Akranes - 01.01.1957, Page 42

samþykkja það sjónarmið, að foreldrar
eigi að taka endanlega ákvörðun um
val ævistarfs barna sinna. Ástæðan er
ósköp einföld: Við getum aldrei gert
okkur grein fyrir afstöðu annars manns
til starfs, nema að litlu leyti. Við get-
um að vísu mælt afköst hans, en við
getum ekki enn lesið það, sem i huga
hans býr, við tölum að vísu oft um það,
að við finnum til með öðrum, en við
höfum samt aldrei hugmynd um, hvern-
ig tilfinningar annarra eru, nema hvað
við ímyndum okkur, að þær séu eitthvað
svipaðar okkar, en í því efni rennum við
allblint í sjóinn. En tilfinningalifið er
sá hluti persónuleikans, sem við vitum
minnst um. Hið rétta í þessu máli hlýt-
ur því að vera það, að foreldrarnir leið-
beini börnum sínum eftir því sem kostur
er á, ræði við þau um óskir þeirra og
áform, en láti þau sjálf bera ábyrgð á
því, hvemig þau velja að lokum.
Hvernig er þá hægt að búa sem bezt
í haginn fyrir bamið, þannig, að það
renni ekki alveg blint í sjóinn um val
ævistarfs? Vinnusálfræðingar leggja
mikla áherzlu á starfsfræðsluna, sem for-
eldrar geta að nokkru leyti séð um
sjálfir, en að nokkru leyti verður að
treysta á aðstoð skólanna í því efni.
Hlutur foreldranna er einkum sá, að
segja hörnum frá atvinnulífinu, fara
með þau á vinnustaði ef tækifæri býðst,
leyfa þeim að vinna að hugðarefnum
sínum heima fyrir, hvort sem þau em
nú fólgin í lestri um störf eða fram-
kvæmd þeirra. Þá er það afarmikið at-
riði, að foreldrar leggi kapp á að útvega
börnum sínum sumarstarf, sem þroskað
geti þau á sem flestum sviðum. Er þá
aðalatriðið, að börnin vinni að eðlilegum
störfum, sem í raun og vem þarf að
leysa af hendi, öll tilbúin vinna er frá
4->-
sálfræðilegu sjónarmiði minna virði, þótt
hún sé vitanlega betri en iðjuleysi.
Hlutur skólanna í þessu efni myndi
vera sá, að sýna unglingum kvikmyndir,
sem lýsa atvinnulífinu, láta þá lesa um
það og skrifa stíla um ýmiss störf. Þá
er eðlilegt, að kennarar fari með ungl-
inga á vinnustaði og sýni þeim, hvemig
unnið, er. Er þá ráðlegt að fara fyrst
í smáhópum, helzt ekki fleiri en 10 sam-
an, en síðan að útvega unglingunum að-
gang að þeim vinnustöðum, sem þá lang-
ar mest til að kynnast. Sé vinnusálfræð-
ingur starfandi i sambandi við skólana,
er eðlilegt, að hann leiðbeini kennurum
eitthvað i þessu efni, en einlcum er
nauðsynlegt, að hann geti hæfniprófað
unglingana, þegar þeir kynnu að vera
í vafa um, hvort þeim muni henta að
velja sér það starf, sem þeim leikur
hugur á. Nú er það að visu svo, að
flestir menn geta orðið margt í lífinu,
og fer þá það mest eftir áhugaefnum
og atvinnumöguleikum, hvað skynsam-
legt er fyrir þá að velja. En verið getur
þó, að áhugaefni og hæfileikar fylgist
ekki að, og úr því á hæfniprófu að geta
skorið.
Hæfniprófun er framkvæmd með alls
konar hæfniprófunartækjum og skrifleg-
um prófum, sem á engan hátt má bendla
við hin venjulegu námsefnispróf skól-
anna. Það, sem hæfniprófunum er ætlað
að mæla er, hvemig maðurinn er frá
náttúrunnar hendi, en ekki h ^að hann
hefur lært í skóla. Með prófum þessum
má t. d. mæla ahnenna greind, ein-
beitingarhæfni, formskynjun, andsvars-
hraða, handflýti, handlagni, krafta,
taugastyrkleika o. fl. Þá eru einnig lil
sérstök skapgerðarpróf, er þeim sums
staðar beitt við val hjúkrunarkvenna,
kennara, flugmanna og fleira fólks, sem
AKRANES