Freyr - 15.06.1987, Blaðsíða 7

Matvælaframleiðslan í
heiminum
Offramleiðsla á matvælum er umræðuefni í
erlendum blöðum og tímaritum um þessar
mundir. Bandaríska tímaritið Science birti
fróðlega yfirlitsgrein um þetta efni 3. apríl, sl.
Verður efni hennar rakið og endursagt hér á
eftir.
Vegna framfara í landbúnaði í mörgum
löndum eru nú til miklar umframbirgðir af
matvöru. Tuttugu og fimm þjóðlönd, meðal
þeirra nokkur lönd Evrópubandalagsins,
Kanada, Ástralía, Argentína, Kína, Indland
og jafnvel Sádi-Arabía flytja meira út af korni
en þau flytja inn. Útlit er fyrir að næsta áratug
vaxi framleiðsla matvæla hraðar en fólki fjölg-
ar. Þessi þróun hefur haft og mun hafa
gífurleg áhrif á landbúnað um allan heim. Á
ráðstefnu sem Stéttarsamband bandarískra
bænda hélt nýlega í Chicago var fjallað um
þetta málefni og þar komu m.a. fram þessi
atriði:
Margar orsakir eru til þess að birgðir mat-
væla hafa aukist. Meðal þeirra eru nýir og
betri kornstofnar, meiri áveitur og áburður,
betri varnir gegn sjúkdómum og skaðdýrum
og að meira land hefur verið tekið til ræktun-
ar. Mikilvægust eru nýju kornafbrigðin. Kyn-
bætur á plöntum hafa átt mestan þátt í vax-
andi framleiðni á búvörum á undanförnum
árum. Hrísgrjónauppskera í Asíu hefur aukist
úr 1,2 tonnum á hektara (t/ha) árið 1960 í 3,2
t/ha og er enn að aukast. Hveitiuppskera í
Evrópu hefur u.þ.b. þrefaldast og hefur síðan
1960 aukist upp í 4,4 t/ha. Samsvarandi fram-
farir hafa orðið í mörgum öðrum löndum.
í Kína hafa orðið umfangsmestar breyting-
ar í landbúnaði. Síðan 1978 hefur framleiðni
þar aukist um 50 til 60 af hundraði. Breyting-
arnar eru að nokkru leyti vegna skipulags-
umbóta, sem örva einkaframtak. Einnig hafa
rannsóknastöðvar kynbætt og sett á markað
afurðamikil afbrigði nytjajurta sem hafa leyst
eldri stofna af hólmi. Nú er fáanlegt endur-
bætt útsæði af hveiti, hrísgrjónum og maís.
Kínverjar eru nú þriðju mestu notendur tilbú-
ins áburðar, en áburður frá mönnum og
skepnum og annar lífrænn áburður er enn
helmingur þess áburðar sem notaður er í
Kína.
Á Indlandi hafa líka orðið miklar umbætur í
landbúnaði. Fyrir tuttugu árum fluttu Ind-
verjar inn korn, en nú flytja þeir það út. Þeir
hafa einnig eins og Kínverjar reynst snjallir í
plöntukynbótum.
Miklar framfarir hafa orðið annars staðar,
t.d. í Bangladesh og Indónesíu. Minnstar
framfarir hafa orðið í Afríku, en það virðist
standa til bóta. Nýtt sorghum afbrigði sem
framleitt er í alþjóðlegri rannsóknastöð í
þurrkabeltinu í Afríku er þurrkþolið. I slæmu
ári gefur það meiri uppskeru en staðbundin
afbrigði á góðu ári. í góðu ári gefur það
tvöfalt til þrefalt meiri uppskeru. Mat-
vælabirgðir hafa enn aukist vegna styrkja-
stefnu einstakra ríkja. Styrkir til landbúnaðar,
sem voru um 20 milljarðar dollara árið 1970
hafa hækkað í 150 milljarða dollara. í Banda-
ríkjunum verða framlög til bænda 27 millj-
arðar dollara nú í ár. Löndin tólf í Efnahags-
bandalagi Evrópu vörðu 23 milljörðum doll-
ara til stuðnings landbúnaðar árið 1986, Japan
15 milljörðum. Styrkirnir hafa orsakað of-
framleiðslu og lágt verð á korni sem selt er á
heimsmarkaði. Þeir sem skattlagðir eru til
þess að greiða styrkina njóta venjulega ekki
góðs af hinu lága heimsmarkaðsverði.
Árið 1960 greiddu Japanir hrísræktar-
bændum sínum tvöfalt heimsmarkaðsverð.
Vegna stjórnarstefnu þar í landi hefur verð á
japönskum hrísgrjónum hækkað tífalt meira
en á tailenskum hrísgrjónum. Japanskir
neytendur borga 1000 krónur fyrir melónu og
2400 kr. fyrir kg af góðu nautakjöti.
Frh. á bts. 480.
Freyr 455