Vera - 01.05.1988, Blaðsíða 19

Um samninga
kennara og siöferöi
samninqum
dæmt ólöglegt! Sjaldan hef ég orðið jafn hissa, þessu áttum við
síst von á. Þetta var hreint eins og hjá bófunum í bfó. Með vopnið
mundað gera þeir þér tilboð sem þú getur ekki hafnað. Hvernig
var hægt að ætlast til að við tækjum hlutlausa ákvörðun um samn-
ing undir slíkum hótunum?
Ríkið skákar launafólki í hróksvaldi
Verkfallsboðanir bæði KÍ og HÍK hafa nú eins og áður sagði ver-
ið dæmdar ólöglegar af Félagsdómi, sem þýðir að verkfallsað-
gerðir í vor eru úr sögunni.
í greinargerð/stefnu ríkislögmanns er aðalmálsástæðan gegn
Kí talin sú að atkvæðaseðilinn hafi ekki verið rétt orðaður, dag-
setningu hafi vantað og því hafi félagsmenn ekki vitað um hvað
þeir voru að greiða atkvæði! Hjá HÍK var meirihluti ekki talinn vera
fyrir samþykkt verkfalls.
í málsskjölum er einnig getið annarrar ástæðu sem ríkislög-
maður telur að geri verkfallsboðanir félaganna ólöglegar, þótt
ekki kæmi annað til. Atkvæðagreiðslan sjálf hafi ekki verið leyni-
leg þar eð hún hafi ekki uppfyllt skilyrði laga nr. 52/1959, almennra
kosningalaga um kjörklefa og innsiglaða kjörkassa. Það er því
Ijóst að ef fyrri ástæðan hefði ekki nægt til að dæma okkur var
önnur tiltæk.
Síðari ákæran er I mínum huga mun alvarlegri en hinar. Þessi
háttur á atkvæðagreiðslu hefur verið viöhafður áratugum saman
hjá mörgum verkalýðsfélögum án þess að fundið væri að af hálfu
vinnuveitenda. Ef þessi þrönga túlkun ríkislögmanns verður
málsástæða í næstu leynilegri atkvæðagreiðslu hjá félagi þá er
komin upp alvarleg staða hjá launafólki. Staða sem gerir það að
verkum að fólk mun eiga mjög erfitt um vik að greiða atkvæði á
þennan lýðræðislega hátt í framtíðinni, ef ekkert verður að gert.
í Ijósi þessa er eðlilegt að velta því fyrir sér hvernig lýðræði við
• raun búum við. Hvort hér séu á ferð tilburðir til vega að félaga-
irelsi í landinu og greiða lýðræðinu um leið slíkt rothögg að það
molni endanlega niður.
Eftir standi húsbóndavaldið allsráðandi með lagavöndinn á
fólkinu. Lagavöndinn sem reyndar margoft hefur verið gripið í til
að skerða hlut launafólks.
Margsinnis hefur á undanförnum árum veriö gengið á gerða
samninga. Með lagaboði hafa þannig verið afnumdar umsamdar
kauphækkanir og verðbætur launa að ónefndum gengisfellingum
1 kjölfar samninga, gengisfellingum sem vinnuveitendur hafa
fengið nánast eftir pöntun.
Þrátt fyrir þetta fullyrði ég að ekki séu fordæmi fyrir því á seinni
árum að vinnuveitendur hafi beitt sér gegn launafólki eins og nú
með beinni íhlutun um innanfélagsmál þeirra, í þeim augljósa til-
9angi að hindra frjálsa samninga. Hinn margrómaða „frjálsa
samningsrétt" sem ekki má skerða þegar komið hefur til álita að
try9gja launafólki betri rétt með lögum, eins og Kvennalistinn hef-
ur margsinnis lagt til.
Nú hefur enda komið í Ijós í harðri vinnudeilu verslunarfólks að
vinnuveitendur í Garðastræti og víðar hafa haft I frammi sambæri-
lega tilburði og ríkið beitti gegn kennurum.
Ekki var fyrr búið að samþykkja verkfall verslunarmanna á dög-
unum en þeim var sent bréf úr Garðastrætinu þar sem lögmæti
verkfallsins var dregið I efa. Og nú hafa verkföll nokkurra félaga
verið lýst ólögleg af vinnuveitendum á þeirri forsendu að skeyti
með tilkynningum um þau hafi ekki borist á réttum tíma. Skeyta-
sendingar póstþjóaustu ríkisins hafa hingað til verið taldar mjög
áreiðanlegar. Fólk veltir fyrir sér hvað hér er að gerast.
Nýlega hélt Jón Baldvin, fjármálaráðherra fundi fyrir vestan
undir fyrirsögninni „brennur Róm?“. Oft ratast kjöftugum satt á
munn hugsaði ég, þar sem er reykur þar er eldur. Ef ekki verður
snúið snarlega af þeirri óheillabraut sem kjaramál almenns launa-
fólks eru komin í — þá gæti Róm brunnið.
Það er erfitt að uppræta illgresi í illa hirtum garði. Til þess þarf
oft róttækar aðgerðir. Róm brann, spillingin hafði sýkt umhverfið
— var að kæfa hollu grösin í garðinum. Á meöan lék keisarinn sinn
eiginn útfararmars.
Þeir sem reyna að breyta siðareglum og taka sér vald yfir lífi al-
mennings í hróksvaldi, valdi peninga eða annars konar aðstöðu
skyldu hugsa sig um tvisvar. Það mun reynast þeim erfiðara en
þeir hyggja — Róm gæti brunnið.
Elín G. Ólafsdóttir
íslensk orðabók • Orðalykill
Raftækniorðasafn
_ h’A/TÆKN/
f (>K/)ASA l-'N
Bökaúrgófa
/V1ENNING4RSJOÐS
SKÁLHOLTSSTiG 7. REYKJAViK. SlMI 6218 22
GÓÐ BÓK ER GERSEMI
19