Birtingur - 01.12.1967, Síða 44

Birtingur - 01.12.1967, Síða 44
„harmonia" í listaverki. Lífið sjálft var álitið „harmonia" í eðli sínu. Þess vegna var það fagurfræðileg akademísk krafa, að hvert fyrir- bæri lífsins, jafnvel svo harmþrunginn og dramatískur atburður sem krossfesting Jesú, skyldi tjáð og sýnt í fögrum velstemmdum, þ.e.a.s. „harmoniskum" litum og formum. En svo var litið á, að „fagrir" væru litir aðeins þegar svörtu, gráu og brúnu var blandað í þá. Var það kallað að „stemma litina niður“. Form og litfræði þessarar stefnu hafa síðar meir djúp áhrif á verk Þórarins. Þórarinn uppgötvaði að vísu að loknum þremur námsárum, að til var „eitthvað skýrra eitthvað blárra“ í list þeirra „plein air“ mál- ara, er urðu fyrir áhrifum franska impress- ionismans. Hann gengur síðar í Málaraskóla Haralds Foss, er hann kemst í kynni við þessa nýju stefnu. Þó hefur hún lítil áhrif á hann. Þór- arinn var þegar mótaður sem listamaður. Hann hafði fengið það verkefni, sem átti síð- ar meir að verða ævistarf hans: að vera upp- hafsmaður hinnar íslenzku myndlistar. Hvað sem segja má á móti akademíu um alda- mótin, veitti hún þó nemendum sínum traust- an listrænan grundvöll, og á honum var síðar meir hægt að reisa hús íslenzkrar myndlistar. Að vísu væri ofmælt, að Þórarinn Þorláksson hafi staðið einn að því verki. Til þcss hrekkur líf eins manns ekki. Aðrir fetuðu í fótspor hans. Þ. Þ. fæddist árið 1867, Ásgrímur árið 1876, Jón Stefánsson árið 1881 og loks Kjarval árið 1885. Þ. Þ. er fyrsti íslenzki landslagsmálarinn. Af- staða hans til náttúrunnar er að hálfu leyti klassísk, að hálfu leyti rómantísk. Náttúran er fögur, tignarleg, guðdómleg. Eins og áður var getið er hún sköpuð í guðlegri „harmon- ia“. Því fer fjarri, að hún sé lengur hinn hat- rammi andstæðingur mannsins. Hinir niður- stemmdu litir Þórarins þjóna þessari „harm- oniu“. Ef hann notar stöku sinnum hreinni liti, finnst honum samkvæmt smekk tímans sem hann sé tilneyddur að rökstyðja slíkt lita- val. Rauða fjallshlíð, bleika jöklatinda mátti aðeins „sýna“ þegar kvöldsól skein. Hver lit- ur er bundinn sínum hlut og lýsir honum á náttúrufræðilegan hátt (steinn: grár, vatn: blátt, gróður: grænn). Hann þekkir ekki enn hinn glaðværa sólvermda lit Ásgríms og Jóns Stefánssonar, sem lýsir tilfinningum og er óháður hlutunum. Skuggarnir í myndum Þ. Þ. eru svartir eða blandaðir svörtu. Hann þekkir ekki hina lituðu skugga impressionist- anna, né heldur finnum við í myndum hans hrynjandi og gerð efnisins sem Kjarval upp- götvar seinna. Þ. Þ. byggir landslagsmyndir sínar eins og mikilfengleg leiksvið. Hann vinnur þær eftir traustum handverksreglum: •+2 UIRTINGUR

x

Birtingur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.