Vera - 01.10.1982, Page 5

Betty Friedan:
„THE SECOND STAGE“
Betty Friedan, sú erskrifaði bók-
ina ,,The Feminine Mystique", hef-
ur sent frá sér nýja bók um konur
og heitir sú „The Second Stage",
sem við gætum e. t. v. nefnt „Nœsta
skref
í fyrrnefndu bókinni talaði Betty
um þetta óskilgreinda vandamál
sem grúfði sig yfir bandarískar
millistéttarkonur á 5. áratugnum,
þessa innri rödd sem hvíslaði: ég vil
eitthvað meira en eiginmann, börn
og heimili. Síðan er mikið vatn til
sjávar runnið og mörgu hefur verið
áorkað. En hvað svo? Þess spyr
Betty í nýju bókinni. I lún segist sjá
sigurvímu ofur-kvennanna, þeirra
sem öölast hafa tjárhagslegt og
valdslegt jafnrétti, blikna fyrir von-
brigðum og brostnum vonum.
Konur vilja allt, þær vilja sigra á
vinnumarkaðnum og eiga börn um
leið. Þær reyna hvoru tveggja í
senn — að standast kröfur vinnu-
markaðarins og kröl'ur heimilisins.
Fyrr nefndu kröfurnar hafa verið
gerðar af körlum, körlum sem gátu
einbeitt sér þar vegna þcss að þeir
áttu konur heima — síðarnefndu
kröfurnar voru settar af konum,
sem uröu að sækja allt sitt stolt í
þaö að vera fullkontnar húsmæður.
Hvoru tveggja eru gífurlega háar
kröfur. Og konur nú til dags leita
eftir valdi, sjálfsmynd, stöðu og ör-
yggi utan heintilis og eru þá í and-
stöðu viö afturhaldsseggi og á sama
tíma leita þær eftir ást, sjálfsmynd,
stöðu og öryggi innan veggja heim-
ilisins og eru þá í andstöðu við rót-
tækar kvenréttindakonur. En kon-
um er þetta hvort tveggja nauðsyn-
legt. Betty telur að kvennahreyf-
ingin nú verði að einbeita sér að
því að samræma þetta tvennt, að
konur verði að fá að endurskipu-
leggja samfélagið í þá átt að þörl'-
um þeirra sé fullnægt bæði utan
heimilis og innan. Hún stingur upp
á sveigjanlegri vinnutíma svo feður
megi líka vera foreldrar barnanna
sinna. Mæöra- og feðraorlof ætti
að vera sjálfsagður hlutur svo kon-
ur geti eignast börn án þess að
þurfa að óttast stöðumissi eða
stööulækkun. Barnagæsla, skóla-
kerfið, tryggingakerfið, allt ætti að
breytast í þá átt að konur geti gert
hvort tveggja í senn, verið sáttar
utan heimilis og innan. Betty kallar
á byltingu í heimahúsum, ekki að-
eins hvað varðar hlutverkaskipan
heldur hvað varðar húsnæði og
skipulagsmál. Og hún segir að
kvennahreyfingin sé á blindgötu
hvað varðar stjórnmálaathafnir,
vandamálin séu óleysanleg. Von
hennar liggur í körlunum — að
kvennahreyfing síðustu ára hafi
fengið þá til að spyrja nýrra spurn-
inga, endurskoða gildismat sitt.
Augu karlanna séu að opnast og að
saman geti karlar og koriur fundið
kraft og lausnir til að leysa vanda-
mál, sem í þessu virðist ekki hægt
að ráða fram úr. Ja hérna! Við
Kvennaframboðskonur leggjunt til
að Betty Friedan verði boðið til
Islands til aö skoða hvað verið er
að gera hér!
(Ofangreindar upplýsingar um bókina
„The Second Stage" eru fengnar úr
bandaríska tímaritinu „Dialoeue.")
HEIMILIÐ ’82
Barnavinir og kaupsýslumenn
Hér á eftirfer saga ungra hjóna sem létu hafa sig að féþúfu, eins og margir
aðrir á Heimilissýningunni '82. VERA telur það umhugsunarvert hvernig
fésýslumenn notfœra sér hiklaust börnin og þarfir þeirra, til að nœla sér í
auðfenginn gróða og til að ná tökum á barnafólki sem stendur varnarlaust
framrni fyrir auglýsingaskruminu. VERA slœr því einnig fram hvort ekki
sé tímabœrt að borgaryfirvöld sjái til þess að skipulögð séu almennileg
leiksvœði og skemmtilegheit fyrir börn vítt og breitt um borgina alla?
Þreytt ung hjón með tvö börn
löbbuðu inn á sýninguna Heimilið
'82. Vikan hafði verið erfið. Pabb-
inn vann alltaf yfirvinnu og mamm-
an smáskammtavinnu, skúringar á
tveim stöðum og prjónaskap, það
var út af börnunum, þau höfðu
enga dagvistun, en hægt var að
notast við skólastelpur eftir klukk-
an 5. Það var búið að suða í tvær
vikur um að fara í Tívoltið, — það
var sýnt í sjónvarpinu. Foreldrarnir
létu undan aö lokum, — þau gætu
líka í leiöinni skoðað vörur á sýn-
ingunni, sem þau tnyndu kaupa
þegar íbúðin væri greidd, — eftir
20 ár eða svo.
En hvað var þetta? Ha, kostar
inn, 80 krónur fyrir manninn?
Hjónin gjóuðu augunum hvort til
annars, — fjárans okur, og þaö fyr-
ir að glápa á auglýsingar, — jæja,
þau voru komin á staðinn og börn-
in oröin æst við aö heyra tívolí-
hljóöin, — en ekkert var minnst á
verð í sjónvarpsauglýsingunni, og
25 krónur fyrir börn, jahérna hafa
börn not af heimilis-vörusýningu?
Borga 185 krónur og skella sér inn.
Börnin tóku auðvitað ekki annað í
mál en að byrja í Tívolí, og hjónin
skildu litlu angana ósköp vel. Fyrir
þá var þetta ævintýraheimur, börn-
in höfðu aldrei séö neitt þessu líkt,
— þau þekktu bara róló, — þar var
bara vegasalt og rólur, jú og sand-
ur. Foreldrarnir skildu þetta ósköp
vel. Nei — sko, litlir bílar sem
keyra, — jú, þau máttu fara í bíl-
ana. — Ha, — kostar.......? en við
erum búin að borga sko hér eru
miðarnir okkar. Nú, kostar þetta
auka, jahá, á þetta kannski að vera
áfram þegar sýningin hættir? Nei,
ekki það — en er þetta þá ekki
bara á sýningunni sem við höfum
borgað okkur inn á? Nei, ekki það.
Bara svona agn fyrir börnin, ójá.
Jæja, þá voru það 70 krónur í við-
bót, þ. e. 35 krónur fyrir bununa,
og auðvitað þurftu bæði börnin að
fara, og það þurfti fullorðinn með.
Svo var það kolkrabbinn, — já, og
hjólið — allt ljósum prýtt, — al-
máttugur, það gerði 240 krónur í
viðbót, 30 krónur bunan per
mann/barn. Börnin urðu æst, —
fleiri bunur, þær voru svo stuttar,
blöðrurnar voru svo flottar, — tvær
takk — 45 krónur stykkið —
Reynum að bæta okkur þetta upp í
tombólunni, — 5 miða takk, — 10
krónur stykkið, — æ, æ, fengum
ekkert.
Hvað varö um alla peningana?
Nærri þúsund krónur? Týndar.
Hvern andskotann vorum við að
þvælast inn á þessu vörusýningu?
Þeim leið eins og kreistum sítrón-
um, börnin voru æst. Tívolíið var
sjabbý, það var ekki fyrir krakkana
— heldur til aö trekkja hina full-
orðnu inn á sýninguna. En nú voru
þau oröin svo reið og þreytt; eitt-
hvað svo varnarlaus gagnvart öllu
þessu. Þau fóru heim. tóku hrein-
lega á rás út úr tívolíinu með börn-
in í togi, — út, út á harðahlaupum
áður en síðustu aurarnir yrðu
plokkaðir af þeim fyrir eitthvað
helv . . . drasl; þau hlupu svo sann-
arlega út af Heimilinu og komu
þangað aldrei aftur.
K.