Svart á hvítu - 01.01.1980, Blaðsíða 7

málið, heldur aðeins skiptingin, þ.e.
jöfn skipting þeirra auðæfa sem
framleidd eru og félagslega nauð-
synlegrar vinnu til allra þjóðfélags-
þegnanna. Hvað yrði um vinnuag-
ann, afkastamóralinn og sam-
keppnisandann ef allir vissu að
tæknilega er mögulegt að lifa stöð-
ugt betra lífi, samtímis því að æ
minna er unniö, og að rétturinn til
fullra launa þarf ekki lengur að vera
eingöngu þeirra sem hafa heils-
dagsvinnu?
Til þess að ríkjandi samfélags-
form haldi velli er eins gott að halda
fólki ómeðvituðu um þessa hluti. í
stað þess að segja landslýð að ekki
sé lengur þörf á að vinna svo mikið,
er því sagt að „atvinnuleysi sé óhjá-
kvæmilegt". í stað þess að segja að
frístundir verði fleiri er sagt að ,,at-
vinnutækifærin verði færri".
Möguleikar sjálfvirkninnar eru
settir fram sem yfirvofandi ógn.
Markmiðið er að fá verkafólk til að
berjast sameiginlega fyrir annars
konar skynsemi framleiðslunnar; að
berjast fyrir nýjum markmiðum með
henni. í raun og sannleika er at-
vinnuleysiö ekki aðeins afleiðing af
heimskreppunni sem gengin er í
garð; það er jafnframt aðferð til að
halda uppi hlýðni og aga á vinnu-
stöðunum.
Þegar atvinnuleysið hefur náð
ákveönu stigi verður það tvíeggjað
vopn, sérstaklega gagnvart yngra
fólki. Það er staðreynd í Frakklandi í
dag. Niöurstöður skoðanakannana
Sofres’ eru að 62% fullorðinna og
72% ungs fólks (á aldrinum 18 — 24
ára) gera ráð fyrir að þaö muni verða
atvinnulaust. í raun og veru hefur
samfélagið ekki þörf fyrir það. Bæði
verksmiðjur og skrifstofur ráða oft
ungt fólk til starfa, aðeins til þess að
„veita því vinnu" og bæta atvinnu-
leysistölurnar. Þriðji hver þýskur
háskólaborgari er atvinnulaus og
einn af hverjum fimm í Frakklandi.
Það eitt er víst að enginn mun öðlast
frama á sínu starfssviði. Vinnan mun
um fram allt breytast, verða einfald-
ari, krefjast minni menntunar eða
verða hreinlega afnumin með ör-
tölvutækninni. Allir eru mögulega
óþarfir.
Það þarf því engan að undra þótt
„afkastamórallinn" verði aö engu.
Tveir af hverjum þremur atvinnu-
rekendum halda því fram að í dag sé
verkafólk „minna agað" og „ekki
eins samviskusamt" og áður. Þegar
óvíst er hvort menn muni halda
vinnunni, hætta þeir að taka hana
alvarlega. Mörgu ungu fólki finnst
sú vinna þrúgandi sem samfélagið
þvingar það til — með það eitt að
Algjörlega sjálfvirkur útbúnaður til flokkunar á bögglapósti í Kaupmannahöfn. Þessi
tækjakostur var tekinn í notkun mjög nýlega og er sá fullkomnasti í Evrópu.
sem það þarfnast. Orsökin erframar
öllu sú að þessi iönaður er að verða
sjálfvirkur. Hann þyrfti jafnvel enn
minna vinnuafl ef notagildi varanna
ykist og endingartíminn lengdist. í
stuttu máli (eins og enski hagfræð-
ingurinn Ezra Mishan var fyrstur til
að sýna fram á), framleiðslan hefur
þegar náð samfélagslega nauðsyn-
legu framleiðnistigi. Á langflestum
sviðum (samgöngur, lyfjafram-
leiðsla, matvælaframleiðsla og
heimilisbúnaður) fullnægir aukið
framboð ekki þörfum á ódýrari og
betri hátt. Það þvingar neytandann
til aukinna fjárútláta — fyrir full-
nægingu þarfa sem hafa tilhneig-
ingu til að minnka. Af þessu leiðir sú
skoðun neytendahreyfinganna og
ákveðinna hluta verkalýöshreyfing-
arinnar að hægt sé að framleiða
meiri og betri varning með minni
vinnu; hægt er aö fullnægja öllum
þörfum betur með minni fram-
leiðslu.
„Sú stund er runnin upp þegar
mennirnir gera ekki lengur það sem
hægt er að gera með vélum", skrif-
aði Marx þegar hann boðaði (1857)
aó kapítalisminn myndi óhjákvæmi-
lega leiða til afnáms vinnunnar —
sem aftur yrði kapítalismanum að
aldurtila. Þessi kenning sem Jaques
Duboin endurvakti 1932 og
„óháðu" marxistarnir á Italíu tóku
nýlega fram er orðin samhljóma
staðreyndum sem gefa verður
gaum. Þess vegna er krafan um af-
nám (eða samdrátt) þvingaörar
vinnu byltingarkenndari en nokkru
sinni. Ef allir væru meðvitaðir um aö
framleiðslan er ekki lengur vanda-
Frá bögglapóststofunni í Kaupmannahötn, 59 myndavélar fylgjast með umferð
böggla. Þessi nýja tækni sparar 130 póststarfsmenn.
SVART A HVÍTU
5