Birtingur - 01.12.1967, Side 29

Birtingur - 01.12.1967, Side 29
því ég veit ekki hetur en Iærftir og gáfaðir fagmenn hafi lýst því yfir á opinberum vett- vangi, að verri músík hafi varla verið sett saman af nokkrum manni hérlendis. Enginn listamaður fær að vita, hvort hann var liðtækur sem slíkur. Nú nægir ekki að vera ,,liðtækur“ á listasviðinu, þó annars staðar sé það látið gott heita. Listin viðurkennir enga meðalmenn, aðeins afburðamenn. Sæmilegur listamaður er enginn listamaður, þokkalegur ekki heldur, aðeins frábær. Og þeir eru ekki margir. Einn af tíu þúsund? Það er nefnilega ekki til önnur list en góð — já frábær list. Sæmileg list eða vond list er ekki list. Og er ekki nema von þó hvarfli að ýmsum, að þeir hefðu getað varið ævinni til einhvers gagn- legra, sem væri vænlegra til árangurs en að föndra við listsköpun. Sumir álíta að þeir séu misskildir af því að þeir njóta ekki almennrar viðurkenningar. Mér finnst ég ekki vera mis- skilinn þó ýmsir skammi mig. Það er til fólk, sem mér er ekki um að vera sammála. Og meðan það er á móti mér, þá skilur það mig rétt. Flest fólk vinnur sín störf í félasri við aðra að einhverju leyti. En listamaðurinn verður að vinna starf sitt einn, hann getur ekki leitað stuðnings né ráða hjá starfsbræðrum sínum, því sköpun er eitthvað óskaplega per- sónulegt, eitthvað, sem aðeins ein manneskja gat gert og engin önnur, á ákveðnum tíma, við vissar aðstæður. Verk eins og Diabelli-til- brigðin gat enginn annart gert en Beethoven og aðeins einu sinni — á því herrans ári 18 —, og jafnvel þótt hann sjálfur hefði samið þau ári síðar, hefði verkið orðið allt annað. Það er ekki háð vilja listamannsins hvenær listaverk verður til. Það getur enginn sezt niður og sagt: Ég ætla að gera listaverk, þ.e.a.s. snilldarverk. Kannski lætur verkið á sér standa, kannski snilldin, kannski hvorttveggja. Listamaður vinnur ekki starf sitt í tímavinnu né uppmælingu. Listamaður ræður ekki hvers konar verk hann vill gera eða hvenær hann gerir það. Tsékov ætlaði sér að skrifa gaman- leiki en þeir urðu harmleikir. Listamenn vita oft ekki hvernig þeir gera verk sín. Þeir muna það ekki, geta ekki gert sér grein fyrir því. Því þeir voru uppteknir við allt annað en fylgjast með sjálfum sér, þegar verkið varð til. Það veit enginn, hvernig list verður til. Við vitum kannski hver fyrir sig hvað list er, en það hefur ekki tekizt að efnagreina hana né finna formúluna fyrir henni. Hæfileikar til listsköpunar eru í raun og veru injög algengir. Allir eru snillingar í hugar- heimi sínum. En hæfileikinn til að koma hug- arsnilldinni óbrenglaðri út í heiminn, á papp- írinn eða léreftið, er mjög sjaldgæfur og or- sök þess, að allir eru ekki snillingar á lista- sviðinu. Ég vil kalla þennan hæfileika tækni. BIRTINGUR 27

x

Birtingur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.