Freyr - 15.07.1978, Blaðsíða 10

4. mynd: Töfluyfirlitið gefur hug-
mynd um vatnsmagn í heyi, svo og
væntanlegt frárennsli við mismun-
andi þurrefnishlutfall heysins við
hirðingu. Eftir því sem heyið er
blautara, vex magnið sem mjólkur-
sýrugerlarnir þurfa að sýra (2. dálk-
ur). Sé hráefnið (heyið) snautt af
sykurefnum og lítt vandað til frá-
gangs, er hætta á að mjólkursýru-
gerlarnir bíði lægri hlut og smjör-
sýrugerlarnir, sem kunna að meta bleytuna, nái að spilla verkun heysins. (Ath. einnig mynd 3 B). Athuga-
semdir í aftasta dálki eru miðaðar við fremur blaðrikt hey.
burrefni kg va^g þurrefni Frárennsli Itc/tonn Ath.s.
15% 5,67- 330 - slegió í úrkomu
18- 4.56- 270 - döggvott gras
21- 3,76- 200- slegió í þurrvióri
25- 3,00- 110- slegió í þurrki
30- 2,33- ~0- þurrkaó í 4—7 klst.
3. Félagsvinna við votheysgerð.
Við höfum dæmi um, að 3—5 bændur
hafi tekið sig saman um votheyskap og
fyllt hverja geymslu á 2—3 dögum.
Tækjakosturinn nýtist vel við flatgryfjurn-
ar, og með þessu móti má spara veruleg
útgjöld vegna véla, auk þess sem hirð-
ingarhraðinn leiðir sjálfkrafa af sér betra
fóður að vetri. Þennan möguleika er rétt
að íhuga vandlega.
4. Önnur atriði.
a. Sláttutætari. Sé votheysgerðin stór
hluti fóðuröflunar (eða eigi að vera),
5. mynd: Við hirðingu heys í flatgryfju er rétt að
keppa að því að heylagið eftir daginn verði sem
þkkast (enskir segja a.m.k. 3 fet). Sju hirðingaraf-
köstin lítil í hlutfalli við rými gryfjunnar er eitt ráðið
að hirffa í hallandi lög, svo að opið yfirborð hverju
sinni verði sem minnst og hvert heylag þykkast (A).
Um þunnu lögin (B) á súrefnið greiðari aðgang og
erfitt getur reynst að koma þar á réttri verkun, ekki
hvað síst ef langan tíma tekur að fylla gryfjuna.
vaknar spurningin um það, hvort rétt sé
að miða tækjaval við, að slegið verði
með sláttutætara. Það er ein leið að
bættri verkun.
b. Velja gott hráefni til votheysgerðar.
Bændum virðast grösin verkast misvel
sem vothey, og tilraunir benda í sömu
átt. Vallarfoxgras þykir t.d. gefa betra
vothey en mörg önnur grös. Vallarsveif-
gras hefur einnig gefist vel. Ef til vill
mætti haga spilduvali og vali grasteg-
unda við ræktun (endurræktun ?) með
hliðsjón af votheysgerðinni.
c. íblöndunarefni. íblöndun, t.d. maura-
sýru, stuðlar að betri verkun, ekki síst ef
um vafasamt votheyshráefni er að ræða.
Gildir þetta um blautt fóður, gróft og
síðslegið. Full not af íblöndun maurasýr-
unnar fást því aðeins, að vel sé vandað
til verkunarinnar að öðru leyti. Jafnan er
ráðlagt að nota 3 lítra af maurasýru í
tonn af fóðri. Auka má skammtinn, ef
hráefnið er lélegt, en minnka hann, séu
aðstæður góðar, t.d. fóðrið þurrlegt, blað-
ríkt og hirt í góða (þétta) geymslu.
d. Bleyta í fóðrinu. Þetta er ekki ómerk-
asta atriðið, enda ræður það miklu um
verkun heysins, þunga þess og nýtingu
við fóðrun (sjá myndir 3 B og 4). Rétt er
að forðast slátt og hirðingu, ef bleyta er
mikil, en látum það þó ekki enda í of
langri töf á fyllingu geymslunnar. Af
tvennu illu er sennilega betra að aka
fóðrinu blautu inn. Frárennslið þarf að
468
F R E Y R