Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1945, Side 94

Nátengd baráttunni fyrir innlendri læknakennslu
á ráðgjafarþingunum var jafnan krafan um spítala i
Reykjavík. Þegar á fyrsta ráðgjafarþinginu, 1845,
lagði Jón Sigurðsson til, að spitali með tveimur
læknum auk landlæknis yrði settur á stofn i Rv., og
Jón Hjaltalín hafði þegar haldið því fram i merkn
ritgerð, er út kom í Nýjum félagsritum 1844, að reisa
þyrfti spítala í Rv. með 50, eða a. m. k. 40, rúmum.
Báru ráðgjafarþingin nokkrum sinnum fram óskir
um spítalastofnun í Rv., en stjórnin hafði þær að
engu. Hefði þvi mátt ætla, að fyrsta löggjafarþingið
hefði gert ráðstafanir til að koma spítala á fót jafn-
framt umbótum á læknakennslunni. En svo varð
ekki, og mun annars vegar hafa valdið fjárskortur,
er i mörg horn var að lita, hins vegar það, að spitali
var, sem áður er getið, tekinn til starfa i Reykjavik
og talið, að læknaskólinn gæti bjargazt við hann, þótt
lítill væri og ófullkominn. Vantaði og forgöngu, þvi
að Jón Sigurðsson og Hjaltalin, er jafnan höfðu stað-
ið fremstir í baráttunni fyrir spítalastofnun, voru þá
orðnir aldraðir og þrotnir að heilsu. Var spitala-
málinu ekki hreyft eftir 1874, fyrr en á alþ. 1883, er
Schierbeck landlæknir sendi erindi til þingsins og
fór fram á fjárveitingu til að reisa spítala í Reykja-
vík. Hlaut fjárveitingin meðmæli fjárveitinganefnd-
ar í n. d., en var felld engu að síður. Árið eftir reisti
félag það í Rv., sem átti og rak spítalann, nýtt hús
fyrir hann, en mjög var það af vanefnum gert og
mun ekki hafa rúmað fleiri sjúkl. en hið gamla. Varð
nokkur deila um það i ísafold 1884 milli ritstj. hennar
Björns Jónssonar og Schierbecks landlæknis annars
vegar og spitalalæknisins, dr. J. Jónassens héraðs-
læknis, hins vegar. Taldi landl. meðal annars, að þar
væri engin stofa nægilega björt til skurðaðgerða, og
ekki væri til horð til að rannsaka sjúklinga né gera
handlæknisaðgerðir, en að vísu mun síðar hafa ver-
ið úr því bætt. Versta ókostinn taldi hann þó, að
(92)