Dagblaðið Vísir - DV - 21.05.2005, Blaðsíða 55

Menning DV
LAUGARDAGUR 21. MAÍ2005 55
Nýtt leikrit eftir afkastamesta leikskáld þjóðarinnar þessi misserin, Jón Atla Jónasson, var frumsýnt á
Smíðaverkstæðinu á fimmtudagskvöld. Þar er á ferðinni hluti af Vesturportshópnum undir leikstjórn
Egils Heiðars sem er sérmenntaður leikstjóri í útlöndum. Leikskáldið segist nú beina augum sínum að
unga fólkinu, en er hann ekki bara orðinn of gamall?
Þetta er hávær leiksýning: mikið
öskrað og lætin yfirgengileg, föt rif-
in, húsgögn brotin, mat sullað út
um sviðsrýmið. Fyrirgangurinn er í
upphafi forvitnilegur þótt grun-
semdir áhorfanda beinist fljótt að
því að hér sé í uppsiglingu tarantín-
iserað uppgjör milli bræðra, þessi
hraðklippta kópía af gangstermynd-
um fjórða áratugarins þegar smá-
krimmar og síkópatar komust í tísku
fyrir atbeina æsifrétta og hasarblaða
í Ameríku. Semsagt kunnugleg
sitúasjón. En maður gefur höfund-
inum til.
Pabbi sefur uppi
Jonni litli er heima hjá pabba
þegar utanríkisráðuneytið hringir
og honum er tilkynnt að bróðir
hans, töffarinn og löggan JúIIi sé
týndur í Bosm'u en þar hefur hann
starfað við friðargæslu. Jonni er ekki
vitund sár, en þegar Stjarna, hjá-
svæfa föður hans, töltir inn í dag-
stofu og eldhús fer Jonni að verða
soldið aggressífur.
Ofan í kaupið bætist heimsókn,
Pési Pfkuson vinur hans og félagi
droppar inn með skjalatösku fulla af
dópi, nýkominn frá Hollandi þar
sem Jonni hefur reyndar verið í
myndlistamámi.
Þessi þrjú takast á um smávægi-
legustu efrú, Pési er paranoíd klikk-
haus og endar raunar á að ríða
Stjömu. Það koma tveir handrukk-
arar í heimsókn en flýja þegar þeir
finna út að þama búi JúUi sækó. Á
meðan á öllum hamagangnum
stendur sefur pabbinn alltaf á efri
hæðinni.
Klisjur og banalítet
Sem leiktexti er þetta verk Jóns
Atla frekar grunnt. Átakaefni er
smávægilegur pirringur,
grunnafstaða persóna er nánast sú
sama, draumar þeirra og vonir
klisjukenndir. Þessi morgunstund
þessa unga fólks leiðir ekki ffarn
skýra persónuleika heldur út-
klipptar dúkkufísur sem við höfum
margoft séð í sjónvarpsverkum út-
lendra manna og kvikmynda.
Dramað sem leitt er í ljós af
framgangi textans er líka heldur
lamað. Niðurstaðan þegar bróðir-
inn snýr loks heim er svo sæt og ein-
feldningsleg að það jaðrar við
paródíu og sú útskýring sem gefin er
á öllum látunum (litli bróðir hafði
svo miklar áhyggjur af stóra bróður
að hann lét bara verulega illa) er illa
studd í textanum.
Krakki á spítti í dótabúð
Hvað gerir leikstjóri þá með
svona þunnt leikrit? Úr nektinni má
spinna eins og konan sagði. Það
kemur enda í ljós í framgangi texta
sýningarinnar að leikstjórinn hefur
ákveðið að spinna, búa til, leggja út
af og bæta við.
Mestur hluti af átökum sýningar-
innar eru mikill fyrirgangur, oft
snarpur og sniðuglega uppbyggður,
einskonar leikaraskapur með
erkitýpur sem er ótt og títt brotinn
upp og rofinn með áreitum af ýmsu
tagi: myndbandsvélin sem er
nýjasta og ofhotaðasta gimmikk ís-
lenskra leikstjóra þessa dagana,
tveir hljóðfæraleikarar grípa inn í
með effektum sem eru oft á skjön,
stundum í takt, jafnvel til að taka
ómakið af leikaranum sem undir-
strik og áhersla, ljós sem skipta lit-
um og ítrekuð og frek ásókn í búst
frá áhorfendum. Allt þetta notar Eg-
ill á að því virðist handahófskennd-
an hátt eins og bam með athyglis-
brest á spítti sem hefur lokast inni í
dótabúð.
Kraftmikill fyrirgangur
Þegar lagt er upp með hófleysi og
ofboð sem stíleinkenni ranka menn
oft við sér þegar komið er vel ffam
fyrir miðju og hugsa með sér: Nú
verður að hægja aðeins á. Það er um
svipað leyti og sýningin fer að verða
langdregin. Öll trixin hafa verið not-
uð og sýnd, meginefni plottsins
blasir við og persónumar em svo
svakalega þunnar. Þá tekur við kafl-
inn þar sem sýningin lullar áfram
heldur dauðyflislega en svo er spítt í
aftur.
Leikstjórinn virðist h'ta á per-
sónusköpun leikaranna í þessu til-
viki sem frjálsa aðferð líkt og í tón-
list. Hér gefrn að h'ta fjóra kraftmikla
leikara ærslast í rúma tvo tíma án
þess að blása úr nös. Það sem verð-
ur athyglisverðast við sýninguna
verður þeirra framlag; þótt vinnan
sé ári sundruð á köflum er hún alltaf
full af nærvem og gríðarlegum krafti
sem er ekki htið afrek. Þessi krakkar
nenna að gefa í allan tímann, láta
ekkert fyrir sig og Agli hefur tekist að
espa upp í þeim það þrekstig.
Bræðurnir
• Eittafbrögðumleikstjóranserað
láta margumræddan Júlla sækó vera
til staðar allan tíma. Gísh Örn
sprangar um í ótrúlegu gervi og hef-
ur náð því að skapa gríðarlega fína
fígúm, erkierkitöffara sem er sjúk-
lega útfærður í öllum dráttum og
varla hægt að greina leikarann í
gegn. Það er eitt af því sem er
spennandi við þessa sviðsetningu.
Þá er Ólafur Egill í burðarhlut-
verki sem Jonni, uppburðarlith
myndlistarmaðurinn og hengil-
mænan sem verður svo í endann
svona næs og huggulegur strákur.
Það er margsprengd brú í persónu
Óla en inn á miUi sýnir hann fi'na
vinnu og hefur á þessu síðasta ári
tekið stórstígum framförum. Til
lukku með það.
Bangsi og bimbó
Ólafur Darri er orðinn typecast.
Vei þeim leikstjórum sem sífeUt vísa
þessum væna manni og flínka leik-
ara alltaf í sömu týpuna. Þeir em
ekki núklir atvinnumenn að verða
afltaf að styðja sig við mótið. Hann á
hér auðveldan leik þótt hann verði
lengst af að vera gerandi í þessu
átakalitla leikriti sem leikstjórinn
gerir að miklum látalátum.
Það fer að safnast í góða heUdar-
úttekt á hugmyndaffæðinni sem
ræður því hvemig Nína Dögg leikur
og hvað hún leikur. Henni virðist
það áskapað að vera aUtaf trashy
stelpa, góðgjama hóran. Hvaða við-
mið em í hausnum á karlmönnun-
um sem hún vinnur með? Varla
Gísli Örn Garðarsson og liggjandi Ólafur Darri Júlli sækó og Pési Píkuson - draumatýpur
úr'karlmannaveröld Jóns Atla Jónassonar.

Ungt fólk úr þfnu nágrenni Bimbó sem vill komast I sjónvarp og iöjuleysingi sem stundar
myndlistarnám í Hollandi - Nlna Dögg og Ólafur Egill.
ræður hún þessu alveg sjálf. Þeim
dettur greirúlega ekkert annað í hug.
Sættir hún sig sjálf við að leika alltaf
glyðrulega einfeldningsstelpu sem
hleypir strák uppá sig - bimbó? Ekki
þar fyrir að hún vinnur vel, hefur
snerpu og nærvem, gengur óhikað í
hvaða átök sem er. Hefur hún
nokkm sinni leikið á sviði þar sem
hún hefur ekki meira eða minna
verið fáklædd?
Sjónhverfingar
Þessi sýning kann að vera tímans
tákn - yfirborðskennd, hávaðasöm,
sundmð og litskrúðug með væmn-
um endi. Reyndar hélt ég að íkon
eins og Rambó væm löngu liðin tíð,
byggi helst í hugum karlmanna um
og yfir fertugt, aðrar vöðvahetjur
væm tamari ungu fólki þessi miss-
erin. Þetta virkar á mig eins og að
nota Roy eða Heman sem tákn.
Löngu gleymdar leikfangahetjur.
Margt í þessar leiksýningu kem-
ur skemmtilega á óvart í smáatrið-
um, hún verður einhvers konar
sjónhverfing, glannalegur leikur
með aUt lauslegt sem leikstjórinn
hefur magnað leikendur sína í.
Glamúrkennt glamúr en á tíðum
glæsUegt í hávaða og fyrirgangi.
Karlmannsruddinn er svo
spennandi
Það er hinn mddalegi karlmaður,
ómenntaður og mannasiðalaus sem
hefur verið helsti skotspónn Jóns
Atla í efriisrýrum verkum hans tU
þessa. í vinnu leikhússins hverfast
Þjóðleikhúsið frum-
sýnir á Smíðaverk-
stæði: Rambó 7 eftir
Jón Atla Jónasson.
Leikstjóri: Egill Heiðar Anton
Pálsson. Leikmynd: ÓlafurJóns-
son. Lýsing: Hörður Ágústsson.
Búningar: Þórunn Elísabet
Sveinsdóttir. Tónlist: Gísli Gald-
ur og Viðjar Hákon. Myndbönd:
Árni Sveinsson. Leikendur: Nína
Dögg Filippusdóttir, Ólafur Egill
Egilsson, Ólafur Darri Ólafsson,
Gísli Örn Garðarsson, Egill
Heiðar Anton Pálsson, Rúnar
Freyr Gíslason, Jón AtliJónas-
son. Frumsýning 20. mai 2005.
Tónlist
þau gjarnan yfir í tignun þess sem
skáldinu virðist kærast að hafría.
Vonandi er ástríðu Jóns í tUlitsleysi
og mddaskap heimskra karlmanna
fuUnægtíbUi.
Rambó 7 lýkur á því að höfund-
urinn kemur inn ásamt aðstoðar-
mönnum með svarta mslapoka sem
em fuHir af marglitum uppblásnum
blöðrum sem dreift er um sviðið,
meðan leikkonan býður gestum
popp. Varla var hægt að finna meira
lýsandi endi á sviðsetningu þessa
verks.
Páll Baldvin Baldvinsson
BORGARLEIKHUSIÐ
Leikfélag Reykjavíkur • Listabraut 3, 103 Reykjavík
STÓRA SVID
99% UNKNOWN - Sirkussýning
CIRKUS CIRKÖR fró SVÍÞJÓÐ
Þri 14/6 kl 20, Mi 15/6 kl 20, Fi 16/6 kl 20,
Fö 17/6 kl 20 AOelns þessar sýningar
Dansleikhús / somkeppni LR og Id I samstarfi
wð SPRON.
Fi 9/6 kl 20 - 2.500,- Einstakur viðburður
DRAUMLEIKUR
e. Strindberg. Samstarf: Leiklistardeild LHl.
Fö 27/5 kl 20 Slðustu sýningar
■EnHEH
leikgerð Bjarna Jónssonar eftir
Vesturfarasögu Böðvars Cuðmundssonar
Su 22/5 kl 20, Fi 26/5 kl 20
Slðustu sýningar
HERI HERASON
e. Coline Serreau
Lau 28/5 kl 20
Síðasta sýning
KALLI A ÞAKINU
e. Astrid Undgren
I samstarfí við A þakinu
Su 22/5 kl 14 - UPPS. Lau 4/6 kl 14 UPPS.
Su 5/6 kl 14 - UPPS, Su 12/6 kl 14,
Su 12/6 kl 17, Lau 18/6 kl 14, Su 19/6 kl 14,
Su 26/6 kl 14
NÝJA SVIÐ/LITLA SVIÐ/ÞRIDJA HÆÐIN
ALVEG BRILLJANT SKILNAÐUR
Einleikur Eddu Björgvinsdóttur.
Su 22/5 kl 20, Fi 26/5 kl 20 - UPPS,
Fö 27/5 kl 20, Lau 28/5 kl 20, Su 29/5 kl 20,
Fi 2/6 kl 20, Fö 3/6 kl 20
THE SUBFRAU ACTS
- GESTALEIKSYNING
The paper Mache og Stay with me
Fi 26/5 kl 20, Fö 27/5 kl 20
Börn 12 ára og yngri fá fritt í
Borgarleikhúsið
f fylgd fullorðinna
- gildir ekki á barnasýningar
Miðasölusimi 568 8000 • midasala@borgarleikhus.is
Miðasala á netinu www.borgarleikhus.is • Miðasalan í Borgarleikhúsinu er opin:
10-18 mánudaga og þridjudaga, 10-20 midviku-, fimmtu- og föstudaga
12-20 laugardaga og sunnudaga