Akranes - 01.10.1952, Blaðsíða 15

Fyrsta sjúkrahúsið hans var hænsna-
kofi, sem hann dyttaði upp á. Strax flykkt-
ust hinir innfæddu til hans með alla mögu-
lega sjúkdóma. Verst var svefnsýkin, sem
þúsundir dóu úr á hverju ári, blóðsótt,
holdsveiki, kviðslit, hitasár, hjarta- og
nýrnasjúkdómar og geðveiki. Skilyrðin
voru ákaflega slæm, hann hafði ekki aðra
sér til aðstoðar en húsfreyjuna og svartan
þjón, sem skildi frönsku en með aðstoð
þeirra gerði hann mikla uppskurði. Að
meðaltali veitti hann 40 manns læknisað-
stoð á dag. Þar eð enginn læknir var nokk-
ursstaðar nærri var hans oft leitað úr
mikilli fjarlægð og oft varð hann að fara
mörg hundruð kílómetra í eykju og á
þeim ferðum varð hann fyrir miklum
áhrifum af þessu feiknalandi. Þeim áhrif-
um hefur hann lýst í bókinni „Meðal
fljóta og frumskóga.“ Þeir innfæddu kom-
ust fljótt upp á að skoða hann sem bezta
viniim sinn og sýna honum mikið traust
og virðingu. Þeir halda að hann geti galdr-
að eins og einn þeirra komst að orði. „Fyrst
sálgar hann þeim sjúku, síðan sker hann
þá og loks lífgar hann þá á nýjan leik.“
Á kvöldin er allt kyrrt, biksvört nótt-
in hylur höf og lönd, aðeins ymur fljóts-
ins og einstaka hljóð úr skógarþykkninu
berst að eyrum. En í litla tréhúsinu lækn-
isins er ennþá logandi ljós, og allt í einu
hljómar hin dásamlega Bachhljómlist út
í næturhúmið. Stundirnar við slaghörpuna
eru hvíldar- og endurnæringarstundir
læknisins.
Máttur andans er mikill. Þar sem
Schweitzer hóf starf sitt fyrir einum
mannsaldri í litlum hænsnakofa stendur
nú nýmóðins sjúkrahús, með 400 sjúkra-
rúmum. Sjúkrahúsið er byggt fyrir gjafir
frá vinum hans í Evrópu og Ameríku.
Sænskir vinir gáfu honum ágætan vél-
bát, sem heitir „Tack sá mycket,“ og nú
hefur hann í þjónustu sinni marga ágæta
lækna og hjúkrunarkonur. Sjálfur er hann
þó eftir sem áður lífið og sálin í öllu sam-
an, hann kann bæði að þjóna og stjóma.
Sjálfur teiknaði hann sjúkrahúsið, og hann
kann líka að smíða og mála. Aldingarð hef-
ur hann kringum sjúkrahúsið til þess að
vera ekki alveg á flæðiskeri staddur með
sjúklingana ef til hungursneyðar skyldi
koma. Hann hefur á sjaldgæfan hátt sam-
einað það, sem gömlu dulspekingamir köll-
uðu „vita contemplativa og „vita activa.“
Hið innhverfa hugsanalíf og hið úthverfa
hagnýta líf.
Schweitzer var samt ekki nóg að sinna
læknisstörfum, hann varð að hafa áhrif
á fólk á annan hátt. Bannið gegn því að
prédika gleymdist fljótt og síðan Schweit-
zer varð sinn eiginn herra messar hann
regVulega. Við skulum nú í huganum heim-
sækja frumskógasjúkrahúsið í Lambarene.
Það er sunnudagur. Læknirinn hefur lokið
stofugangi og skömmu síðar er hringt til
akranes
guðsþjónustu á sléttu við fljótið. Fjöldi
fólks er kominn um óravegu til að hlusta
á hann. Hvitu mennimir syngja einn sálm
og síðan talar Schweitzer. Þar eð hinir
innfæddu koma frá tveim þjóðflokkum og
mál þeirra em eins ólík og danska og
þýzka, verður hann að nota tvo túlka.
Sjálfur talar hann frönsku. Hann segir
fyrst dæmisöguna um skulduga þjóninn
og síðan talar hann um hatur og hefnd
og hversu nauðsynlegt er að kunna að
fyrirgefa. Ræða hans er auðskilin þvi hann
skýrir hvert hugtak með dæmum úr dag-
lega lífinu. Loks biður hann stutta bæn,
sem túlkarnir endurtaka og að allra síð-
ustu er spiluð kirkjuhljómlist á grammó-
fón. Hann talar alltaf um eitthvert raun-
hæft og siðfræðilegt efni og aðaláhrezlan
er lögð á að koma fólki í tengsl við and-
ann í kenningum Krists. Margir hafa
haldið þvi fram, að guðspjallið sé of erf-
itt fyrir frumstæðar þjóðir. Schweitzer
segir, að þessu sé alls ekki þannig farið,
heldur sé það eins og allt, sem nátengt
er lífinu sjálfu mjög auðskilið, ekkert sé
ljósara en kærleiksboðorð Krists, það skilj-
ist á öllum málum þvi í raun og veru
blundi það í brjósti hvers einasta manns.
Oft og mörgum sinmnn hefur Albert
Schweitzer komið til Evrópu til þess, að
halda fyrirlestra og kirkjuhljómleika í
því augnamiði að útvega fé til starfsem-
innar. Þegar hann fékk Goetheverðlaunin
árið 1928 notaði hann peningana til þess
að byggja stórt og fallegt hús í fæðingar-
bæ sínum i Mynsterdal. Þetta hús átti
fyrst og fremst að vera hvíldar- og hress-
ingarheimili handa læknum og hjúkrunar-
konum frumskógarsjúkrahússins, en auk
þess fjölmargra vina og velunnara
hvarvetna að iir heiminum. Þegar hann
dvelur í þessu húsi og á von á gestum
tekur hann sjálfur á móti þeim á járn-
brautarstöðinni og ekur farangri þeirra
heim á handvagni. Allir gestirnir eru eins
og ein stór fjölskylda, sumir vinna í garð-
imrni, aðrir í eldhúsinu, enn aðrir hjálpa
til á skrifstofunni. Staðurinn er einskonar
miðstöð fyrir starfið í Afriku. Undir borð-
um er Schweitzer dásamlegur gestgjafi,
sem miðlar hinum af hinni dæmafáu
andagift sinni bæði í gamni og alvöru.
Þótt lífsskoðun hans sé mótuð af mikilli
svartsýni er hann flestum öðrum fyndn-
ari og skemmtilegri. Síðari hluta dags er
oft farið í gönguferðir upp til fjalla og þá
fer doktorinn með gesti sína til fagurra
staða, sem honum eru kunnir allt frá
bernsku. Hann gætir þess vel og vandlega
að ræða við hvern einasta gest svo eng-
um finnist hann vera settur hjá. I rökkrinu
spilar Schweitzer oft Bach á kirkjuorgelið
í þorpinu en það orgel hefur hann sjálf-
ur endurbyggt á sínum tima.
Löngu eftir að gestirnir hafa tekið á sig
náðir sézt ljós í vinnustofu húsbóndans,
hann er þá að undirbúa fyrirlestra eða
hljómleika þvi bráðum leggur hann af stað
til Englands eða Ameríku. Ef til vill er
hann líka að svara bréfum því bréfasam-
bönd hans eru fleiri en flestra núlifandi
manna. Hér leyfum við okkur að spyrja
hinn lærða doktor nokkurra spuminga
um lífsskoðun hans og árangurinn af hugs-
un hans og lífsreynslu. Með því að til-
færa nokkrar setningar úr bókum hans,
hugsum við okkur að svarið verði á þessa
leið.
„Lífið og tilveran öll eru að mínu áliti
einn óslitinn leyndardómur. 1 náttúrunni
umhverfis okkur sjáum við aðeins afar-
mikinn lífsvilja, sem birtist í fæðingum,
vexti og loks dauða. Þannig gengnr þetta
án afláts. Þessa hringferð kallaði Buddha
hjólið. Hér virðist réttur hins sterka ráða.
Allt lif lifir af lífi, það er þungbær sann-
leikur. Sá kraftur, sem er uppspretta og
hinzta höfn alls, sem lifir er skilningi vor-
um ofvaxinn. Fegin vildum við trúa að sá
kraftur væri hámark réttlætis og kærleika.
en hann birtist okkur blindur, kaldur og
tilfinningasljór ýmist sem vilji til sköp-
rrnar eða eyðileggingar. I þessum heimi
standa hið voðalega og dásamlega hlið við
hlið, eins hið kvalafulla og ánægjuríka,
tilgangslausa og tilgangsrika. Á allan hátt.
er og verður maðurinn ráðgáta.
En í sál vorri birtist andi heimsins sem
etiskur vilji. Vilji til sannleika og kærleika
og öll trúarbrögð kenna okkur að þetta
ljós í sálinni — það nefnist mismunandi
nöfnum — sé eitt og hið sama og hið guð-
dómlega. Pascal segir sömu hugsun þann-
ig: „Þú myndir ekki leita mín ef þú hefð-
ir ekki fundið mig.“ Því meir, sem við
finnum til með og unnum öllu lífi, mönn-
um, dýrum og plöntum, og þeim mun
meira, sem við hlúum að og verndum líf,
þeim mun meiri ást og virðingu berum
við fyrir því. Þetta leiðir til þess, að okk-
ur finnst við vera samrunnin hinum óend-
anlega sköpunarvilja, þar sem allt lif
er eitt. Að þjóna náunga sínum er sama
sem að þjóna guði. Þetta er í nánu sam-
ræmi við kenningar Krists, þar sem mest
áherzla er lögð á miskunnsemi og kær-
leika til náungans, það eru æðstu dyggð-
irnar og við að iðka þær komumst við í
samband við guð og verðum hans.
En vilji menn komast á öruggan grund-
völl í ríki sannleikans og kærleikans ligg-
tu- leið þeirra gegnum mnburðarlyndi og
sjálfsafneitun, menn verða að öðlast innri
frið og jafnvægi án tillits til byltinga og
umróts á hinum ytra heimi, þar sem allt
er undirorpið timans hrörnunartönnum.
Aðeins á þennan hátt öðlumst við þann
frið, þrótt og gleði, sem til þess þarf að
taka lífinu á jákvæðan hátt. Sá, sem vill
bjarga lífi sínu skal glata því, en sá, sem
glatar því, skal öðlast það.
Framhald á nœstu síÖu.
123