Austurland - 23.12.1997, Blaðsíða 9

Jól 1997
9
„Mamma ert það þú sem setur í skóinn?"
Stefanía ásamt börnum sínum, Zoe, Tanya og Dagbjarti.
Hugleiðingar um jól vekja
ljúfar endurminningar hjá þorra
fólks. Oftast tengjast þessar end-
urminningar bamæskunni sem
eru endurvaktar einu sinni á ári
og skynjar hver og einn jólin á
sinn hátt. Samt er það svo að viss
þjóðartilfinning tengist jólunum
í þeim löndum sem eiga sér foma
sögu þar með jól em haldin.
Hér í Astralíu búa svo mörg
þjóðarbrot að það á áreiðanlega
eftir að taka nokkur hundmð ár
þar til að úr verður heilsteypt
þjóðarmenning. Kannski er mest
áberandi arfleifð frá enskri
menningu sem er eðlileg afleið-
ing af valdasetu Englendinga og
þó að Astralía sé nú orðin að
mestu sjálfstæð heimsálfa þá
þarf hver stjórnmálamaður og
þeir sem sækja um ástralskan
ríkisborgararétt að sverja Eng-
landsdrottningu hollustueið.
Raddir um full sambandsslit era
að verða æ háværari og er málið
í sífelldri skoðun.
Það er með mig eins og flesta
Islendinga að jólin eru í mínum
huga mikil hátíð. Eg fer því eigin
leiðir með jólahald og reyni að
skapa hughrif á mínu heimili
svipuð því sem gerðist heima.
Þannig heimsækja rslensku
jólasveinarnir okkur skil-
merkilega. Bömin kvörtuðu
mikið yfrr því til að byrja með að
fá ástralskt sælgæti í skóinn.
Fannst að þeir gætu haft það
íslenskt fyrst á annað borð þeir
kæmu alla leið frá íslandi og
vakti þetta vissa tortryggni.
Reyndar á ég aðeins eitt bam
eftir sem trúir á jólasveininn.
Svo vel hef ég leikið þennan leik
að sonur minn sem er 11 ára
uppgötvaði það ekki fyrr en um
síðustu jól að jólasveinninn væri
plat. Hann er kvöldhani með
eindæmum og oft þurfti ég að
leggja á mig vökur til að koma í
skóinn. Eitt kvöldið var ég búin
að bíða lengi. Var komin inn í
rúm og læddist fram og gægðist
inn í herbergið og sá að hann var
vakandi. Eg fór þá fram í eldhús
og fór þar eitthvað að dunda mér
og lít inn nokkru seinna. Sé ég þá
að hann liggur hreyfmgarlaus
með lokuð augun og læðist inn.
Þar sem ég er að setja í skóinn
sest hann upp og segir:
„Mamma, ert það þú setur í
skóinn?" Ég leit við og sá andlit
sem lýsti þvílíkum vonbrigðum
að hjartað í mér féll saman. Mér
leið eins og versta svikara. Svo
sagði hann: „Ég er nú pínulítið
feginn líka því ég var svoh'tið
hræddur. Ég heyrði eitthvert
þrusk frammi í eldhúsi og hélt að
það væri Pottasleikir að glamra í
pottunum". Síðan kom reiðin
yfir því að hafa verið plataður öll
þessi ár ásamt sjokkinu yfir því
að ævintýraheimurinn hrundi til
granna á einu augnabliki. Hann
hótaði mér að segja yngri systur
sinni að þetta væri allt plat en ég
gaf honum þá þann valkost að
gera það og enginn skór færi
framar upp. Ef enginn í húsinu
tryði á jólasveininn væri ekki
ástæða til að gefa þeim í skóinn.
Hann þagði því þunnu hljóði. Ég
velti því fyrir mér á þessari
stundu hvort að bömin gætu haft
af því andlegan skaða að vera
göbbuð á þennan hátt, en komst
svo að þeirri niðurstöðu eftir
nokkrar vangaveltur að allur
spenningurinn og gleðin sem
fylgdi jólasveininum væri þyngri
á metunum og held því ótrauð
áfram að skrökva að yngstu
dóttur minni og kyrja með henni
Jólasveinakvæði Jóhannesar úr
Kötlum í takt við komu hvers og
eins.
Ég hef þann sið á jólaföstunni
að lesa fyrir bömin sögur sem
tengjast íslensku jólunum og
eins er mikið spilað og sungið af
jólalögum. Jólapósturinn að
heiman er daglegt gleðiefni í
desember. Þannig læðast jólin
inn í huga okkar þrátt fyrir sól og
sumarhita. Við höldum líka
þeirri venju að baka laufabrauð
og flatbrauð til að hafa með
jólahangikjötinu.
Islendingar, búsettir hér, hitt-
ast árlega 1. desember í stóram
almenningsgarði, Kings Park, í
miðborg Perth og grilla saman.
Stundum er slegið upp hring og
sungið. Af annarri Islendinga-
starfsemi hér má nefna spila-
vistimar sem haldnar era til
skiptis heima hjá okkur yftr
vetramánuðina þ.e. frá apríl og
fram í október. Einnig er 17. júní
alltaf haldinn hátíðlegur, oftast
með kvöldverði og dansleik.
Þegar þetta er skrifað er
komið fram í miðjan nóvember
og jólaauglýsingar eru famar að
birtast á skjánum. Það er ekki ráð
nema í tíma sé tekið. Með augum
útlendings fylgist ég með jóla-
haldi hér og finnst sérstaklega að
undirbúningur jólanna beri keim
af andlegri fátækt. Þeir eru jú
með jólasveininn Santa sem fyll-
ir sokka bamanna á jóladags-
morgun, en er að öðra leyti
frekar litlaus persóna. Vel get ég
samt ímyndað mér að hjá öllum
þeim þjóðarbrotum sem hér búa
þrífist litrík jólamenning þar sem
hver heldur sínum siðum rétt
eins og ég. Hún kemur einfald-
lega ekki fram í fjölmiðlum sem
heilsteypt áströlsk menning
vegna margbreytileika. Um
miðjan desember fara bæði
trúarfélög og eins bæjarstjórnir
ýmissa hverfa af stað með
samkomur þar sem komið er
saman með kerti og sungin jóla-
lög. Bæjarstjóm Armandale þar
sem ég bý stendur fyrir þess
konar uppákomu árlega. Safnast
er saman niðri í almenningsgarði
snemma kvölds. Þegar dimma
fer er kveikt á kertunum og
sungið ásamt öðram skemmti-
atriðum. Yfir þessu er viss
hátíðablær.
A mínu heimili er jólunum
tvískipti. Við höldum aðfanga-
dagskvöld með pompi og prakt.
Klukknahringing og Útvaip
Reykjavík, gleðileg jól berst
okkur til eyrna frá upptekinni
útvarpsmessu frá því í hittið
fyrra, bara svona upp á stemmn-
inguna. Opnaðir eru pakkar sem
berast frá Islandi. A jóladags-
morgun fjörum við til fjölskyldu
eiginmanns míns og þar era aftur
opnaðir pakkar og börnin fá sinn
jólasokk. Það er siður að stór-
fjölskyldan komi saman þennan
morgun, þ.e. foreldrar, börn og
bamaböm og síðan er snæddur
hádegisverður. Seinnipart dags
er haldin önnur fjölskylduveisla
þar sem ömmu og afasystur era
tekin með í reikninginn ásamt
afkomendum. Svo kemur annar í
jólum eða Boxing day eins og
hann er kallaður hér. Er þá oftast
farið í jólaboð til vina og kunn-
ingja. Jólin eru þessir tveir dagar
og búið. Það er mikið haft við í
mat og eftirréttum. Köku og
tertuveislur þekkjast ekki hér.
Gamlárskvöld er flugelda-
laust sökum þurrka og eldhættu.
Tvisvar á ári eru þó haldnar
flugeldasýningar: A þjóðhátíðar-
degi Astrala þann 26. janúar og
eins er komin hefð fyrir því að
vera með landbúnaðarsýningar í
október á hverju ári, bæði í
miðborginni og hinum ýmsu
hverfum og enda þær allar með
flugeldasýningu.
Þar sem ég sit hér við tölvuna
er mér efst í huga þakklæti fyrir
mína arfleifð varðandi jólin. Ég
vona að í þessari setningu leynist
ekki hinn margfrægi íslenski
hroki heldur jákvætt gildismat á
litríkri þjóðarmenningu þar sem
álfar og hrekkjóttir jólasveinar
lýsa upp skammdegið og allt
lífið tekur á sig ævintýrablæ í
heimi barnanna. Þar sem fjöl-
miðlar leggjast á eitt með að
byggja upp stemmningu fyrir
jólunum. Þar sem kirkjuklukkur
landsins sameina þjóðina í helgi
jólanna kl. 6 á aðfangadags-
kvöld.
Kannski leynist hjá mér sá
vonameisti að einhvern tímann í
framtíðinni fái ég aftur að vera
þátttakandi í jólunum heima. Ég
ætla að ljúka þessu með því að
óska öllum Norðfirðingum gleði-
legra jóla og velfarnaðar á nýju
ári hvort sem það verður í
sameinuðu eða ósameinuðu
sveitarfélagi.
Perth, 12. nóv. 1997.
Stefanía Gísladóttir
og farsœls komandi árs
Með þökk fyrír viðskíptin á árínu
Mraðfrystíhús Sskífjarðar