Vera - 01.10.1982, Blaðsíða 29

Einu sinni birti íslenskt dagblað
frétt af bílveltu. Það var nokkuð
slænt velta, svo slæm raunar, að
ntaður nokkur, sem varð vitni að
henni, taldi víst að ökuþórinn hefði
verið kófdrukkinn. Svo var þó
ekki, því þegar lögreglan kom á
staðinn, upplýstist að ökuþórinn
var alls ekki drukkinn karlmaður
heldur kona. Yfir þessari fregn var
fyrirsögnin: EKKI DRUKKINN
- HELDUR KONA. í þá daga
þurfti ekki aö setja upphrópunar-
nterki á eftir slíkri fyrirsögn svona
til að draga úr alvörunni, því í þá
daga þorðu blaðamenn enn að
leggja ökuhæfni kvenna til jafns við
færni drukkinna karlmanna og
þótti víst engum mikið! Nei, það
stendur hvergi í þessari frétt — það
er bara gefið í skyn á milli línanna
— eða finnst ykkur það ekki?
Og það er einmitt það hættulega
við blessuð blöðin og það sem í
þeim stendur, að það er svo einfalt
að gefa í skyn viðhorf án þess að
segja þau upphátt. Dagblöðin láta
uppi skoðanir sínar á hundrað þús-
und vegu og ekki bara í leiðurum
heldur með því að velja frétt eða
frásögn stað (útsíðufrétt er mikil-
vægari en innsíðufrétt — sá sem
kemst á forsíðumynd er merkilegri
en hinn á 5. síðu), hvernig frétt er
skrifuð o. s. frv., o. s. frv. Þetta er
auðvitaö meðvituð aðferð sem
auðvelt er að vara sig á eða taka
tillit til. Hin aðferðin viö að lýsa
viðhorfum er alveg óvart og ómeð-
vituö og segir meira unt viðhorf
þess, sent skrifar en ritstjórnar-
stefnu blaðsins sjálfs. Sá sálarspeg-
ill, sem dagblöðin státa sig af því að
vera er e. t. v. skýrastur á milli lín-
anna, í því sem ósagt er látið. Og
þegar kentur að mótun viðhorfa —
og enginn neitar, að dagblöðin
móta viðhorf lesenda sinna í sama
mæli og þau endurspegla þau, ef
ekki þá í ríkari mæli — þá er þetta
ósýnilega sem að baki liggur líklega
hvaö áhrifamest. Því það síast inn
sinátt og sinátt án þess lesandinn
taki beint eftir því. Látum því alveg
liggja milli hluta þá staðreynd að
konur birtast helst sem athafna-
lausar skrautverur í dagblöðunum
(ég á alveg áreiðanlega eftir að
koina að því einhvern tíma seinna
meir!) og kíkjum bara á örfá dæmi
um viðhorf, sem sýnast liggja að
baki orða:
Hér er mjög dæmigerð frétt af
nauðgun: „Rannsóknarlögregla
ríkisins rannsakar nú nauðgunar-
kæru, sem barst frá tæplega þrít-
ugri húsmóður á Sauðárkróki.
Konan ber, aö maður á fertugsaldri
hafi skriðið inn um glugga á heimili
hennar aðfaranótt laugardags fyrir
rúmri viku. Eiginmaður hennar var
að heiman og hún ein ásamt tæp-
lega ársgömlu barni sínu. Segir luin
hann hafa kontið fram vilja sínum
með því að beita aflsmun. Maður-
inn hefur við yfirheyrslu viður-
kennt að hafa farið inn til konunn-
ar gegn um glugga. En hins vegar
fæst hann ekki til aö viðurkenna að
hafa nauðgað henni. Engir áverkar
sáust á konunni." (Tíminn, 15. júní
s. 1.) I annarri nauðgunarfrétt,
(DV, 19. ágúst) er þetta líka skýrt
tekiö fram um aðra konu: „Engir
áverkar sáust á konunni." Vitiði
hvaö mér finnst? Mér finnst bara
vanta að svo komi: „svo það er
ekki gott að vita hvað hún er að
rövla".
Og talandi um nauðganir, sáuð
þið fréttina af amerísku konunni,
Jacqueline Rader, 37 ára gamalli
og yfirmanni í tryggingarstofnun
Wisconsin-ríkis, sem var í Mogg-
anum þ. 28. júlí? Kviödóntur
dæmdi undirmanni konunnar tvær
milljónir íslenskra króna í skaða-
bætur fyrir kynferðislegar ofsóknir
af Itennar hált'u, „en hún mun hafa
heimtað að hann þóknaðist sér eða
hefði verra af ella." Tvær milljónir
íslenskra króna! Ja, það er munur
aö vera maður og míga standandi
segi ég nú bara! Það hljóta að hafa
sést áverkar á karli, ólíkt konunni á
Sauðárkróki sem lét sér detta í hug
að kæra mann fyrir að skríða inn
um glugga!
Það var raunar önnur ekki
ómerkilegri frétt í Mogganum
þennan sama dag (28. júlí). Þar
sagöi frá ummælum breska forsæt-
isráðherrans um karla og konur,
fyrirsögnin var: „Karlarnir tala —
konurnar framkvæma" og svo kom
heljarinnar útlisting á því hvað
Margaret Thatcher hugsar unt kyn-
in tvö. Sjálfsagt hefur þýðanda
fréttarinnar fundist hann vera að
gera kvenþjóðinni greiða og rit-
stjórninni þótt jafnréttislegt að gefa
fréttinni gott pláss í blaðinu. Allt í
lagi svo sem, en það gleymdist al-
veg að segja nokkuð frá því sem þó
skipti e. t. v. inestu máli. Svo var
nefnilega mál með vexti að ráð-
herrann lét orðin falla á „mikilli
kvennaráðstefnu í Lundúnum".
Einhverjum jafnréttissinna hefði
nú dottið í lnig að kornast að því
hvaða mikla ráðstefna þetta var,
hverjir stóðu að henni og um hvað
var verið að fjalla. Það hefði verið
fengur að slíkri frétt. En nei — það
skipti engu máli.
En það vill nú vera svona og
svona með fréttamatið — blöðin
segja jú ekki frá öðru en því sem
skiptir þjóðarsálina ntáli. Og þjóð-
arsálinni er víst santa, þótt konur
úti í löndum séu að ræða saman og
ráðfæra sig um „þessi helv...
kvennantál" eins og þau heita
stundum!
Konur og fjölmiðlar
mhvers konar *í!r Verie \ „u V\)á \að se&\
-.tniðflojtjj , að best í \en vlí) “ he\rra a\ uúkifl *
^ndaiager „.a.,í(,ai^n»v VtS'6U\^é V»ær’aurvft65u *
admvisku ger, ca n

szSssP '
* '
Vir'°e<S-
"anda,ag\Ne^ e< <-v
SUS& /VL Y

,-n Fram-
\uflokks-
V.ins að