Svart á hvítu - 01.01.1980, Blaðsíða 29

Áriö 1969 héldum viö fjölþjóðlega
tónlistarhátíð í Berlín, sem var nýr
valkostur viö hina heföbundnu
,,Berliner Jazz Tage". Um svipaö
leyti var ákveöið aö stofna hljóm-
plötufyrirtæki, Free Music
Production.
Heldurðu að enn sé vaxandi
áhugi fyrir þessari tegund tónlistar?
Þetta er mjög misjafnt eftir lönd-
um. Þaö er talsverður áhugi í
Þýskalandi t.d., eins og sjá má á
þessum stóru tónlistarhátíðum, svo
sem í Moers og Berlín. Það er tals-
vert stór áheyrendahópur, en at-
vinnuhorfurnar fara hins vegar
versnandi, því þaö er ekkert fjár-
magn fyrir hendi, allir klúbbar eru
reknir af einkaaðilum, sem þurfa aö
huga að viðskiptum sínum. Ég vinn
því ekki mikiö í Þýskalandi, nema þá
helst í Berlín, aöallega í Hollandi, en
einnig í Frakklandi og svo í Skandi-
navíu og á Ítalíu af og til.
Gagnrýnendur kölluðu þig
ýmsum nöfnum í upphafi þ. á m.
„enfant terrible" þýska jazzins.
Já, þaö er í rauninni engin furöa
hvað þessa náunga snertir. Þeir
þekktu ekkert annað en hard bob,
bebob og kannski Albert Mangels-
dorff, svo þeir hafa ugglaust uþp-
lifað þetta á þennan hátt, en ég hef
aldrei litið þannig á sjálfan mig og
kæri mig kollóttan. Einn fyrsti stóri
konsertinn okkar var á jazzhátíð í
Frankfurt 1966. Þar voru allir gagn-
rýnendurnir samankomnir, ráku upp
stór augu og vissu ekkert hvernig
þeir áttu aö taka þessu.
Finnst þér skrifin um þessa teg-
und tónlistar hafa breyst til batn-
aðar?
Mér hefur alla tíö staðið á sama
um gagnrýnendur. Ég held að flestir
þessara gagnrýnenda botni ekki
rassgat í þessari tónlist. Joachim E.
Berendt hefur lengi verið aðalkarl-
inn í hóþi gagnrýnenda og ef hann
skrifaði vel um þig, þá átu aðrir það
upp eftir honum.
Þú sagðir mér að það tímabil sem
þú vannst með Fluxus-liðinu hefði
verið mjög mikilvægt á ferli þínum.
Já, á þeim tíma var ég ennþá í
listaskóla. Ég held að Nam June Paik
t.d. hafi kennt mér að horfa og
hlusta á nýjan hátt, og þetta hafði
mikil áhrif á tónlist mína um þetta
leyti. Það var t.d. ein af ástæðunum
fyrir því að ég hætti að spila hard-
bob. Kynni mín af Paik ýttu mér út á
nýjar brautir og viðhorf mín til jazz
og annarrar tónlistar breyttust.
Þú varst að segja mér frá „út-
varpsleikriti", sem þið gerðuð á
ítalíu. Hefurðu fengist eitthvað við
leikræna tjáningu í tengslum við
músíkina?
Nei, við skruppum til Ítalíu í viku
og hittum þar tvo náunga frá út-
varþinu, sem ég þekkti fyrir og þeir
höfðu ákveðnar hugmyndir um pró-
gramm, sem breyttist svo allt í með-
förum okkar. Misha (Mengelberg)
átti heiðurinn af sögunum sem við
notuðum, þetta varð heilmikill fífla-
gangur með tónlist. Einn daginn
keyrðum við t.d. um Rómarborg og
hljóðrituðum á ýmsum stöðum,
röbbuðum við fólk, annan daginn
unnum við með skrifaðan texta
ásamt tveimur leikurum og spil-
uðum músik líka. Það er eiginlega
ómögulegt að lýsa þessu, þú verður
að heyra þetta. En það var alveg ný
reynsla aó vinna í útvarpsstúdíói,
slík tækifæri gefast ekki í Englandi
eða Þýskalandi.
Var tenor-saxófónninn þitt fyrsta
hljóðfæri?
Nei, ég byrjaði á klarinett í dixie-
landhljómsveit í skóla. Síðar seldi ég
reiðhjólið mitt og keypti mér tenor
saxófón.
Svo komu hin hljóðfærin hvert á
fætur öðru?
Ég snerti ekki klarinettiö í mörg ár
ár eftir þetta dixielandævintýri og
það eru bara nokkur ár síðan ég
byrjaði aftur, en ég kann mjög vel
við viðarhljóðið í klarinettinu. Ég
rakst svo á bassa-klarinett af tilviljun
og kunni strax vel við það.
Þú hefur ekkert verið í tónlistar-
skólum?
Nei, mín skólaganga fólst bara í
því að spila á jazzklúbbum og hlusta
mikið. Ég æfði mig mikið á hverjum
degi, jafnvel þegar ég var enn í
skóla. Og ég hef vantrú á kennurum
og tónlistarskólum.
En þú hefur unnið með ýmsum
„alvarlegum" tónskáldum, eins og
Penderecki og Kagel?
Já, vann að einu verki fyrir út-
varpið í Köln meö Kagel og líkaði
það ágætlega, hann er fínn náungi
og gott að vinna meö honum. Annað
tónskáld samdi verk fyrir kammer-
hljómsveit og saxófón sérstaklega
handa mér, en á mjög heimskulegan
hátt, því að hann hlustaöi á fyrstu
plötuna mína, skrifaði alla músikina
niður og kom svo til mín og sagði
hérna er tónverkið, hérna er útsetn-
ingin. Og ég er ekki góður nótna-
lesari núna, en þá gat ég ekkert
lesið, en ég gerði mitt besta og við
spiluðum meira að segja opinber-
lega. Svo kom að því að gera átti
hljómþlötu og þá fékk hann sér
annan saxófónleikara sem kunni að
lesa og spila eins og hann haföi
skrifað þetta. Svona náungar botna
ekkert í jazzi, ég hef ekki enn fyrirhitt
SVART Á HVITU
27