Freyr - 15.07.1978, Blaðsíða 32

GÍSLi KRISTJÁNSSON:
Gæði eggjanna
Víst heyrist það meðal okkar, eins og ann-
arra þjóða, að hænueggin séu öðruvísi á
bragðið en önnur egg, og svo finnst ýmsum,
að munur sé á bragði eggjanna eftir litar-
hætti skurnsins.
í Bandaríkjum Norður-Ameríku eru al-
geng þau hænsni, sem verpa brúnskurna
eggjum, af því þau eru meira eftirsótt en
hvítskurna egg.
Hvort það er bragð eða ímyndun, sem
þar ræður, skal ósagt látið, en sennilega er
það vani. Hinu er ekki að leyna, að hugs-
anlega er einhver munur á bragði eftir því,
á hvaða fóðri fuglinn nærist.
Sjófugl, sem lifir eingöngu af fituríku
sjávarlífi, verpir eggjum, sem ekki hafa
sömu efnasamsetningu og egg hænunnar,
er nærist af þeirri fóðurblöndu, sem henni
er færð í fóðurtrogin. Litur blómans er
einatt og eðlilega misjafn eftir því, hvaða
fóður fuglinn fær.
Því er ekki að leyna, að eggjablómi villtra
fugla hefur jafnan sterkari lit en rauða
hænueggja. Ræður þar um mestu, að guli
liturinn í húð og fótum fuglsins, er færist
yfir í eggin, hrekkur svo skammt hjá þeim
fuglum, sem verpa fjölda eggja, dag eftir
dag, viku eftir viku og mánuð eftir mánuð,
eins og góðar varphænur gera.
Guli liturinn stafar frá efni, sem heitir
xantófyl en það er í fylgd með karótíni og
karótínóíðum komnum úr jurtaríkinu. Hin
síðastnefndu eru frumefni A-vítamíns, og
því ætla margir, að sterkur, gulur litur blóm-
ans segi beinlínis, að egg með þeim þlóma-
lit séu sérlega vítamínauðug.
Auðvitað geta þau verið það, en sé víta-
mínum blandað í fóður varphænanna í væn-
um mæli, geta egg þeirra verið jafn auðug
af vítamínum og önnur með sterkgulan
blóma, ef ekki enn vítamínríkari.
Xantófyl er litarefni, sem fylgir karótíni
en ekki endilega A-vítamíni, nema sérlegar
ráðstafanir séu til þess gerðar.
Hitt er svo annað mál, að stundum er
ófullnægjandi magn í fóðri af umræddum
vítamínum, og kemur þar til m.a., hve langt
líður frá því fóðrið er blandað, uns hæn-
urnar nærast á því. Nokkurra mánaða göm-
ul fóðurblanda getur verið vítamínsnauð, þó
að góð hafi verið á blöndunarstað. Þess
vegna er m.a. hætta á, að innfluttar blöndur
hafi tapað vítamíngildi, ef langt líður frá
framleiðsludegi til notkunartíma, eins þó að
verulegu magni grænmjöls hafi verið bland-
að í þær, því að vítamíngildi karótíns þverr
verulega eða mjög við geymsluna. Því er
ekki að leyna, að gæði eggja og raunar
einnig lífsþróttur fuglanna er mjög háður
fóðurgæðum.
Eggjabragöið.
Er munur á bragði nýorpinna eggja? Svo
segja ýmsir, og vel má vera, að svo sé.
490
F R E Y R