
komast að fleiri niðurstöðum sem
verða til léttis, til dæmis að það er
hægt að hrella velmeinandi, sósíal-
demókratíska bókaverði með því að
prenta upplag bókar þar sem ekkert
eintak er samskonar.
Möguleikarnir með offsetvélinni eru
í raun mjög opnir og sveigjanlegir.
Offsetvélin er næstum algerlega í
■* höndum atvinnumanna, sem allir
keppast við þá list að gera sem ná-
kvæmasta eftirmynd vegna þess að
líklegast halda þeir að það séu kröfur
viðskiptavinanna. En í höndum lista-
manna býður offsetvélin uppá að vera
rannsökuð sem skapandi tæki.
- Orðaleikir?
- Ég get sagt með vissu að leikur
að orðum hefur greinilega hlutverki
að gegna. Sem Þjóðverji í Hollandi og
á íslandi, frekar en í Þýskalandi,
hendir það mig oft að skilja ekki
eitthvað, eða þá að ég held að ég hafi
skilið, en geri það ekki. Eins og öll orð
framkalla mynd í huganum, gera mis-
skilin orð það líka. Þau vekja mynd
sem kannski er sérkennileg. Til
dæmis þegar þú skilur ekki orðið
„misunderstanding" gæti það fyrsta
sem þér dytti í hug verið ung, falleg
kona, sem héti „Understanding",
„Miss Understanding“. Á þennan
hátt má þróa sjónrænt ímyndunarafl
sem byggt er á orðum. Sjónræn
ímyndun sem orð eru kveikjan að er
oft á tíðum grunnurinn að myndgerð
minni. Ég held að þetta hafi komið því
óorði á mig að vera léttvægur, gera
verk sem á vissan hátt eru ómerkileg
og í besta eða versta falli aðeins
brandaragerð. En mér finnst þetta í
raun ekki svo fyndið. Fyrir mér er
þetta tilraun til að rannsaka mismun-
andi leiðir þess að eitthvað mis-
heppnast, að eitthvað virkar ekki eins
og það ætti að gera. Það er þessi
þáttur lífsins sem mér finnst lang
áhugaverðastur.
Viðhorf mitt til notkunar lita og
pensla, er sterklega undir áhrifum frá
því sem ég sé gerast í listinni í
kringum mig. Þegar það hefur verið
hátíska á síðast liðnum tíu árum að
mála, hafa þá ekki nógu margir séð
um það verk, svo það var í raun ekki
nauðsynlegt að ég legði þeirri grein
lið? Uppgangur málverksins gaf mér
aðeins tíma til að reyna aðrar leiðir.
Það er ekki til neins ef allir toga í sama
spottann.
Eins og ég sagði áður fannst mér
ég ekki vera hæfileikaríkur á neinn
sérstakan hátt. Ég er ekki hæfileika-
ríkur teiknari, ég er ekki augljóslega
leikinn málari. En það hefur alltaf
haldið mér uppteknum að bjóða
þessum athöfnum byrginn, aðeins
vegna þess að vangeta er eitthvað til
að vinna úr, öfugt við fánýtan rembing
færninnar.
Samt get ég miklu meira þegar ég
teikna, en þegar ég mála. Mér finnst
málverk vera frumstæðasta listformið,
maður makar einhverri litaðri drullu.
Fyrir mér felst í teikningu það að skipu-
leggja flöt til hlítar, koma fyrir styrkri
samofinni heild. (Mikill hluti málverka
í dag finnst mér frekar vera ákveðin
gerð teikninga, mín málverk eru þar
meðtalin). Fyrir mér eru bækur prent-
aðar af listamönnum þróaðasta leiðin
til að framkalla myndir í huganum:
Tími, rými og hreyfing eru tengd
saman í heildarmynd margfaldra flata
og auka þannig fjölbreytnina.
Og sem áhorfandi að verkum ann-
arra, finnst mér það mikilsvert hve
mikið af innihaldinu kemst til skila.
- Mig langar að spyrja þig um inni-
hald verka þinna?
- Mér er erfitt eða ómögulegt að
svara þessari spurningu. Það er undir
öðrum komið hvað þeirfinna í verkum
mínum. En það er líklegast ekki alltaf
rétt að innihald listaverka verði for-
vitnilegra eftir því sem vínið sem veitt
er á opnuninni er meira og í hærri
gæðaflokki. Ég er líka í vafa um að
verk mín hafi mikið með tísku að
gera, létt skraf eða ef út í það er farið:
stór orð. Varðandi mínar myndir þá vil
ég að fólk lesi þær. Sumir lesendur
eru það langt komnir að þeir geta líka
lesið það sem mér láðist að bæta inní
þær. Samt hlýtur það að vera lesand-
ans að túlka það sem hann les.
Eggert Pétursson tók saman
41