Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1891, Page 51

sjer bara sálarsmáleik þeirra, sem hæst hafa, og ab allt
er kritur um smáfrelsi þegar til kastanna kemur. Og hann
spyr og spyr: Hvort þetta sje satt; hvert leikrit hans er
spurning.— »Helzt jeg spyr, þaö heyrir ei mjer ah svara«.
~~ þorsti hans og þrá eptir aí> finna ahalssálir, og sálar-
fegurí), knýr hann til þess, og trú hans á ab gullife í mann-
'iium geti fengih sitt rjetta gildi, dofnaraldrei; en til þess
verfea mennirnir afc rífa sig upp úr hálfleikanum í öllu,
hætta ab brjóta sitt gull í þúsund mola, og tvístra því í
ullar áttir, svo ah menn hvergi eigi neina innstæhu. Gullih
skfrist í eldinum og sálin við sorgina. Rrot krefur bót
°g yferun, og hib versta brot er afe svíkja sjálfan sig, af
því leibir andlegan dauba, nema ybrast sje í tíma, og mab-
urinn taki sig santan, keppi a& komast sem lengst í frjálsri
hugsun, keppi eftir þvt æfcsta, sem ntabur getur hugsab
sjer, ab láta vinna saman í einni heild alla sína eigin-
'egustu sálarkrafta, og Iæri ab elska af allri sálu.
íbsen þykja mennirnir ekki vondir, en veilir og hálfir.
Einskaklingurinn lætur mannfjelagib kirkja og kæfa sína
béztu og mannlegustu hæfileika, tjdbra sig og teyma svo
'angt inn í smá-tilllit til alls og allra annara, ab hann veit
loksins ekki sitt rjúkandi rái> sjálfur, veit ekki af sinni eigin
lífsskyldu, ab vera sig sjálíur og hverfur algerlega í fjöld-
anum. En Ibsen hatar fjöldann, sem jafnar allt og gerir
alla jafnhálfa, jafnvel í glæpunum. Per Gynt haf&i »h á 1 f—
vegis drepii) kokkinn«, þai) var hans stærsta synd. Mann-
eambandiii, mannfjelagii), heftir einstaklinginn, svo enginn
kemst fram úr ö&rum, allt verimr smátt, dund og dott, fitl
I framförum, hvergi lífsalvara, engiun andans stórleikur.
Mennirnir máka. Alvöru og óþreytandi festu þarf til þess,
ai> vinna sig sjálfan fram til viljandi persónu; mótgangur og
þrautir þvo stírurnar úr augum manna, svo þau upplykjast
°g láta mönnum skiljast, al) þeir hafi skyldur, fyrst vib
! s'g og svo vii) abra, þ. e. aí), manna aí)ra upp.
I Ijóírnm Ibsens sjer þess víía vott, ai) hann veit
hvaii þai) kostar, ai) vega sig upp úr vanaskobunum fjöld-
ans, og ná víbsýni andans. Efinn vill stundum draga úr
afli og einbeittuiri hug, og vonirnar kykria oft í knjám, og
kuldi og auim verba kringum mann, en »sá er sterkastur
aem stendur einn«.
(43)