Svart á hvítu - 01.01.1979, Side 7

arbrögð eru sá jarðvegur sem Rastafarianisminn er
sprottinn úr.
Marcus Garvey
í upphafi þessarar aldar hóf maður að nafni
Marcus Garvey að boða ní trúarbrögð. Hann boð-
aði freisun undan kinþáttakúguninni. Lausnin var
nærtæk og einföld. Leiðin til frelsunar fólst í aftur-
hvarfi svertingjanna tii Afríku. Til fararinnar skildi
kaupa skip og stofnaði Garvey í því skini hlutafé-
lagið „Black Star Liner.“ Firirtækió fór á hausinn,
en filgi Garveys meðal lágstéttanna óx ört. Vald-
hafarnir létu handtaka hann, en honum tókst að
flíja til Englands og dó þar árið 1940. ( augum filgj-
endanna var Garvey spámaður, eins konar Jó-
hannes Skírari. Margt bendir þó til aö hann hafi
fremur litið á sig sem biltingarmann en trúboða.
Rastafari
Aö sögn Rastafariana á Garvey að hafa sagt:
„Lítiö til Afríku þegar svartur maöur tekur sér kon-
ungstign, þá nálgast tími heimferðarinnar." Árið
1930 var maöur að nafni Ras Tafari kríndur kon-
ungur í Eþíópíu. Hann tók sér titilinn Haile Selassie
keisari, konungur konunganna, Herra Herranna og
Ljóniö frá Júdeu. Þetta þóttu miklar fréttir á
Jamaica. Rastafariarnir litu á svertingja sem fluttir
höfðu verið nauðungarflutningum frá Afríku sem
hina eiginlegu giðinga og var þeim ætlaö að hverfa
aftur til firirheitna landsins. Þeir voru ekki lengi að
finna stoð fyrir þessu í biblíunni. Að sjálfsögðu
renndi innrás Mússólínís inn í Eþíópíu enn stirkari
stoðum undir kenninguna. Sjálfur var Garvey lítt
hrifinn af þessari túlkun orða sinna. Hann firirleit
Selassie og taldi hann spjátrung.
Stofnaðir voru hópar sem lifðu eftir kenningum
Rastafarianismans. Þeir tóku til firirmindar líf
fjallabúanna, boðuðu einhvers konar afturhvarf til
náttúrunnar, lifðu á jurtafæói, létu hár sitt vaxa og
ræktuöu Ganja.
Hreifingin náöi first verulegri útbreiöslu í birjun
sjötta áratugsins. Á þessum tíma ríkti kreppu-
ástand í landinu, gífurlegt atvinnuleisi og fólk
flikktist úr sveitunum tii borganna. Fátækrahverfin
uxu með ógnarhraða. Rastafarianar töldu lausnar-
stundina vera í nánd og hertu sig við boðun kenn-
ingar sinnar. Örvæntingarfullir atvinnuleisingjar
gettóanna voru frjósamur jarðvegur. Vegna jarö-
bundins inntaks trúarbragðanna voru þau vald-
höfum mikill þirnir í augum, enda eru áhangendur
geisifjölmennir og sterkt afl í þjóðfélaginu. Þetta
kom sérlega skírt fram viö heimsókn Haile Selassie
árið 1966. Rastafarianar flikktust til Kingston alls
staöar að og lá við neiðarástandi í borginni. Nú eru
filgjendur um 30% landsmanna og er stefnan
tískufirirbrigði meðal ungmenna í fátækrahverfun-
um.
Marcus Garvey.
Guðfræði Rastahreifingarinnar
Það er spurning hvort hægt sé að líta á Rasta-
farianismann sem trúarbrögð í eiginlegri merkingu.
Framsetning kenninganna er mjög óskipuleg,
hugmindirnar óljósar og fjöldi túlkana ótæmandi.
Höfuðatriði er vitund Rastafariana um uppruna
sinn, að þeir séu afkomendur þræla og að frelsið
felist í að hverfa aftur til heimkinnanna í Afríku.
Firirlitning þeirra á neisluhiggju þess samfélags
sem þeir lifa í er ómæld.
Það er aðallega tvennt sem allir áhangendur eru
sammála um, að Selassie sé guð og að frelsunin
felist í afturhvarfi til Afríku. Sú skoðun aö Selassie
sé guð er að vísu túlkuð á marga vegu, sumir taka
hana bókstaflega, en aðrir líta á hana sem tákn og
telja jafnvel að sérhver Rastafariani sé guö. Sama
má segja um Afríkuleiðangurinn, margir telja að
berjast eigi firir betri lífsháttum á Jamaica jafnframt
því sem stefnt sé að ferðinni til firirheitna landsins.
Þaö sem skilur Rastafarianismann frá öllum öðr-
um trúarbrögðum er að hann er fullkomlega jarð-
bundinn og fjallar eingöngu um lífió á jörðinni. Líf
eftir dauðann er fjarlæg hugmind og ekki tilefni til
heilabrota. Trúarbrögðin virka afkárlega á ókunn-
SVART Á HVÍTU
5