Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1891, Blaðsíða 49

þa?) eru vísindamennirnír, sem meö óþreytandi elju, og
skarpvitrum rannsdknum, leitauppi lögmái framrásar mann-
kynsins, reyna a?) rekja þau, og beita sem bezt í hag fyrir
sinn tíma; náttúruvísindin grafa hvern gullvægan reynzlu-
sannleika eptir annan fram úr haugum hjátrúar, oftrúar, og
fávizku; sjerhver sannleikur ver?)ur í fyrstu deiluefni;
'Údarbragurinn, trúarhræsnin og heimskan leggjast á hann,
°g reyna a?) berja hann og bæla ni?iur; en vib baráttuna
meb og móti fær hann vöxt og vi?)gang, unz hann meb
heljar afli rjettar síns hristir af sjer dvergsálir þær, er reyna
ah halda honum ni?)ri, og bera klæ?)i á vopn hans, stekkur
fram á vígvöllinn, altygja?)ur og ægilegur, og vegur svo
^art og títt, a?> allt, sem fyrir ver?)ur fellur, e?)a hniprar
s'g af hræ?>slu í steina sína.
þa? eru sko?)anir þær, sannleikur sá, sem er ab koma
f ljós, sem grípur skáldin, þ. e. gú?)u skáldin, heillar, hrífur
sálu þeirra og gáfu, og knýr þá fram til forvígis sjer.
þa?) fer þeim eins og Nikulás byskup, segir í »Kongs-
emnernen: »Kröfur tímans kreista þá í fa?)mi eins og me?)
ástar-ofurmagni, svo a?) þeim fæ?)ast hugsanir, sem a?)
þeir sjálfir varla skilja, en, sem knýja þá fram þá lei?>,
sem þeir vita ei hvort liggur, og þeir þú fara, ver?>a a?
fara, unz þeir heyra alla þjó? kveba vi? me?> glebiúpi, og
þeir sjá me? undrun, a? þeir hafa unni? stúrvirki«. Góbu
skáldin skilja oft án þess, a? hafa lært; smáskáldin hafa
hvorki auga nje eyra fyrir þeim skobunum, sem þeim eru
samtímis, nje hafa veBur af þeim, sem tíbin er a?) taka
Ijettasótt a?>, þeir fara því í smibju til fortíbarinnar.
Ibsen krefur af skáldinu, a? þa? viti, a? þa? er skáld,
skilji sinn tíma, elski hann hvort heldur er me?> sorg e?a
glefei, skilji skyldur sínar og samband vi? sam-manneskjur
sínar, sje manneskja og yrki um manneskjur — sem
uianneskja. Hann krefur af ungu skáldunum a? þau gangi
f broddi frelsisþráar og framleitunar mannlegs anda; hann
segir á einum stab: »Látum sjá, a? vjer lifum, vjerungu,
leggjum braut, a? ei fyr væri slík; höldum fram, og me?>
hvetjandi tungu hrífum fólki?) í dal og í vík. Enginn
klettur svo seinn er í svörum, a? hann sinni ekki ung-
hraustum rúm; eins og syngjandi fuglar vjer fórum, berum
frækorn í nefjum og klúm. Og hvar sem ab vængjunum
(41)