Freyr - 01.12.1993, Blaðsíða 21

23.’93
FREYR 857
Beðiö dóms. Mynd tekin á síðsumarssýningu á Vindheimamelum í Skagafirði
sumarið 1993. Ljósm. K.H.
Dómnefnd kynbótahrossa á landsmótinu 1990. Frá vinstri talið: Kristinn
Hugason, hrossarœktarráðunautur, Porkell Bjarnason, hrossaræktarráðu-
nautur og Víkingur Gunnarsson héraðsráðunautur. Ljósm. E.J.
atriði sem drepið hefur verið á hér
að framan. A íslandi er fram-
kvæmd úrvalsins fyrst og fremst í
höndum ræktendanna sjálfra en þó
kemur leiðbeiningaþjónustan á
margan hátt að þessu starfi eins og
gefur að skilja.
Hrossarœktin í
framkvœmd
Stór hluti, eða u.þ.b. 75% allra
hrossaræktenda á landinu, eru nú
þátttakendur í skýrsluhaldi í
hrossarækt. Tölvukerfi það (for-
ritasafn) sem Búnaðafélag íslands
hefur komið upp til að nota við
skráningu, vörslu og tilreiðslu allra
gagna í hrossaræktinni ber nafnið
Fengur. Á árunum frá 1990, þegar
skýrsluhaldið hófst, hafa um
50.000 hross verið skráð í gagna-
banka Fengs og úr hverjum ár-
gangi eru skráð u.þ.b. 5.500 til
6.000 hross, flest á folaldsaldri. í
gegnum skýrsluhaldið fást marg-
háttaðar upplýsingar. Á hverju ári
eru rúmlega 1.500 hross dæmd
kynbótadómi á íslandi. Peim hefur
fjölgað á allra síðustu árum, en í
ljósi mikillar fjölgunar hrossa í
landinu þyrfti fjöldi dæmdra
hrossa að aukast enn frekar.
Kynbótamat (BLUP) er reiknað
út frá upplýsingum úr skýrsluhald-
inu (ætterni, afkvæmi) og niður-
stöðum dóma. Nú er reiknað út
kynbótamat fyrir u.þ.b. 25.000
hross og út frá þeim niðurstöðum
er reiknuð út kynbótaspá fyrir tug-
þúsundir unghrossa. Öllum þess-
um upplýsingum er miðlað til
hrossaræktenda beint til hvers og
eins í gegnum skýrsluhaldið en
heildarupplýsingar og helstu nið-
urstöður eru birtar í. ársritinu
Hrossarœktinni.
Leiðbeiningaþjónustan í hrossa-
ræktinni á íslandi leitast við undir
forystu Búnaðarfélags íslands en
með heildarsamráði við alla aðila
og út frá nýjustu þekkingu að út-
færa jafnt og þétt kerfi það er hér
hefur verið lýst.
Heimildaskrá
Aðalsteinsson, S., 1981: „Origin and
conservation of farm animal popula-
tions in Iceland", Zeitschrift fiir Tier-
ziichtung und Zuchtungsbiologie, 98,
258-264.
Árnason, Th., 1983: Genetic Studies on
Conformation and Performance of
Icelandic Toelter Horses, In-
stitutionen för husdjurföradling och
sjukdomsgenetik, Sveriges Lands-
bruksuniversitet, Uppsala.
Árnason,Th., 1992: OutlinesforGenetic
Analysis on Traits in Icelandic Toelter
Horses. f handriti.
Búfjárræktarlög, lög nr. 84, 1989.
Egill Bjarnason og Bjarni Guðmundsson,
1983: „íslenski hrossastofninn". f
Sveinn Tryggvason, ritstjóri: Árbók
landbúnaðarins 1983, Framleiðsluráð
landbúnaðarins, Reykjavík.
Guðlaugur V. Antonsson, 1993: Mat á
nokkrum áhrifavöldum erfðafram-
farar í íslenskri hrossarækt. Aðalverk-
Frh. á bls. 867.