Svart á hvítu - 01.01.1979, Blaðsíða 48

listrænan miðil. Hver kvikmynd
höfðar til stórs hóps fólks meö
mismunandi andlegar þarfir.
Framleiðandi kvikmyndar spyr
því sjálfan sig, hvaða þarfir hann
eigi að koma á móts viö. Fram-
leiðsla auðvaldsins sækist eftir
arði sem krefst aó kvikmyndin
eigi aóallega aö fullnægja þeim
þörfum sem sameiginlegar eru
flestum neytendum. Meö því aö
bera saman tekjur af einstakri
kvikmynd getur kvikmyndafram-
leiðandinn staöfest hvers konar
kvikmynd fullnægi sem flestum.
Samkvæmt ungverska kvik-
myndafræöingnum Bela Balazs
höfóar evrópskur og bandarísk-
ur kvikmyndaiónaður hug-
myndafræðilega til smáborgar-
ans. Aðalrök fyrir þessari skoð-
un sinni telur Balazs vera aö
smáborgarinn hafi enga stéttar-
vitund og hafni því ekki þeim
hlutum sem séu efnahagslega
og félagslega andstæðir honum.
Smáborgarar eru einnig stærsti
neytendahópurinn vegna þess
að hugsunarhátt þeirra er einnig
aö finna í verkalýðsstétt,
menntamannastétt og borgara-
stétt. Án þess aö farió sé nánar
út í þetta atriði má slá því föstu
að kvikmyndaiðnaðurinn staölar
vöru sína markvisst að meöal-
mennskunni, hvaö varóar form
og inntak. Þegar vikið er aö
þessari stöðluöu línu er það ein-
ungis til þess aó stækka mark-
aðinn sem allra mest.
Það gefur auga leiö aö þarfir
neytenda á ólíkum menningar-
svæðum eru æði misjafnar
vegna frábrugðinna lífskjara.
Þetta á jafnvel við þótt hug-
myndaheimur stærstu hópanna
sé svipaður. Ef kvikmyndavara á
aö vera alþjóöleg verður allur
mismunur á milli menningar-
svæöa að hverfa og í staöinn er
reynt að stuðla aö andlegri jöfn-
un. Þar sem kvikmyndavaran
sameinar smekk og eftirspurn er
hún voldugt tæki í þjónustu
fjöldaframleiðslu auðvaldsins
vegna þess að hún staólar og
eykur neyslu fólks á öðrum
vörutegundum.
Bandarísk kvikmyndaframteiðsla fer ekki í manngreinarálit.
Áhrif
kvikmynda
Kvikmyndaframleiðsla auð-
valdsins slær ryki í augu fjöld-
ans. Kvikmyndirnar stuðla að því
aö festa ríkjandi hugmyndafræði
í sessi ásamt ríkjandi ástandi í
félags- og stjórnmálum. Eða
eins og þekktur bandarískur
leikstjóri Cecil B. DeMille sagói
um hinar svokölluöu ópólitísku
kvikmyndir frá Hollywood að
þær væru frábær aðferð til þess
aö útbreiða upplýsingar um
bandaríska hugsun og lífsstíl.
,,0n the Waterfront" með Marlon Brando; þjóðfélagsgagnrýni gerð að söluvöru.
46
SVART Á HVITU