Akranes - 01.10.1952, Blaðsíða 16

Gísli J. Johnsen:
__ #
Ekkí er þar oflof tim Islendínga
Vestmannaeyjar.
Á bls. 171 segir nokkuð frá Vestmanna-
eyjum. Þar er þeirri fáránlegu staðleysu
haldið fram, að 1912 sé enn eingöngu not-
ast við opna báta til fiskveiða í Eyjum.
Það er furðulegt, að ísl. embættismaður
skuli halda svona vitleysu fram og skuli
ekki fylgjast betur með þróuninni. Því
fremur sem sýslunefnd Vestmannaeyja
leitar 1906 eða 7 umsagnar landsverkfræð-
ings Krabbe, um hvernig heppilegast sé
að leggja vélbátunum i hinni opnu höfn.
En hann lagði til — eins og landfrægt
varð, — að reka niður í hinn lausa sand-
botn staura fyrir hvern bát.
Fyrsti mótorbáturinn kom til Eyja 1904,
en upp frá því fjölgar þeim mjög ört og
óslitið, þar til í stríðsbyrjun 1914, en á
því tímabili mun talan hafa náð hámarki
igi2, einmitt það ár, sem höf. telur enn
notast við opin skip. Það sem sagt er á
bls. 176 um bátaflotann er svo fjarstæðu
kennt að engu tali tekur. Ég vil aðeins
spyrja. Hvar var hinum 63 áttæringum
komið fyrir, sem sagt er að stundað hafi
veiðar í Eyjum 1912? Eða hvernig urðu
allt í einu til á einu ári 60 opnir mótor-
bátar allt að 12 tonna?
Allt, sem sagt er um Vestmannaeyja-
höfn á bls. 173, þyrfti og mætti skrifa um
langt mál, því að það er ein sorgarsaga
um mikil óhöpp, sem á aðalorsök í því,
að Krabbe og þeir „dönsku“ fengust ekki
til að ljá eyru eða taka tillit til ábendinga
innfæddra manna í Eyjum, og þvi fór
oft sem fór.
Ég trúi á Jesú, hinn eilífa Krist, sem
var, sem er og verður að eilífu og sem
þiggur ekkert náðarbrauð af sögurannsókn-
um. En enginn skilur hann nema sá, sem
lifir í hans anda og samkvæmt boðum
hans. Hann kemur til okkar eins og sá
ókunni, sem enginn veit hvað heitir, þann-
ig kom hann líka til lærisveinanna við
ströndina forðum. Hann segir við okkur
eins og þá: „Komdu og fylgdu mér.“
Hann lætur okkur í té þau verkefni,
sem hann vill að leyst verði á okkar
dögum. Þeim, sem hlýða honum — ríkir
eða fátækir í anda, — mun hann birtast
í þeim friði, starfi, stríði og þjáningu, sem
við skynjum i félagi við hann. Og eins og
ósegjanlegum leyndardóm fáum við að
komast að raun um hver hann er.
ólafur Gunnarsson, frá Vík í Lóni, þýddi.
Varnargarðarnir eru mjög illa gerðir,
sérstaklega þó Hringskersgarðurinn, sem
árlega þarfnast stórkostlegs viðhalds, allt
sökum þess, hve hann var illa gerður upp-
haflega. Eflaust hefðu alvarlegri skemmd-
ir orðið á garðinum, ef ekki hefði um
tíma notið við raunhæfra athugana og
viturlegra tillagna og verkstjórnar Finn-
boga Rúts Þorvaldssonar, verkfræðings.
Ekki hefur sá, er þetta ritar heyrt, það
fyrr, að Vestmannaeyjar séu sameign rík-
is og bæjar. Á bls. 175 talar höf. um
óhreint vatn og slæman saltfisk. Þetta
mun hljóma einkennilega í eyrum Eyja-
manna. Þar segir ennfr., að 1940 sé búið
að verja til hafnarinnar 214 milljón kr„
það virðist nokkuð fjarstæðukennt.
Á bls. 176 nefnir hann einnig 100 m.
bátabrú, 10 m. breiða, sem byggð hafi
verið 1943 „innan hafnarinnar." Hvar er
þessi bryggja?
— SÍÐARI GREIN —
Á bls. 179 og áfram, ræðir höf. um
hafnarbætur almennt. Á bls. 191, í frá-
sögninni um Akureyri, minnist höf. ekk-
ert á, hvernig tókst um byggingu hinnar
fyrstu Torfrmessbryggju, en það er Akur-
eyringum áreiðanlega minnisstæðara.
Á bls. 194—197, segir höf. mjög ein-
kennilega og ónákvæmt frá öllum fram-
kvæmdum þeirra staða, er þar um ræðir,
enda munu landar hans þar lítt koma við
sögu. Að lokum kemst hann til Hafnar-
fjarðar og nefnir þó aðeins lauslega hina
all-miklu hafskipabryggju, sem byggð var
þar 1911—12, undir umsjón, og eftir teikn-
ingum Jóns ísleifssonar verkfræðings. En
það hefur aldrei heyrzt annað en að þessi
framkvæmd hafi tekizt vel og komið að
miklu gagni. Hins vegar segir hann frá
því, að N. C. Monberg, hafi síðar gert
þar — eða látið gera — einhverjar mæl-
ingar. En hann varast auðvitað að nefna
þar rannsóknir og tillögur Finnboga R.
Þorvaldssonar í þessu sambandi. Er lítt
skiljanlegt, hvemig hægt er að rita um
hafnir á Islandi, án þess að nefna iiafn
Finnboga Þorvaldssonar.
Að litlu eða engu er getið afreks þess,
er einkaframtakið kom til leiðar í Kefla-
vík, er Óskar Halldórsson hóf þar hafnar-
gerð. Þó er vitað, að Keflavík og nágrenni
býr að því enn í dag, og er alveg víst, að
þar væri nú margt á annan veg, ef ekki
hefði við notið áræðis og dugnaðar Ósk-
ars.
Enn um rafmagnið.
Á bls. 227 og 228 er talað um ástæð-
umar fyrir því, hversu Reykjavík réðst i
hygingu rafstöðvar, og að valið hafi verið
gas frekar. Býst ég við, að þetta þ.yldi frek-
ari greinargerð, og ef til vill kemur hún
í hinni nýju bók Kn. Zimsens. Á bls. 243
og 246/7 lýkur lýsingu höf. á rafmagns-
stöðvum landsins. Óneitanlega vekur það
nokkra athygli lesandans og jafnvel undr-
un, að hann minnist alls ekki— nema í
upptalningu — á þær rafstöðvar, sem
byggðar hafa verið af, eða fyrir milli-
göngu „leikmanna,“ eða einkaframtaks-
ins. Þannig nefnir höf. ekki á nafn ísa-
fjarðarstöðina, sem þó er 1000 hö. og hið
sama er að segja um Ólafsfjarðarstöðina,
sem er 250 hö.
Það hefði þó ekki verið úr vegi, þótt
hann hefði aðeins minnst lítillega á þessi
mannvirki, svo mikið gagn og þýðingu, sem
þau hafa haft fyrir viðkomandi byggðar-
lög. Hvaða orsakir liggja hér til skal látið
ósagt, en undarlegt má það heita, þar sem
bókin er rituð af manni, sem vel veit um
þessar framkvæmdir og var um langt bil
ísl. embættismaður. Hvört hér er um beina
hlutdrægni að ræða eða ekki skal ósagt
látið, en einhverjar orsakir liggja hér til.
Naumast getur það hafa hryggt höf. að
í þessum stöðvum hafa bilanir verið mjög
litlar, og skal ég þá upplýsa hann og aðra,
að koparþræðirnir í háspennulínu Isafjarð-
ar voru í upphafi ákveðnir 100% gildari
en ráðgert var af verkfræðingum þeim,
sem um málið höfðu fjallað, og hefur
reynslan sýnt, að þetta var mjög hyggi-
lega gert. Sá, sem þessar línur ritar,
minnist þess vel, að hann bar þetta undir
erlenda verkfræðinga, en þeir töldu þetta
mjög hyggilegt.
Hið sama gildir um Ólafsfjarðarstöðina,
enda hafa þar sama og engar truflanir átt
sér stað. tJr því ég fór að minnast á þess-
ar framkvæmdir, er rétt að geta þess, að
megin framkvæmd Isafjarðarstöðvarinnar
hafði Gísli J. Johnsen, en verkfræðingur
var Höskuldur Baldvinsson, en verkið
annars framkvæmt af hinu velþekkta stóra
sænska mannvirkjafirma Skánska Cem-
entgjnteriet í Stockholm, og af verkfræð-
ingi firmans Werner.
Hvað Ólafsfjarðarstöðinni viðkemur tóku
þeir Gísli J. Johnsen og Höskuldur Bald-
vinsson verkið að sér gegn ákveðnu fram-
lagi. Og ennfremur má geta þess, að lík-
lega eru þetta ódýrustu rafmagnsvirkj-
anir, sem framkvæmdar hafa verið hér
á landi, en standa þó i engu að baki öðrtun
slikum framkvæmdum. Loks má geta þess,
að Höskuldur Baldvinsson hefur komið
víða við rafmagnsvirkjanir hér, þótt þess
sé ekki getið í umræddri bók.
Ég ætla ekki að fara fleiri orðum um
rafvirkjanir landsins almennt, en ekki
124
AKRANES