Ljósmæðrablaðið - 01.07.1990, Síða 17

þá á maður að missa jafnmörg börn,
en ef fúlegg eru í hreiðrinu, eiga lausa-
leiksbörnin að verða jafnmörg.
Af ýmsu var hægt að ráða, hvort hið
ófaedda barn yrði drengur eða stúlka.
Piltarnir sprikluðu meira en stúlkurnar í
móðurlífi. Það ber meira á þykkt móð-
unnnar, hún er stærri um sig, ef hún
gengur með pilt, en stendur meira
fram, ef hún gengur með stúlku. Ef
Pykktin er meiri hægra megin, gengur
ún með pilt, og sömuleiðis, ef hægra
rjóstið stækkar meira. Ef þessi ein-
enni voru ekki fyrir hendi eða óljós,
9at brugðið til beggja vona, hvort barn-
lð yrði drengur eða stúlka.
Ymissa varúða varð móðirin að gæta
ú þess, að fæðingin gengi vel, m.a.
^nátti hún ekki ganga undir sperrur á
úsi, sem verið var að reisa, því að þá
uarð að reisa sperru yfir henni, svo að
ún gæti fætt. Ekki var heldur heppi-
egt að ganga undir þvottasnúru, því
^ útti naflastrengurinn að vera um
álsinn á barninu. Ekki mátti hún greiða
Ser ' rúminu, því að þá gekk fæðingin
erfiðlega.
Pá hafði það engan veginn litla þýð-
lngu, hvaða dag barnið fæddist. Bezt
var að vera fæddur á sunnudegi. Sá,
sem fæddur var þann dag, var fæddur
' si9urs, sá, sem fæddist á mánudegi
1 mæðu, á þriðjudegi til þrifa (aðrir
Se9ja til þrautar), á miðvikudegi til
ntoldar, á fimmtudegi til frama, á föstu-
egi til fjár, á laugardegi til lukku.
Aður fyrr voru fæðingar hlutfallslega
UJósmæðrablaðið
miklu fleiri en tiðkast nú á tímum. En
allt um það var fólksfjölgun alls ekki
meiri en nú, þar eð mikill fjöldi þessara
barna lézt í fæðingunni eða á ungum
aldri. Fæðingarhjálp hefir verið næsta
ófullkomin og þá stundum verið stuðzt
við töfrabrögð eða leitað til ýmiss kon-
ar kuklara. Má í því sambandi minna á
vísu eina í Sigdrífumálum.
Valkyrjan Sigdrífa kveður:
Bjargrúnar skalt kunna,
ef bjarga vilt
ok leysa kind frá konum,
á lófum skal rísta
ok of liðu spenna
ok biðja þá dísir duga.
Þarna notar aðstoðarkona við fæðingu
rúnaristingu og handaálagningu sam-
tímis því, sem hún skírskotar til ein-
hverra dísa um hjálp við fæðinguna.
Nokkrir talshættir í málinu bera vitni
um þann ævagamlan sið við fæðing-
una, að móðirin lá á gólfinu, á meðan
á fæðingu stóð. Við höfum um það
talsháttinn, að kona leggist á gólf, er
hún tekur léttasóttina. Þá er sagt um
barn, sem liggur hjá móður sinni, áður
en skilið er á milli, að það liggi í gras-
inu, og ef það grætur, strax og það er
fætt, að það góli í grasinu.
Ýmis alþýðleg ráð voru til að greiða
hag sængurkvenna. Um þetta segir í
þjóðháttum sr. Jónasar á Hrafnagili,
sem ég styðst við í þessum þætti:
Eitt er að leggja Burnirót í rúmið hjá
henni, svo að hún snerti hana bera;
brenna brennistein fyrir nösum henn-
ar, svo að reykinn leggi upp í vitin; gefa
henni inn einn spón af tíkarmjólk; láta
hana drekka Baldursbrá í víni; kreista
lög úr pungarfa, blanda við vín og gefa
______________15