Birtingur - 01.12.1967, Page 28

Birtingur - 01.12.1967, Page 28
ATLI HEIMIR SVEINSSON: LISTAMANNALÍF I>afi er eklci auSvelt fyrir tónskáld a$ Iýsa viS- horfum sínurn til Iistarinnar í orðum. Mál þess er hljóðið, og verkin mynd þess af list- inni. Orðið getur aldrei komið í staðinn fyrir hljóðið, hljóðið aldrei í stað litsins og línunn- ar. Til eru þau svið mannlegs anda, sem orðið eitt getur tjáð, og önnur, sem aðeins verða túlkuð með hljóði, enn önnur sem aðeins litur og lína megna að tjá. Orðið, hljóðið, lit- urinn og línan eru mismunandi tjáningartæki, geta stundum komið f stað hvers annars, en ekki nærri alltaf. Vandamá listamanna í mis- munandi listgreinum eru lfk að sumu leyti, en ólík að öðru. Viðhorf listamanns til listar- innar eru ákaflega persónuleg og mótuð af starfi hans, því hann hefur við fátt annað að styðjast. Og það er erfitt að skoða eigin hug, þekkja sjálfan sig. Óvissa um markmið og öryggisleysi fylgja listamanninum alla ævi hans. Pað er enginn, sem getur sagt honum eða bent honum á, hvert ber að stefna. Oft veit listamaðurinn ekki sjálfur hvert hann á að stefna eða hvert hann stefnir. Það hefur engum tekizt að spá neinu um framtíð listarinnar, og hún breytist vanalega þveröfugt við það, sem vísustu menn halda. En kannski hugsar listamaðurinn ekki svo mikið um framtíðina, hvað þá heldur for- tíðina. Bandaríska tónskáldið Varése sagði þegar hann var spurður um framtíð tónlistar: „Ég hef engan áhuga á framtíð listarinnar nó fortíð, því ég er alltaf að fást við nútíðina." En þegar maður veit ekki hvernig næstu tíu sekúndur eiga að vera í tónverki og veltir því fyrir sér klukkutímum saman, þá sækja að þrálátar spurningar: Hvert ber að stefna? Já — hvert er markmiðið? Það er ekki unnt að gera áætlanir um framtíð listarinnar, því markmiðið er svo óljóst. Listamaðurinn veit aldrei hvers virði árang- urinn er af starfi hans, sem oft er þrotlaust og eflaust satt hjá Þórbergi, að aldrei hafi verið sett saman svo léleg bók á íslandi, að það hafi ekki kostað meira andlegt erfiði en að stjórna togaraútgerð í heilt ár, að mig minnir. Þó eitthvert verk slái í gegn, njóti vinsælda og aðdáunar, þá þarf slíkt ekki að vera neinn mælikvarði á listrænt gildi þess, og er það oft ekki. Kannski er tíminn einn óskeikull list- dómari (vonandi þó?), en hann kveður fyrst upp dóm sinn, þegar höfundur verksins er allur. Ýmsir listamenn, sem ég þekki, óska þess af öllu hjarta, að verk þeirra lifi lengur en þeir, en mér finnst þetta hroki, dramb, yf- irlæti. Ég get varla hugsað mér annað en að þau verk, sem ég hef gert, hverfi um leið og ég af þessu tilveruplani, því þau eru svo samtengd mér og mínu lífi, svo mikill hluti af sjálfum mér. Þau eru kannski heldur ekki svo merkileg, 26 BIRTINGUR

x

Birtingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.