Dagblaðið Vísir - DV - 21.05.2005, Blaðsíða 23

DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 21.MAÍ2005 23
an pening, eyddi aldrei neinu á
sumrin og hýran dugði manni vet-
urinn eftir í skólanum," bendir
hann á og segir að skólafélagarnir
hafi almennt ekki þénað svona vel.
Steig á of margar tær svo
undan sveið
Eftir menntó kom ekkert annað
til greina en lögfræðin en Sveinn
Andri segir að það hafi fyrst og
fremst verið genetisk ákvörðun
sem tekin hafi verið án umhugsun-
ar. Þar var sama félagsmálastússið
á honum en Sveinn Andri var
Vökumaður og sat í stúdentaráði.
Síðar varð hann formaður ráðsins
og fór að láta til sín taka í pólitík-
inni. Framinn þar blasti við hon-
um. Ungur maður sem ekki fór
alltaf troðnar slóðir og lét til sín
taka. Um tíma ein helsta vonar-
stjarna Sjálfstæðisflokksins. En
margt fer öðruvísi en ætíað er og
það átti ekki fyrir Sveini Andra að
liggja að vinna sig til áhrifa þar.
,Ætli ég hafi ekki stigið á of
margar tær á þeirri leið. Mönnum
finnst það ekki þægilegt og vilja
þannig fólk í burtu áður en þeir
meiða sig illilega," segir lögmaður-
inn og brosir út í annað. Hann ját-
ar að það hafi verið vonbrigði að
tapa illilega í prófkjörsbaráttu 1994
eftir að hafa setið í fjögur ár í borg-
arstjórn fyrir flokkinn. „Það er nú
annað hvort. Hver vill tapa? En ég
jafnaði mig fljótt og sneri mér að
öðru. í eðli mínu er ég hreinn og
beinn, segi mína meiningu og geng
beint til verks. Það finnst sumum
óþægilegt," segir hann og svarar í
gemsann í tíunda skiptið á tæpri
klukkustund. „Ég er upptekinn, má
ég ekki hringja á eftir?" Kveður og
hverfur átta ár aftur í tímann.
Hefur ekki efni á að vera í
stjórnmálum
„Þegar ljóst var að ég hafði tap-
að mjög illa og veru minni í borg-
arstjórn var lokið þýddi ekki að
leggjast í vorkunn. Það var nóg
framundan og ég fór að vinna á
lögmannsstofu Asgeirs Thorodd-
sen en þangað keypti ég mig síðar
inn og við stofnuðum meðal ann-
ars Intrum. Það var nóg að starfa
og ég var fljótur að koma mér í
annan gír. Eg sakna ekki stjórn-
málanna nú. Ég hefði heldur ekki
efni á að vera í pólitík en það er
bæði mikil vinna og illa borguð,"
segir hann og hlær. Bætír síðan við
að oft hafi eigi að síður verið gam-
an að vinna að þeim málum sem
hann hafði á sinni könnu.
Mogginn mótaði skoðanir
við eídhúsborðið
Pólitískar skoðanir Sveins
Andra mótuðust við eldhúsborðið
heima. Morgunblaðið var sá
áhrifavaldur. „Pabbi var sam-
vinnumaður og Elín stjúpa mín var
krati eins og allt hennar fólk. Það
hefur augljóslega ekki mótað mín-
ar skoðanir. Ég var ekki hár í loft-
inu þegar ég beið Moggans með
óþreyju og sat síðan og las hann
spjaldanna á milli. Tíminn var
einnig keypmr en hann höfðaði
ekki til mín. Forvitnin var að drepa
mig og ég þurfti allt að vita. Drakk í
mig fréttir og annað efni,“ rifjar
hann upp og bendir á að kannski
hafi Styrmir Gunnarsson, sem
mægður var inn í fjölskyldu Elínar,
haft eitthvað með það að gera.
„Pólitísk vitund jókst síðan þegar
ég var kominn í MR og var að fullu
útsprungin í Háskólanum og vita-
skuld vinnunni á Morgunblaðinu,"
bætir hann hlæjandi við.
Talar hollensku við burðardýr
Undanfarin ár hefur Sveinn
Andri rekið eigin stofu ásamt fleiri
lögmönnum og hefur haft nóg fyrir
stafni. Hann hefur tekið að sér mál
sem vakið hafa mikla athygli og er
þar skemmst að minnast líkfundar-
málsins sem vakti gífurlega athygli.
Þá leita fíkniefnainnflytjendur mik-
ið til hans og að sama skapi hefur
verið fylgst náið með þeim. Hann
staðhæfir að ekki neitt eitt valdi
því. Það hafi aðeins atvikast
þannig. „Það skýtur hálfskökku við,
því í lögfræðinni hafði ég ekki mik-
inn áhuga á refisrétti og það var
lakasta fagið mitt í lagadeildinni.
Ég ætíaði mér alls ekki að taka þessi
mál að mér fram yfir önnur. En eitt
leiðir af öðru og mikið af þessum
fíkniefiium er flutt inn frá Hollandi.
Það hefur aukist að fengin séu
burðardýr þaðan til að flytja eitur-
lyfin inn í landið og þá er kallað á
mig vegna kunnáttu minnar í hol-
lensku," segir Sveinn Andri og út-
skýrir að hann hafi verið í námi í
landinu og lært tungumálið.
Fór ekki í nám til að slugsa
Það er sjaldgæft að menn nái að
læra hollenskuna þrátt fyrir nám
þar en Sveinn Andri fór til Hollands
eftir menntaskóla ákveðinn í að ein-
beita sér að því að læra málið vel.
„Ég var í fullu námi og gaf ekkert eft-
ir. Bað vini mína að tala við mig á
hollensku, leiðrétta mig ef ég talaði
rangt og horfði mikið á sjónvarp.
Eg var ekki þarna til að slugsa
en það er mjög auðvelt að koma
heim eftir nám í Hollandi án þess
að tala tungumálið. Þeir eru svo
miklir málamenn og eru ekki í
vanda með að bregða fyrir sig
enskunni og flestir tala hana mjög
vel," útskýrir hann. Enda sýndi
hann þegar hann kom til baka að í
þeim efnum var hann ekki spor-
göngumaður annarra fremur en
svo oft áður. „Það hefur oft komið
sér vel í lögmannsstarfinu," segir
hann og bregður hlæjandi fyrir sig
nokkrum setningum á málinu með
ekta kroghljóði sem oft reynist
mönnum erfitt að ná tökum á.
Dómstóll götunnar virkur
Sveinn Andri hefur ekki aðeins
staðið í réttarsalnum og varið
fíkniefnasala. Mál sem í hugum
manna eru mikil réttíætismál hef-
ur hann tekið að sér og farið fram
af hörku, ákveðinn í að sýna fram á
sakleysi skjólstæðingsins. Þannig
var með mál dagföðurins í Kópa-
vogi sem ákærður var fyrir að
hrista barn sem hann gætti til
dauða. „Það var eitt þessara „high
profile“-mála sem almenningur
fylgdist með og tók afstöðu til.
Það er nefnilega þannig að hér á
landi eins og víða eru tveir dómstól-
ar. Hinn eiginlegi dómstóll sem
kveður upp úrskurð byggðan á
þeim gögnum sem liggja fyrir og
menn verða að hlýta. Og svo er það
dómstóll götunnar. Sá dómur sem
kveðinn er þar upp skiptir miklu
máli, á annan hátt þó. Það leyndi
sér ekki að þar var maðurinn sýkn-
aður og ég fann að fólk vildi réttlæti.
Það kom því ekkert annað til greina
en fara með það alla leið," útskýrir
Sveinn Andri en mannréttinda-
dómstóllinn í Strassburg úrskurð-
aði fyrir skömmu að íslenska rikið
skyldi taka málið til skoðunar.
í því felst sú viðurkenning að
dómsmeðferð hafi verið ábótavant.
Sveinn Andri bendir einnig á að
maðurinn hafi haldið stíft fram sak-
leysi sínu auk þess sem gögn sýndu
fram á að að öllum lfldndum hefði
barnið látist af öðrum völdum.
Gamall blaðamaður sem
kann á fjölmiðlaO
Sveinn Andri er einn þeirra lög-
manna sem eru í góðu sambandi
við fjölmiðla. Hann kann að nýta
sér þá og gerir það óspart, blaða-
mönnum til hinnar mestu ánægju.
Hann segir að lfldega sé það hans
eigin reynsla sem ráði þar nokkru
um en Sveinn Andri var blaðamað-
ur á Morgunblaðinu í mörg ár á
meðan hann stundaði nám í laga-
deildinni. „Það er heldur ekki hægt
að horfa framhjá því að oftast er
mun betra að ræða af hreinskilni
við blaðamenn. Þeir, eins og al-
menningur, eiga rétt á að vita gang
mála og ég veit ekki hvers vegna ég
ætti að vera í feluleik. Ég hef aldrei
skilið þegar kollegar mínir tala um
að blaðamenn séu á eftir þeim og
það sé enginn friður! Þeir eru að
vinna sín störf við að upplýsa al-
menning um gang mála og það er
algjörlega út í hött að vera með
einhvern feluleik enda engum til
góða," segir hann ákafur og hristir
höfuðið.
Sveinn Andri minnist áranna í
blaðamennskunni með ánægju.
Hann þekkir þá tilfinningu að
skúbba og það kikk sem menn fá
þegar mikið er að gerast og stór-
viðburðir verða. „Ég var í innlend-
um fréttum öll árin og fékk að
koma víða við. Þar lærði ég það
grundvallaratriði að greina hismið
frá kjarnanum en það hefur komið
sér afskaplega vel í lögmannsstarf-
inu. Blaðmennskan vflckar lflca
sjóndeildarhringinn og gerir mann
hæfari til að takast á við lífið. Ég bý
að því að hafa unnið með færu
fólki sem var mjög faglegt í sínum
störfum og af því lærði ég vinnu-
brögðin," segir hann og fer á dálít-
ið flug þegar hann talar um þetta
gamla starf sitt.
Viðhorfin breyttust
Sveinn Andri játar að lög-
mennskan sé ekki síður skemmti-
leg. Að fá sakborning sýknaðan sé
alveg sérstök tilfinning. „Það er
lflca ótrúlega gaman að verða vitni
að því þegar menn taka sig á og
breyta lífi sínu eftir að þeir koma
úr fangelsi. En í kringum þetta er
líka mikill harmur. Foreldrar, börn
og makar sem vita ekki sitt rjúk-
andi ráð og ganga í gegnum þetta
erfiða ferli. Lögmenn eru milliliðir
og eru því oft í miklu sambandi við
aðstandendur. Það reynir á.
Oft eru menn djúpt sokknir í
neyslu og það er öllum erfitt. En
þegar maður kynnist þessum
mönnum sem hefur orðið á og far-
ið út af brautinni reynast þeir flest-
ir prýðismenn. Þannig hafa viðhorf
mín breyst mjög á þessum árum
en í hugum margra eru þeir sem
halda sér ekki innan ramma lag-
anna óforbetranlegir glæpamenn
og eiga ekki neitt gott skilið. Það
lýsir mikilli skammsýni og van-
þekkingu að hugsa þannig," segir
Sveinn alvarlega.
Vinátta við sakborninga
Hann játar að löng og náin sam-
skipti við sakborninga leiði stund-
um til vináttu þegar fram líði
stundir. „Ég á nokkra ágæta kunn-
ingja og vini úr hópi fyrrverandi af-
brotamanna. Og ég er þakklátur
fyrir að hafa kynnst mörgum þess-
ara manna en einn eða tveir hafa
skírt börnin sín eftir mér.
Fátt gefur meira en að verða
vitni að því að menn ná sér á strik
og vita að maður hafi kannski átt
einhvern þátt í þeirri umbreytingu.
Menn sem lenda í afbrotum eru
jafn fjölbreytilegir og aðrir; í hópi
kollega minna í lögmannastétt er
alveg hægt að finna jafn miklar eða
meiri mannleysur og skíthæla en
meðal skjólstæðinga minna," segir
Sveinn Andri ákveðinn.
En veit hann hvort menn eru
sekir eða saklausir þegar hann fer
með mál þeirra fyrir dóm? Jú,
reynslan hefur kennt honum
hvenær menn segja satt eða ósatt.
Hann bendir á að oftast neiti menn
í byrjun. Sumir eigi erfitt með að
viðurkenna að bullið sem þeir beri
á borð sé tóm steypa.
„Þetta tekur ákveðinn tíma. Það
er mannlegt að verja sig og menn
halda í lygina. Smátt og smátt létta
þeir á samviskunni og undantekn-
ingarlaust líður þeim miklu betur á
eftir. Þeim léttir. Aðrir halda út yfir
gröf og dauða í sögu sem þeir hafa
bruggað en oftast nær sér maður í
gegnum það. Enn aðrir segja lög-
manni sínum ýmislegt sem þeir
segja ekki lögreglunni og þá er ekki
annað en týna það til sem getur
orðið þeim til málsbóta en við
höldum að sjálfsögðu trúnað við
skjólstæðinga okkar," útskýrir
Sveinn Andri áður en hann svarar
einu sinni enn í farsímann og lofar
að koma fljótlega.
Það er farið að líða að kvöldi.
Heima bíða börnin fjögur, kona og
hundur. Hvort íiann getur gengið
með tfldna í friði eftir Ægisíðunni
eða kysst börnin góða nótt er hann
ekki viss um. Það gæti einhver sem
ætlar að græða komið með kvöld-
vélinni frá Amsterdam úttroðinn af
kókaíni. Þá verður Sveinn Andri
hugsanlega að bregðast við. En
öllu líklegra er að hann fái frið
þetta fimmtudagskvöld á heimili
sínu í Vesturbænum. En það er
ekkert gefið í þessu starfi. Því hefur
hann kynnst. bergljot@dv.is
„Það er líka ótrúlega gaman að verða
vitni að þvíþegar menn taka sig á og
breyta lífi sínu eftir að þeir koma úr
fangelsi. En í kringum þetta er líka
mikill harmur. Foreldrar, börn og
makar sem vita ekki sitt rjúkandi ráð
og ganga í gegnum þetta erfiða ferli.

Lögmaðurinn sem glæpamennirnir
treysta Hann átti síst von á aö lögmennska
h ans astti eftir að felast í að verja glæpa-
menn. Sú varð raunin og hann er meira en
sáttur við hvernig mál hafa þróast.