Akranes - 01.01.1957, Page 36

ÓLAFUR GUNNARSSON, sálfræðingur:
Starfsfreðsla 09 starfsval
Þegar unglingar eru í þann veginn
að ljúka skyldunámi sínu, munu þeir og
foreldrar þeirra taka framtíðarmöguleik-
ana til ýtarlegrar athugunar, enda bíð-
ur þeirra þá það val, sem mestu máli
skiptir fyrir framtíð þeirra og lífsham-
ingju, val ævistarfs. Hvernig þetta val
tekst getur haft úrslitaþýðingu fyrir
unglinginn, bæði að því er varðar ör-
ugga lífsafkomu og lífshamingju. Sá,
sem velur rétt, og lendir á réttri hillu
í lífinu, hefur þar með skapað sér traust-
an grundvöll, hinn, sem ekki finnur sjálf-
an sig, en hvarflar frá einu til annars,
verður alla jafna gæfusnauður. Ef til
vill er unglingunum sjálfum ekki full-
komlega ljóst, hversu miklu máli skipt-
ir, að þeir velji rétt, þegar halda skal
beint út í atvinnulífið eða velja sér fram-
haldsnám með fi'amtíðarstarf fyrir aug-
um, hins vegar er öllum foreldrum þetta
vel ljóst og þeir láta sér því annt um, að
aðstoða börn sína eftir því sem ástæður
þeirra leyfa.
Til þess að geta valið sér ævistarf
af nokkru viti, verða unglingarnir að
þekkja skil á þeim störfum, sem unnin
eru í þjóðfélaginu. Þeir þurfa að kynn-
ast vinnustöðum og vita hvað er unnið
á hverjum stað, hvaða menntunar og
hæfileika er krafizt til þess að vinna
þetta eða hitt starfið, hvar hægt er að
afla sér menntunar til þess að geta tekið
að sér að leysa hin ýmsu störf af hendi,
hvað sú menntun kostar, hversu langan
tíma hún tekur og loks hvernig at-
vinnumöguleikar eru að skólamenntun
lokinni,
Það er siðferðileg skylda skóla og
heimila að veita unglingum eins full-
komna starfsfræðslu og kostur er á og í
þeim tilgangi ber að nota hver þau
hjálpartæki, sem að gagni mega koma,
svo sem fræðslukvikmyndir, leiðbeining-
arkver um starfsval, heimsóknir á vinnu-
staði og ítarlegar umræður um þessi
mál í kennslustundum, þar sem kenn-
arinn er leiðbeinandi unglinganna.
Fyrr á tímum var ekki ýkja mikil
þörf fyrir slíka fræðslu í okkar þjóðfé-
lagi. Atvinnuvegirnir voru þá svo fá-
breyttir og unglingarnir í svo lífrænu
sambandi við þá, að varla varð hjá því
komizt að læra störfin þegar á barns-
aldri, án þess að til sérstakrar starfs-
fræðslu væri kostað. I því sambandi má
minna á sveitastörfin, sem hvert einasta
barn, sem ólst upp í sveit, hlaut að læra
með því að horfa á fullorðna fólkið vinna
og létta undir með því strax þegar kraft-
ar leyfðu. Jafnvel leikir sveitabarnsins
voru eðlilegur undirbúningur undir
störfin. Myndi t. d. nokkur sveitadreng-
ur hafa slitið barnaskónum án þess að
gera kjúkur, kjálka og leggi að kindum,
kúm og hestum, sem gætt var af sömu
samvizkuseminni og hinir fullorðnu
gættu lifandi dýra. Þá var og keppikefli
margra drengja að fá leyfi til sjóróðra
sem allra fyrst, og hófu sumir drengir
róðra 12—13 ára gamlir, þegar vel viðr-
aði. Enn er það svo, að drengir, sem al-
36
A K R A N E S