Dagblaðið Vísir - DV - 01.10.2005, Qupperneq 32

32 LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 2005
Helgarblaö SV
DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER2005 33
Birgir féllst á að hitta mig til að
heiðra minningu Einars. Ég þekki
Birgi ekki í sjón en hann segir að ég
muni þekkja hann á hæðinni. „Ég
er hátt í tveir metrar," segir hann
mér í símann. „Ég býst ekki við að
það verði margir svona háir menn á
kaffihúsinu."
Það reynist rétt. Ég þekki hann
strax og veit svo ekkert hvað ég á að
segja. Hvað segir maður við mann
sem er nýbúinn að missa konuna
sína og ætlar að hitta börnin sín til
að minnast afmælis látins sonar og
bróður? „Ég votta þér samúð mína
og til hamingju með strákinn?" Það
hljómar einhvern veginn fáránlega.
En Birgir brosir og segir það bara
fínt. „Við erum einmitt að minnast
Einars og gerum það í gleði. Við
erum þakklát fyrir þau 27 ár sem við
fengum að hafa hann hjá okkur svo
þetta er ekkert óviðeigandi."
Nöturleg atburðarás
Áður en Einar lést við þessar
hörmulegu kringumstæður var fjöl-
skylda Birgis dæmigerð íslensk fjöl-
skylda sem undi glöð við sitt.
„Við vorum ósköp venjuleg fjöl-
skylda í Fossvoginum en kannski
sérstök að því leyti að líf okkar gekk
nánast algjörlega út á íþróttir," seg-
ir Birgir. „Ég var í körfuboltanum og
Aldís í handboltanum og við vorum
bæði með íþróttir á heilanum. Ég
var í í landsliðinu í körfubolta í 20
ár, spilaði fyrsta landsleik íslands
áriðl959 og var svo með liðinu í 19
ár eftir það. Þegar ég hætti að spila
fór ég að þjálfa eins og gengur."
Birgir og Aldís byggðu sér hús í
Fossvoginum þegar það hverfi var
að byggjast upp. Þegar börnin
fæddust hætti Aldís í boltanum, en
hún var þó í félagsskap sem heitir
KR-konur þar til hún lést.
„Þessi íþróttaáhugi smitaðist
auðvitað yfir á krakkana sem fóru
öll í íþróttir," segir Birgir. „Einar
náði þar bestum árangri og var orð-
inn atvinnumaður í knattspyrnu í
Noregi, en hann hafði líka verið í
handbolta og körfubolta. Við vor-
um samhent fjölskylda og það átti
eftir að hjálpa okkur þegar áfallið
dundi yfir.“
Birgir tekur sér málhvíld og sýp-
ur á kaffinu. „Nú á ég sex barna-
börn og þau sem eru orðin nógu
stór eru í íþróttum. Lífið heldur
áfram og ég er sko langt í frá einn,“
segir hann brosandi. „ Ég á yndis-
lega fjölskyldu og mikið af góðum
vinum sem er ómetanlegt."
Hann segist þó syrgja Einar á
hverjum degi og nú bætist við sorgin
eftir lát eiginkonunnar. „Það er
öðruvísi að missa son en eiginkonu,"
segir hann. „Hvort tveggja er ólýsan-
lega sárt en það vekur upp ólfkar til-
finningar. Krakkanir mínir eru líka
að takast á við nýjar tilfinningar nú
þegar mamma þeirra er dáin. Við
reynum að standa saman og styrkja
hvert annað en atburðrásin þegar
Einar lést var svo nöturleg að það
tekur mörg ár að vinna úr því.“
Mikils virði að Einar fannst
Einar Örn Birgisson var myrtur
8. nóvember árið 2000. Hans var
leitað í viku áður en lík hans fannst
í gjótu suður með sjó. Fljótlega eftir
að leit var hafin beindist grunur að
viðskiptafélaga Einars, Atla Helga-
syni, sem hafði síðastur manna átt
við hann samskipti. Atli neitaði þó
að vita nokkuð um ferðir Einars og
tók virkan þátt í leitinni. Hann ját-
aði á sjötta degi að hafa orðið Einari
að bana og benti á hvar lík hans
væri falið. Þá höfðu vinir og björg-
unarsveitir ásamt lögreglu leitað
Einars dag og nótt allan tímann.
„Það hljómar kannski einkenni-
lega,“ segir Birgir, „og ég veit ekki
hvemig ég á að orða það, en þegar
lögreglan hringdi klukkan sex að
morgni til að láta vita að líkið hefði
fundist var ég þakklátur. Þetta var
ákveðinn léttir eftir leitina og
spennuna sem á undan var gengin
og mér fannst svo mikils virði að
hann skyldi finnast. Nú getum við
þó farið að gröfinni hans og hlúð að
leiðinu og það skiptir miklu máli."
V': Xú'
.“MsS'Söí
Grunaði Atla um græsku
Daginn sem Einar hvarf hafði
hann verið að tala við mömmu sína
í símann þegar sambandið slitnaði
skyndilega. Það heyrði svo enginn í
honum eftir það sem var mjög
óeðlilegt og ólflct Einari.
„Við hjónin vomm í símasam-
bandi við börnin okkar daglega og
vissum strax að eitthvað var at-
hugavert þegar hann hringdi ekki
aftur og ekki náðist í hann í síma.
Við fómm að leita um sexleytið og
létum lögreglu vita að ekki væri allt
með felldu. Mig gmnaði eiginlega
strax að Atli vissi meira en hann lét
uppi en mér datt þó ekki í hug að
hann hefði framið verknaðinn. Við
vissum að hann hafði verið í eitur-
lyfjaneyslu og að Einar hafði verið
varaður við þegar hann ákvað að
fara í samstarf við hann en þeir
höfðu opnað verslunina Gap
nokkmm dögum áður. Ég þurfti að
vera í sambandi við Atla þessa daga
varðandi fyrirtækið og af því ég
gmnaði hann um græsku var ég
nánu sambandi við hann meðan
leitin fór fram. Ég reyndi að pressa
á hann með upplýsingar en hann
sagðist ekkert vita og tók þátt í leit-
inni og einnig bænastund sem var
haldin meðan á leitinni stóð.“
„Hún var auðvitað
ekki búin að jafna sig
eftirþessa atburði
þegar meinið greind-
ist Það deyrhluti af
manni þegar maður
missir barnið sitt."
inn, nýbúinn að kaupa íbúð og
stofna fyrirtæki og mjög bjartsýnn á
framtíðina. Ég vissi líka að hann
myndi aldrei láta sig hverfa svona
án þess að láta vita af sér.“
Birgir segist hafa skynjað það
með sjálfum sér að Einar væri dá-
inn, en hann ræddi það ekki við
konuna sína sem hélt lengur í von-
ina. „Ég var að mörgu leyti undir
áfallið búinn þegar það kom og var
byrjaður að taka út sorgina."
Engin fyrirgefning
Eftir að Atli hóf að afplána dóm-
inn á Litla Hrauni hefur hann verið
í fréttum þar sem hann er talsmað-
ur fanga og hefur beitt sér í ýmsum
réttlætismálum þeirra. Hvernig
tekst fjölskylda Birgis á við það?
„í hvert skipti sem ég heyri
minnst á Atla hefiir það áhrif og kall-
ar fram ákveðnar endurminningar.
Ég vil helst ekki hugsa um hann eða
vita af honum, hann er bara maður-
inn sem gerði þetta. Hann er að
vinna sér inn einhvem status þama
fýrir austan, og er það ekki bara eðli-
legt í því samfélagi sem hann er í?
Menn reyna að koma sér eins vel og
hafa það eins bærilegt og þeir geta í
öllum kringumstæðum. Hann hefur
auðvitað lögfræðimenntun og ég
býst við að margir fangar vilji nýta
sér það. En ég leita ekki sérstaklega
ffétta af honum."
Birgir segist ekki vera uppfullur
af reiði og heift, en hann hefur
heldur ekki fyrirgefið neitt. „Ég veit
til dæmis ekki hvernig ég brygðist
við ef ég mætti Atla á götu. Það er
ekki þar með sagt að ég gerði neitt,
en þetta em djúpar og sárar tilfinn-
ingar sem fara ekkert.
Svo geri ég mér auðvitað grein íyr-
ir að hann á aðstandendur og að þetta
hefur verið erfitt fýrir þá. En ég hef
ekkert reynt að fyrirgefa og hef ekki
endilega hugsað mér að gera það.“
Ætlaði aldrei að
eignast hús Atla
Eftir að Atli var sakfelldur fór
Birgir í einkamál við hann vegna
skulda. „Ég man að fólk var að velta
ýmsu fyrir sér á þessum tíma og ein
fyrirsögnin í einhveiju dagblaðinu
var: „Foreldrar Einars vilja eignast
raðhús Atla.“ Þetta var alrangt.
Málið var að Atli hafði falsað undir-
skrift Einars á allskonar pappíra.
Hann hafði gert kaupmála við kon-
una sína þegar þau giftu sig
skömmu fýrir þessa atburði og þeg-
ar hann lét lýsa sig gjaldþrota var
ekkert hægt að hrófla við honum.
Mér var þá ráðlagt að fara í einka-
mál því mönnum fannst eðlilegt að
þessum kaupmála væri rift og að
hann greiddi sínar skuldir. Ég tap-
aði því máli og það kostaði mig hátt
á aðra milljón króna. Menn voru
hins vegar mjög liprir og sann-
gjarnir að fella niður skuldir með
fölsuðum undirskriftum. Það er
ekki rétt sem sumir segja að við
höfum þurft að greiða skuldir fyrir
Atla. Okkur voru reyndar dæmdar
miska- og skaðabætur sem við höf-
um aldrei séð frá honum, en pen-
ingahliðin á þessu öllu skiptir
minnstu máli.“
Birgi finnst ekki eðlilegt að nú
þegar Atli hefur afplánað fimm ár
sé hann hugsanlega langt kominn
með að taka út sína refsingu. „Það
er ekkert eðlilegt við það að héraðs-
dómur eða Hæsíiréttur ákveði ára-
fjölda sem menn eiga að sitja inni
og svo sleppi þeir eftir tvo þriðju
tímans. Það er kannski skiljanlegt
að það sé einhver afsláttur ef menn
haga sér vel, það þarf bara að meta
hverju sinni. En það er ekki auðvelt
fyrir mig að tjá mig um þessa hluti,
fólk heldur að ég stjórnist af beiskju
og reiði sem er ekki rétt."
Dauðastríð Aldísar
tók örfáa daga
Eiginkona Birgis, Aldís Einars-
dóttir, greindist með krabbamein í
desember árið 2003. Birgir segist
ekki vita hvort svona stór áföll á
borð við morðið á Einari geti komið
af stað einhverju ferli eins og
krabbameini, en segist reyndar
hafa heyrt þess getið.
„Hún var auðvitað ekki búin að
jafna sig eftir þessa atburði þegar
meinið greindist. Það deyr hluti af
manni þegar maður missir barnið
sitt. Hún reyndist vera með krabba
í maga, brisi og milta og var skorin
og krabbinn ijarlægður. Læknarnir
töldu að þeir hefðu komist fyrir
meinið og hún átti í framhaldi af
þessu góða sextán mánuði þrátt
fyrir að hún missti auðvitað mikið
þrek. í júní síðastliðnum veiktist
hún aftur og var lögð inn á sjúkra-
hús í rannsóknir. Rannsóknirnar
tóku tvo daga en svo var strax ljóst
hvert stefndi. Hún var látin eftir níu
daga. Auðvitað héldum við í vonina
en þetta var þess eðlis að hvoki lyf
né uppskurðir gerðu meira gagn."
Birgir segir að börnin og barna-
börnin standi sig eins og hetjur, en
í þeirra lífi hafi myndast stór eyða
sem ekki verður fyllt. „Sorgin vegna
mömmu þeirra og ömmu er náttúr-
lega svo ný að þeim finnst í hvert
skipti sem síminn hringir að það sé
mamma þeirra. Þegar Einar dó var
áfallhjálp kynnt fýrir okkur. Okkur
fannst reyndar þá að við gætum
unnið okkur í gegnum þetta í sam-
einingu og það hefur gengið ágæt-
lega. Ég býst við að við höldum því
striki og styrkjum hvert annað. Svo
má ekki heldur gleyma stórfjöl-
skyldunni og vinunum því þar höf-
um við alltaf haft mikinn stuðning.1'
Leitað til miðla
Aðspurður hvort Birgir sé trúað-
ur segist hann hafa sína barnatrú.
„Ég bið bænirnar mínar og trúi því
að mæðginin séu sameinuð núna.
Það er góð tilfinning og þau hvíla
hlið við hlið í Fossvogskirkjugarði.
Ég leitaði líka í miðla á tímabili.
Þegar Einars var leitað höfðu miðl-
ar hvaðanæva úr heiminum sam-
band. Þeir hringdu meðal annars
frá Noregi, Svíþjóð og Bandaríkjun-
um. Ég hafði aldrei trúað á neitt
svona en þegar bamið manns er
týnt reynir maður allt. Ef einhver
hringir og segist vita hvar barnið er
niðurkomið segir maður ekki
„þetta er meira mglið" heldur
hleypur af stað. Þessar ábendingar
reyndust í flestum tilfellum ekki
réttar þegar allt kom til alls. Eftir að
Einar dó fómm við nokkrum sinn-
um til miðils og mér fannst það
merkileg upplifun. Það er bara eðli-
legt að maður reyni allt til að ná
sambandi og fá fréttir. Það er hluti
af því að öðlast frið í sálinni."
Birgir segist ekki vera reiður út í
almættið en viðurkennir að stund-
um hafi hann spurt hvers vegna.
„Manni finnst þetta ósanngjarnt
inngrip f lff ungs manns sem var að
byija lífið og átti svo margt eftir. Það
hefði verið öðmvísi ef hann hefði
veikst og dáið. Jafn sárt en öðruvísi.
Þá hefði ekki verið jafn mikið rúm
fyrir reiðina. Nú finnst mér að að við
höfum öll verið svikin um mörg ár
með honum. Ég fékk góðar ráðlegg-
ingar ffá presti sem benti mér á að
láta ekki vondar hugsanir ná tökum
á mér heldur að snúa þeim upp í
hugsanir um skemmtilegar minn-
ingar. Við eigum sem betur fer mik-
ið af þeim og það er líka góð tilfinn-
ing að við Einar áttum ekkert óupp-
gert. Við vorum miklir vinir og félag-
ar og alltaf sáttir."
Reynir að
forðast
vondar hugsanir
Birgi finnst hann hafa öðlast
nýjan skilning á lífinu eftir að Einar
dó. „Ég er æðrulausari og reyni
meira að njóta líðandi stundar. Ég
hefði viljað kunna að staldra meira
við áður fyrr, en nú reyni ég að
njóta barnanna minna, barnbarna
og alls sem lífið hefur upp á að
bjóða. Það er ýmislegt annað sem
hefur breyst eins og það að ég get
ekki lengur horft á glæpamyndir í
sjónvarpinu. Allt sem tengist höf-
uðhöggum fær á mig og ef ég les
eða heyri um fólk sem fær höfuð-
högg vekur það vondar tilfinningar.
Ég er mjög viðkvæmur fyrir því þar
sem Einar lést af höfuðhöggum.
Maður veltir því fyrir sér hvort
hann hafi látist við fyrsta, annað
eða þriðja höggið af þeim fjórum
sem honum voru veitt. Lflca hvort
hann hafi verið á lífi í skottinu á
bflnum eða eftir að Atli kom hon-
um fyrir í gjótunni. Þetta eru vond-
ar hugsanir sem er hættulegt að
festast í svo ég reyni meðvitað að
komast frá þeim og rifja upp góðu
stundirnar. Ég á líka erfitt með að
horfa á fótbolta og sérstaklega á
leiki með Manchester United af því
að Ruud van Nistelrooy er ekki
ósvipaður Einari og minnir mig
alltaf á hann.
En við eigum minningar um
yndislegan strák, sem var ljúfúr,
glaðlyndur og hafði mikla útgeislun.
Hann var líka einstaklega laginn
með börn og elskaður í unglinga-
starfi hjá Víkingi. Minningarnar em
allar góðar og þær tekur enginn frá
okkur." edda@dv.is

Mörgum spurningum
ósvarað
Birgir segir að þrátt fýrir að nið-
urstaða sé fengin í þessu sakamáli sé
enn mörgum spumingum ósvarað.
„Ég spyr mig spurninga eins og
til dæmis hvort eiginkona Atla hafi
vitað af morðinu allan tímann. Það
fundust gögn heima hjá þeim hjón-
um, eins og blóðugir skór og blóð-
ugur bolur. Það þarf ekki að þýða
að hún hafi vitað neitt en það er
ýmislegt sem bendir til þess að
fleiri en Atli hafi komið að þessu.
Lögreglan taldi þó ekki að svo væri
og fór ákveðna leið og ömgga til að
ná fram sakfellingu."
Þegar þrír dagar voru liðnir og
ekkert hafði spurst til Einars segist
Birgir hafa gefið upp vonina
„Þá átti ég ekki von á að sjá hann
lífs framar. Það er talað um að
menn geti hugsanlega lifað f þrjá
sólarhringa við kulda og erfiðar að-
stæður og ég var allan tímann viss
um að hann hefði ekki farið neitt
sjálfviljugur. Það var svo margt
spennandi að gerast í lífi Einars á
þessum tíma.. Hann var ástfang-
EinarÖrn Birgisson
Einar hafði einstaklega
gott iag á börnum og
var visnæll í
unglingastarfi Vikings.
Hérerhann með
frxnku sinni
I nóvember á þessu ári eru liðin fimm ár frá
því Einar Örn Birgisson var myrtur af við-
skiptafélaga sínum, Atla Helgasyni. Atli af-
plánar nú dóm í fangelsinu á Litla Hrauni, en
hann var dæmdur til fangavistar 1 sextán ár.
Fjölskylda Einars syrgir hann sárt en í júní
síðastliðnum knúði sorgin enn og aftur
dyra hjá fjölskyldunni þegar móðir
Einars, Aldís G. Einardsóttir, lést
úr krabbameini. Birgir Örn Birg-
is, faðir Einars, og börn hans, ||Sl||||i !||
Birgir Svanur og Guðrún ||
Hulda, hittust í vikunni til að 1
minnast Einars. Það var dag- %xf|
inn sem Einar hefði orðið 32
tveggja ára hefði hann lifað.
Einar Orn og Birgir Ragnar Frændurnir
voru miklir mátar en Einar lét sér alltaf
sérstaklega annt um systkinabörn sin.
Birgir Örn Birgirs
UfBírgis hefur gjörbreyst
á fimm árum. Fyrst
misstihann son sinn við
ömuriegar aðstæður oa
nú ijúni lést eiginkona' í
hans úr krabbameini.
Einar Örn Birgis árið 1998
tinar var mynáarlegur og fallegur
strákur. Hann var valirtn með fallegustu
lærin iþætti hjá Valdísi Gunnars og hafði
garnan af.
/