Freyr - 01.03.1927, Blaðsíða 24

42
F R E Y R
smári vaxi frekar á landinu á eftir, ef
honum er sáð.
Ræði ég þetta svo ekki frekar, en vona
að þeir senr vinna að íslenskri jarðrækt,
vilji taka þetta, er ég hefi nú bent á til
athugunar og framkvæmda.
Iilemenz Kr. Iiristjánsson.
Hrossin, kynbætur og
meöferö.
i.
Með lögunum um kynbætur hesta frá
síðasta Alþingi, sein gengu í gildi 1. jan-
úar 1927, er stigið stórt spor á fram-
faraleið í hrossarækt vor íslendinga. Hér
eftir er nú framar von til að einhver
árangur verði með kynbætur hrossanna,
þar sem nú á að velja sérstaka undan-
eldishesta í hverjum hreppi á landinu. Á
lögunum er þó sá slæmi galli, þau „Á-
kvæði um stundarsakir", að hrossakyn-
hótanefndunum er heimilt að leyfa lausa-
göngu kynbótahesta í heimahögum á tíma-
bilinu frá 20. apríl til 1. október ár
hvert, til 1930. Er hætt við að sú heimild
geti orðið misnotuð, auk þess eru þá eng-
ar skorður reistar við því að allar hryss-
ur, á tímgunaraldri, verði með folöldum,
jafnvel þótt menn vildu draga úr folalda-
viðkomunni, sem ég teldi víða vera nauð-
synlegt.
Hrossaviðkoman er nú víða orðin sú
plága á bændurn, sem þeir eiga erfitt
með að rísa undir, jafnvel þótt hún
sé að miklu leyti sjálfskaparvíti, en þau
eru ekki æfinlega best.
Nú kemur til kasta hrossakjmbóta-
nefnda að velja undaneldishestana og
ætti engri kynbótanefnd að dyljast, hve
mikið vandavei'k það er, að fá góða kyn-
bótahesta, hesta sem líklegir eru til að
bæta kynið verulega. Á því er eigi van-
þörf og þeir hestar eru, sem betur fer,
margir til í landinu. Nefndirnar ættu ekki
að láta sér það fyrir brjósti brenna þótt
leita þyrfti í önnur héruð eftir góðum
kynbótahestum.
II.
Undanfarin ár hafa hrossasýningarnar
átt nokkurn þátt í úrvali hrossanna og
kynbótum, með því að benda mönnum
á bestu gripina, að dómi hrossaræktar-
ráðunautsins og þeirra manna, sem
kosnir eru honum til aðstoðar. Þetta hef-
ir að dómi margra tekist injög misjafn-
lega, enda mun það ei lítið vandaverk
að dæma hrossin þannig við skyndiálit,
sérstaklega þá skapgerð þeirra, sem þó
ekki er minst urn vert. Löt, daufgerð og
snúinhæfð hross eru verðlaunuð. Yfir-
leitt er alt of lítið lagt upp úr kynferði
hrossanna, sem þó ætti að vera cin að-
al undirstaða dómsins.
Núverandi ráðunautur í hrossaræktinni,
hefir í dómum sínum á sýningunum,
enga áherslu lagt á aðgreiningu hross-
anna eftir fyrirhugaðri notkun þeirra,
annarsvegar sein áburðar- og akhesta, en
hinsvegar sem reiðhesta, heldur dæmt
hrossin í einum flokk. Athuga þyrfti hvort
þetta sé hin rétta stefna i hrossarækt
vorri.
Notkun hestsins til áburðar og aksturs
er mjög ólík notkun hans til reiðar.
Reiðhestinn viljum vér hafa léttan og
stæltan, þolinn og þrautgóðan, jafn-
fraint því að hann sé ganggóður, tölt-
ari, vekringur eða góðgengur brokkari.
Hann á að hafa góðan og samsvarandi
vöxt og geta borið höfuðið og hálsinn vel.
Um áburðar- eða akhestinn er nokkuð
öðru máli að gegna. Vér viljum að vísu
hafa hann viljugan og þægan í notkun,