Dagblaðið Vísir - DV - 28.01.2006, Page 27

DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 28. JANÚAR 2006 27
Fyrir utan kosningaskrif-
stofuna hennar önnu er
dýrt að leggja í stæði.
Kostar tvö hundruð
krónur fyrir klukku-
stundina. „Já, ég er á
dýrasta stað í borginni,
hvergi dýrara," segir hún og hlær.
Bætir síðan við að það sé einmitt hún
sem sé formaður framkvæmdasviðs
borgarinar en undir því sviði er
einmitt Stöðumælasjóður. „Ég lendi
stundum í því að fá sekt á bílinn ef ég
þarf bara að skreppa inn á skrifstof-
una smástund. Það bregst ekki að
búið er að sekta mig þegar ég kem út.
Það er ekki annað hægt að segja en
að stöðumælaverðir vinni vinnuna
sína," heldur hún áfram létt í bragði
og býður inn í fundarherbergi. Próf-
kjör framsóknarmanna er að bresta á
en þar er Anna í hörkubaráttu um
sæti sitt í borgarstjóm við Óskar
Bergsson og Björn Inga Hrafnsson
sem ætlar sér mikið í stjórnmálum
framtíðarinnar. Hún segist einnig
ætla sér að ná langt og er ekki á því að
gefa sæti sitt eftir. „Eg trúi að Reyk-
víkingar vilji hafa mig áfram og styðji
mig til setu í fyrsta sætið. Ég hef unn-
ið af samviskusemi og einurð í borg-
arstjóm síðustu fjögur ár og hef full-
an hug á að gera það áfram. Það er
svo margt sem mig langar að berjast
fyrir," segir hún ákveðin og hellir
vatni í glös. Útskýrir að hún sé orðin
svo vandlát á kafBð eftir að hafa kom-
ist upp á lag með að drekka það sér-
lagað og gott.
„Ég tel okkur lánsöm
að hafa fengið að
ganga í gegnum það
þroskaferli að ala upp
barn sem frábrugðið
er öðrum. Sonur okk-
ar er einstaklingur /
þessum heimi, sem á
sama rétt og aðrir."
Þrettán systkini
Anna drakk framsóknarmennsk-
una með móðurmjólkinni og er
samtvinnuð flokknum eins og lamb
við kind. Faðir hennar, Kristinn Finn-
bogason, var þekktur athafnamaður
og framsóknarmaður af hugsjón. í
kringum hann lék ekki lognmollan.
Hann var umdeildur og umræddur
maður, ákaflega minnis-stæður þeim
sem hann þekktu. „Ég ólst upp við
framkvæmdagleðina í pabba og er
líklega það bama hans sem helst var
tengt honum. Þegar þau mamma
kynntust á milli tvítugs og þrítugs átti
mamma fimm börn frá fyrra hjóna-
bandi og pabbi þrjú með tveimur
konum. Saman eignuðust þau okkur
fimm alsystkinin," segir hún og út-
skýrir að það hafi oft verið handa-
gangur í öskjunni á heimilinu. „Það
vom ekki aðeins öll þessi systkini,
heldur var mikill gestagangur í kring-
um pabba. Ég man oft eftir alls kyns
mönnum af landsbyggðinni sem
pabbi bauð gistingu heima á meðan
þeir sinntu erindum sínum í bænum.
Þá komu menn ekki í neina skreppit-
úra, heldur vom oft í einhverja daga.
í mömmu hlut kom að þjóna öllum
þessum gestum, búa um þá, sjá um
mat og ég man meira að segja oft eft-
ir því að hún straujaði skyrtumar
þeirra áður en þeir gengu fýrir
menn," segir Anna og bendir á hve
margt hafí breyst á ekki fleiri ámm.
Kristinn var mönnum þekktur undir
nafninu Kiddi Finnboga. Hann var
mikill framsóknarmaður og vann af
heilhug fyrir flokkinn. Á hans könnu
var að fallast eftir fé í reksturinn og
kosningasjóð. Þótti hann snillingur í
að afla þess. Lengi var hann fram-
kvæmdastjóri Tímans sem alltaf var í
fjárþörf eins og flokksblöðin í þá tí'ð.
Otrúlegt þótt hve vel honum tókst til
við að halda blaðinu á floti. Kiddi
Finnboga var vel að sér um menn og
þekkti þá af uppmna þeirra. Enda var
það hans fyrsta spuming þegar hann
hitti fólk, hverra manna það væri. Ef í
ljós kom að einhvers staðar aftur í
ættir leyndust dyggir flokksmenn, var
mönnum borgið í samskiptum við
hann. Ef ekki, fannst Kidda ekki eins
mikið til þeirra koma.
Stolt af að líkjast föður sínum
Sú sem þetta ritar naut einmitt
góðs af upprunanum snemma á ferl-
inum fyrir tveimur áratugum. Og ekki
var verra að vera af merkum fram-
sóknarættum. Fleira þurfti hann ekki
að vita áður en hann tók ákvörðun
um ráðningu. Menntun og reynsla
skipti Kidda Finnboga engu, um það
var ekki spurt.
Anna kannast við lýsinguna á föð-
ur sínum og minnist þess hve oft
blésu hressilegir vindar um hann.
„Pabbi var meðal annars formaður
bankaráðs Landsbanka íslands, sem
þá var mikil valdastaða. Hann var
einnig með rekstur á grjótpramma
sem um spunnust mikil blaðaskrif. Ég
var bara krakki þegar ég stóð á önd-
inni við að verja hann og hans gjörðir
þegar um hann var rætt. Þannig var
það allt þar til hann lést aðeins 61 árs
að aldri," rifjar hún upp. „Pabbi lifði
hratt og gaf ekkert eftir. Hann var því
ekki gamall þegar hjartað gaf sig og
banalegan var aðeins vika. Við rædd-
um það okkar á milli að það væri í
hans þágu að fá að fara í stað þess að
liggja og geta litla björg sér veitt,
kannski í mörg ár. Það hefði ekki verið
hans stfll," segir hún alvarleg og bætir
við að þau hafi verið forsjóninni þakk-
lát þegar hann kvaddi. Anna er ekki
ólík föður sínum. Bæði í útliti og eins
hefur hún erft frá honum kraftinn og
viljann. Hún viðurkennir að það sé
rétt en Kiddi var þekktur fýrir hve
bráður hann var en hann var hins veg-
ar fljótur að jafiia sig. „Ég held að ég
hafi betri stjóm á skapi mínu, það
væri nú annað hvort," segir hún og
skellihlær. Bætir glaðlega við að hún
sé ekki nema stolt af líkingunni við
föður sinn. Kostir hans hafi tekið göll-
unum langt fram.
Eignaðist tvíbura átján ára
Anna var aðeins átján ára þegar
hún eignaðist tvíbura með fyrri
manni sfnum. Annar þeirra hefur frá
barnsaldri verið með skerta heym og
stundaði nám við Heymleysingja-
skólann. „Þess vegna hefur það aUtaf
farið í taugamar á mér þegar fólk
fleygir fram athugasemd um hvort
einhver sé heymarlaus í hugsunar-
leysi. Það er nefnUega guðsgjöf að
hafa sldlningarvitin í lagi," bendir
hún á með áherslu. Tvíburasynir
önnu em nú komnir yfir tvítugt og
stunda báðir nám, annar í hár-
greiðslu en hinn er í Háskólanum.
Hún segist vera stolt af þeim og það
sýni sig að þrátt fyrir annmarka ann-
ars gangi honum vel í námi. Skortur á
heym hafi ekki komið í veg fýrir að
hann stundaði háskólanám. Upp úr
hjónabandi önnu slimaði áður en
drengimir vom vaxnir úr grasi og var
hún ein með þá í nokkur ár. „Mann-
inum mínum Gunnari Erni Harðar-
syni kynntist ég síðan fyrir um það bU
tíu ámm og eigum við VUmund öm
saman sem nú er tæplega m'u ára.
Hjá okkur býr Guðbjörg móðir mín
og hefur gert frá því skömmu eftir að
pabbi lést. Það er ósköp notalegt að
hafa hana hjá sér en hún er við bestu
heilsu, lifandi og skemmtileg kona,"
segir Anna með hlýju. Bætir síðan við
að hún beri þess ekki merki að hafa
alið af sér tí'u börn, auk þess sem hún
hafi stutt hana sjálfa með bömin
hennar þrjú. Og það hefur ekki verið
vanþörf á aðstoð hennar en sonur
þeirra Önnu og Gunnars fæddist
með litningagaUa.
„En það spyr enginn
hvað kosti fyrir heil-
brigt barn að ganga i
skóla eða hvað hin og
þessi þjónusta kosti."
Yngsti sonurinn með litn-
ingagalla
Anna segir að við fæðingu hafi
ekki verið neitt athugavert við dreng-
inn, fyrir utan lítils háttar hjartagaUa
sem læknar sögðu ekki alvarlegan.
Annað sáu þeir ekki athugavert við
bamið. „Vilmundur var hraustur og
yndislegur lítUl drengur. Hann var
ekki ffábmgðinn heUbrigðum böm-
um á neinn hátt fyrstu þrjá mánuð-
ina. En þá fór að bera á veikindum;
veikindum sem heUtust yfir hann aft-
ur og aftur," útskýrir Anna sem vissi
ekki þá hvað hún átti í vændum.
Veikindi drengsins lýstu sér fýrsta
árið aðaUega í endurteknum sýking-
um. Anna segir að tíl að mynda hafi
hann oft verið við bestu heUsu þegar
fjölskyldan borðaði kvöldmat en
klukkustund síðar var hann orðinn
fárveikur.
Tók tvö ár að fá greiningu
„Umskiptin urðu svo snögg að
það var með ólíkindum. Við bmnuð-
um með hann oftar en ekki á bráða-
móttöku bama og héldum hreinlega
að við væmm að missa hann. Hann
var rannsakaður í bak og fyrir en ekk-
ert fannst sem gat orsakað þessar
skyndUegu sýkingar. Við fómm með-
al annars með hann tU sérfræðinga í
útlöndum en engin niðurstaða fékkst
þrátt fyrir það. Við endurteknar rann-
sóknir uppgötvaðist gaUi í nýmm og
hann þurfti að gangast undir aðgerð
tU að laga það. Hann var með asma
og fleiri kviUa auk þess sem gera
þurfti aðgerð vegna hjartagaUans. En
það var Ijóst að eitthvað var að sem
mönnum var hulið og engin svör
fengust við í byrjun," segir Anna og
það örlar ekki á sjálfsvorkunn í rödd
hennar þegar hún rifjar upp rúm tvö
fyrstu árin í lífi sonar hennar. Hún
játar að auðvitað hafi þessi tfmi á
meðan óvissan ríkti tekið á. Bendir
hins vegar á að þau hjónin hafi skipt
með sér álaginu. AUtaf sé léttara að
bera byrðamar með öðrum auk þess
sem öll hennar stóra fjölskylda hafi
stutt við bak þeirra.
Léttir að vita hvað var að
„Ég var að vinna á skrifstofu
Framsóknarflokksins á þessum ámm
og varð að hætta til að geta gengið í
gegnum þetta með baminu. Það er
meira en fuU vinna að vera með barn
á sjúkrahúsi, það vita þeir foreldrar
sem það reyna," segir hún. VUmund-
ur var tveggja ára þegar þau leituðu
tU sérfræðings sem þá var nýkominn
heim úr námi frá Bandaríkjunum.
„Jón Sigmundsson heitir hann, er
erfðafræðingur og starfaði norður á
Akureyri. Hann gaf sér góðan tí'ma í
að kynna sér öU gögn og eftir rann-
sókn hans kvað hann upp úr með að
lfldega væri um litningagaUa að ræða.
Úr okkur var tekið blóð og staðfesti
hann að um gaUa á tuttugasta og öðr-
um litningi væri að ræða." Anna seg-
ir að þrátt fyrir niðurstöðuna hafi ver-
ið mikiU léttir að fá loks svör. Þau hafi
þá vitað hvað beið þeirra. „Þetta
þýddi að við yrðum að lifa með þessu
og hann yrði aUtaf frábmgðinn öðr-
um. Ýmis þroskafrávik höfðu komið í
ljós og í framhaldinu greindist meðal
annars einhverfa. Hann er linur í öU-
um vöðvum, heymarskertur og
þroski hans er á eftir. Við gerðum allt
tU að fala okkur upplýsinga um hvers
við gætum vænst, lásum bækur og
annað efhi og reyndum að undirbúa
okkur undir framtíðina eins og hægt
var," segir Anna létt í bragði.
Læs fjögurra ára
VUmundur gengur í venjulega
skóla og fær þar kennslu við hæfi.
Anna segir að böm með þennan gaUa
séu oft talsvert köflótt en einkennin
em einstaklingsbundin og það sem á
við einn þarf ekki að eiga við annan.
„Hann var tU dæmis læs mjög
snemma. Fjögurra ára var hann far-
inn að lesa á skflti án þess að nokkur
hefði kennt honum. Stafsetning er
honum létt og aUt nám sem tengist
sjónminni. Við þurfum aUtaf að gæta
hans, því hann skynjar ekki hættur. Er
hvatvís og þekkir Ula mörk. En líf hans
er í góðum farvegi og hann á að geta
notið prýðUegra lífsgæða," útskýrir
hún og heUir aftur vatni í glösin.
Valin til að eiga fatlað barn
Þegar Anna gekk með VUmund á
sínum tíma hvarflaði ekki að henni
að fara í legvatnsástungu eða
hnakkamælingu. „Það var bara ekki
inni í myndinni og ég geri ekki ráð
fyrir að ég hefði þegið það, hefði það
komið til tals," segir hún ákveðin.
Bætir við að hún beri eigi að síður
virðingu fyrir ákvörðun annarra
kvenna í hennar spomm. „Það hefði
heldur engu breytt fyrir mig. Ég lít svo
á að við höfum verið valin tU að taka
þetta hlutverk að okkur. Og ég tel
okkur lánsöm að hafa fengið að
ganga í gegnum það þroskaferli að
ala upp bam sem frábmgðið er öðr-
um. Sonur okkar er einstaklingur í
þessum heimi, sem á sama rétt og
aðrir. Á meðan okkar nýtur við er
hlutverk okkar foreldranna að undir-
búa hann fyrir lífið," bendir hún
ákveðin á.
Okkar hlutverk að undirbúa
son okkar fyrir lífið
Hún neitar hálfhissa þeirri spurn-
ingu hvort hún óttist frekar að falla
frá en foreldrar annarra bama og
skUja bam sitt eftir. „Hann mun eiga
sitt eigið líf án okkar. Það er ekkert að
óttast," segir hún og lyftir brúnum.
Bætir síðan við að það sé dálítið ein-
kennileg fullyrðing hjá mörgum for-
eldrum sem segja að það sé mesta
lán lífsins að eiga heUbrigð börn.
„Fólk segir þetta án þess að hugsa en
mín reynsla sem móðir bama sem
ekki em fullkomlega heilbrigð, er að
það er ekki minna gefandi og
ánægjulegt að horfa upp á þau vaxa
og dafna, rétt eins og þau heU-
brigðu," segir hún og minnir á að
annar tvíburinn hennar hafi ekki
fuUa heyrn. Það komi samt ekki í veg
fyrir að hann njóti lífsins. Anna hefur
starfað mikið með Þroskahjálp og lát-
ið sig málefni fatlaðra miklu skipta.
Hún segir gefandi að geta lagt eitt-
hvað af mörkum í því starfi, en enn sé
margt sem betur megi fara. Mest af
öllu fari í taugamar á henni þegar
hún sé í tíma og ótí'ma minnt á hvað
bamið hennar kosti í skólakerfinu.
Tölur sé ævinlega verið að birta um
hve mUdu sé eytt í þennan málaflokk.
„En það spyr enginn hvað kosti fyrir
heUbrigt bam að ganga í skóla eða
A Islandi fóru, árið 2004, alls 2131 kona I
fósturskimun á tólftu til fjórtándu viku
meðgöngu. I fósturskimuninni er leitað
að göllum svo sem litningagöllum og er
notast við ákveðið kerfi þar sem skimað
er fyrir svokölluðum litningaþrlstæðum
(T13, T18 og T2 l).AIIs voru 86 (eða 0,4%)
með jákvæða niðurstöðu. Þessum konum
var boðið að fara I greiningarpróf, annað
hvort með sýnatöku frá fylgju eða
iegvatni. Alls voru gerðar litningarann-
sóknir á 63 afþessum 86. Nlu litn-
ingagallar fósturs greindust I þessum
rannsóknum. Var öllum þeim fóstrum
hvað hin og þessi þjónusta kosti,"
segir hún og hækkar róminn.
Ekki tvævetra í pólitík
Anna er mikU kraftakona. Hún
ólst upp við pólití'ska umræðu og
Framsóknarflokkurinn er samtvinn-
aður við aUt hennar líf. Með föður
sínum starfaði hún mikið og vann í
mörg ár við fyrirtæki hans, ferðskrif-
stofuna Ferðaval. Á skrifstofu flokks-
ins starfaði hún í tí'u ár. Þegar Anna
bauð síðan fram krafta sfna í borgar-
stjórn og tók sæti á lista R-listans má
segja að það hafi verið eðlUegt fram-
hald á póUtí'sku starfi hennar fyrir
flokkinn. „Þessi fjögur ár sem ég hef
setið í borgarstjórn hef ég unnið af
heUindum í þágu borgarbúa. Og ég á
ýmsu eftir að koma í verk," segir hún
og haUar sér fram á borðið. Heldur
síðan áfram og segir með áherslu að
hún sé ekki tUbúin tU að gefa eftir
baráttulaust fyrir Birni Inga Hrafns-
syni sem etur kappi við hana um
fyrsta sætið í prófkjörinu. „Ég legg allt
mitt í þessa baráttu en hún hefur
staðið meira eða minna síðan í sept-
ember þegar ég tUkynnti að ég ætlaði
að bjóða mig fram í fyrsta sæti,“ segir
hún ákveðin og neitar að hún óttist
keppinaut sinn. „Ég hef reynsluna
fram yfir hann. Ég þekki vel innviði
flokksins og hef tengst honum aUt
mitt líf. Bjöm Ingi gekk í flokkinn fyr-
ir fáum árum. Vinum mínum og
þeim framsóknarmönnum sem
fylgst hafa með störfum mínum
treysti ég til að meta af sanngirni
hvor kosturinn sé betri," segir Anna
og bætir við kankvís að hún sé ekki
tvævetra í pólitflc og hafi snemma séð
hver framvindan yrði. „Reynslan hef-
ur kennt mér að sjá leiki fram í tí'm-
ann. Var nokkuð viss um hvaða leiki
þurfti að spUa í stöðunni. Því hafði ég
tímann fyrir mér," segir Anna um leið
og hún stendur upp. Hún er hávaxin,
ber af sér mUdnn þokka og frá henni
geislar krafturinn. Þann kraft er hún
tilbúin tU að beisla áfram í þágu
Reykvíkinga. Og þeir eru ekki svUcnir
af önnu Kristins. Sannarlega ekki.
„Ég vona ekki, en þetta hefur ver-
ið löng töm og ég hlakka tU þegar
þessu er lokið. Maðurinn minn ætlar
að bæta mér upp tapaðar stundir og
hefur sagt mér að gera mig klára fyrir
flugferð út í buskann á morgun. Það
eina sem ég veit er að hann vUl að ég
sé tUbúin síðdegis á morgun. Veit
ekkert hvert ég er að fara en er
óhrædd við að láta hann leiða mig
hvert sem er og dekra við mig í vUcu,“
segir hún og veifar í kveðjuskyni úr
dymm skrifstofu sinnar.
eytf. Einn litningagalli greindist að auki
hjá skimjákvæðri konu sem ekki hafði
farið I greiningarpróf (einni afþeim 23
sem ekki fóru I frekari rannsókn). Sá litn-
ingagalli greindist eftir að barn hennar
hafði fæðst andvana.
Sama ár komu 3065 konur / ómskoðun á
20-21 viku meðgöngu (tölur reyndar
bara frá Landspítalanum). Byggingagall-
ar greindust hjá 37 fóstrum (eða 0,1 %).
Þar affóru 151 fóstureyöingu vegna al-
varlegs vandamáls/galla fósturs en 22
luku meðgöngu.
bergljot@dv.is
Úr skýrslu frá fæðingarskráningu 2004